Τι είναι η θεία Πρόνοια και πώς «εκδηλώνεται» στη ζωή μας..

 Γέρων Ιωσήφ Βατοπαιδινός

Στη θεία πανυπερτελειότητα όλα είναι γνωστά και πριν ακόμα γίνουν, αλλά και μέχρι το ατελεύτητο τέλος τους. Σε μας φαίνονται άγνωστα και τρεπτά και ακατάληπτα, εξαιτίας των ποικίλων μεταβολών, που προκάλεσε η πτώση του ανθρώπου, μαζί με την απρόσεχτη και ένοχη διαγωγή του. Αν και τα πάντα υπάγονται στη θεία πρόνοια και κηδεμονία, μεταβάλλονται ανάλογα με την πε ρί σταση, το χρόνο, τον τόπο, τα πρόσωπα και την πο λύπλευρη σατανική πανουργία. Κανένας παρά γο ντας δεν μπορεί να παρεμποδίσει ή να ακυρώσει την περιεκτική πρόνοια του Θεού για την κτίση του. Μέ τις δικές μας λανθασμένες ενέργειες μεταβάλ λο νται ανάλογα μόνο οι τρόποι της λειτουργίας των στοιχείων.

Τό θείο θέλημα ή η θεία βουλή, αν το αναφέρουμε κλιμακωτά, εμφανίζεται σε τέσσερις μορφές. Πρώτο είναι η θεία ευδοκία, «τό κατ  ευδοκίαν» θέ λημα, αυτό δηλαδή που ο Θεός κατ  εξοχήν θέ λει. Δεύτερο είναι η οικονομία, «τό κατ  οικονομί αν» θέλημα, κατά το οποίο πατρικά υποχωρεί ο Θε ός, για την αδυναμία μας. ∆ρίτο είναι η παραχώρηση, «τό κατά παραχώρησιν» θέλημα, κατά το οποίο επεμβαίνει ο Θεός και παιδεύει και τέταρτο και πολύκλαυστο είναι η εγκατάλειψη, «τό κατ  ε γκα τάλειψιν» θέλημα, όταν ο άνθρωπος ζεί με αμε τά βλητη σκληρότητα και αναισθησία και προκαλεί την εγκατάλειψή του από το Θεό.

Μέσω του θεοπρεπούς θείου θελήματος εφαρμόζεται και επικρατεί η πανσωστική θεία πρόνοια, αν και η δική μας πτώση διέστρεψε τους λίαν καλούς όρους και τρόπους της ισορροπίας. «∆ίς σοφός και φυλάξει ταύτα και συνήσει τα ελέη του Κυρίου;» (Ψαλμ. 106,43).

O Θεός, επειδή προγνώριζε τα πάντα, μπορού σε να εμποδίσει την περιπέτεια, που συνέβη στον άν­θρωπο, αλλά αυτό θα ήταν κατάργηση της προ σω πικής ελευθερίας του.  επειδή ακριβώς τη σεβόταν, άφησε την εκλογή και την προτίμηση στον ί δι ο. είναι, λοιπόν, υπεύθυνος ο άνθρωπος για την πο λυ­κύμαντη και κοπιαστική ζωή, είτε εξαιτίας του σκο τισμού της διάνοιάς του, είτε εξαιτίας της εμπαθούς του διαστροφής και του παραμερισμού της λο γι κής του διακρίσεως.

Σ  αυτήν την πολυστένακτη κατάντια, που έ φθα σε ο άνθρωπος, αφού φυσικά χωρίστηκε από το Θεό, δεν απουσιάζει και η παγκάκιστη επιβουλή και επίδραση του σατανά, ο οποίος έχει εξουσία στην κοιλάδα του κλαυθμώνος αυτής της παροικίας μας, δικαίωμα που του παραχωρήσαμε εμείς όταν αποδράσαμε από τον Παράδεισο και τον ακολουθήσαμε. Σαν «θεός του αιώνος τούτου» (µ΄ Κορ. 4,4), σύμ φωνα με τον Παύλο, ο βύθιος δράκοντας ουδέποτε παύει να επιβουλεύεται και να αποπλανά τον άνθρωπο με ακατονόμαστες προφάσεις. ειδικά στους καιρούς μας, που το κακό παράδειγμα έγινε νό μος και μεταδίδεται ακαριαία με τα μέσα που υ πάρχουν, χρειάζεται περισσότερη προσοχή και προ σευ χή.

Αρα θεία πρόνοια είναι η πανσωστική και συνε κτι κή διοίκηση και κηδεμονία του Θεού προς τα κτί σματά του, αισθητά και νοητά, παρόντα και μέλ λοντα, στο παρόν και την αιωνιότητα.

Μέσα στη θεία πρόνοια εντάσσεται και η εφαρ μο γή της θείας δικαιοσύνης, που επεμβαίνει, όταν το πα­ράλογο κυριαρχεί στην ανθρώπινη ζωή.  ετσι η θεί α δικαιοσύνη, σαν απόλυτη, το ανακόπτει για το γε­νικότερο συμφέρον του ανθρώπινου προορισμού. Κά θε τι που υπάρχει, είναι από την αρχή της δη μι­ουρ γίας του προορισμένο για κάποιο σκοπό. Αυ τό το θείο σχέδιο δεν μπορεί να μεταβληθεί, για τί ο Θεός «τά πάντα εν σοφία εποίησεν».

Αν όμως η ανθρώπινη αφέλεια και η δαιμονική κακουργία προκαλέσουν την παραβίαση του αρχικού σκοπού, τότε η φιλάνθρωπη του Θεού οικονομία, εξαιτίας της μεταμέλειας του ανθρώπου, μεταβάλλεται ανάλογα με το βαθμό της μετάνοιας και της διορθώσεως του σφάλματος και τη θέση της θείας ευδοκίας παίρνει η θεία οικονομία.

O Θεός, «θέλων πάντας ανθρώπους σωθήναι και εις επίγνωσιν αληθείας ελθείν» (µ΄ ∆ίτ. 2,4), προορίζει τα πάντα σύμφωνα με το κατ  ευδοκία θέλημά του, που δεν είναι άλλο παρά ο δρόμος της απόλυτης και αλάνθαστης επιτυχίας και μπορεί να μας χαρίσει «υπερεκπερισσού ών αιτούμεθα ή νοούμεν» ( εφ. 3,20). Oταν ο άνθρωπος πλανηθεί ή αμελήσει το καθήκον του, αντί ο Θεός να αλλάξει την απόφασή του, για το έλεος που του χάρισε, και να τον απορρίψει ως φταίχτη, επεμβαίνει με παιδευτικό τρόπο, για να τον οδηγήσει στη διόρθωση· αυτό αποτελεί κατά τους Πατέρες μας τις λεγόμενες «παιδευτικές ή συμβατικές επιφορές». Χωρίς να αλλάζει ο Θεός την πατρική του ιδιότητα, ανέχεται τον παραβάτη, αλλά τον πιέζει σε διόρθωση. ∆ότε εφαρμόζεται το «όν αγαπά Κύριος παιδεύει, μαστιγοί δε πάντα υιόν όν παραδέχεται.» (Παρ. 3,12).  H φιλάνθρωπη του Θεού οικονομία ιατρεύει την αρ ρώστια της προδοσίας με αρμόδιους πειρασμούς, α ντί να απορρίψει τον παραβάτη. ∆ά πιο πολλά α πό τα αβυσσαλέα κρίματα του Θεού, μέσω των ο ποί ων διοικείται η παρούσα ζωή ανήκουν, σ  αυτό το είδος των συμβάσεων. «Μακάριος άνθρωπος όν αν παι δεύσης, Κύριε, και εκ του νόμου σου διδάξης αυ τόν» (Ψαλμ. 93,12). Καί πάλι: «πρό του με τα πει νωθήναι εγώ επλημμέλησα» (Ψαλμ. 118,67) και «παιδεύων επαίδευσέ με ο Κύριος και τώ θανά τω ου παρέδωκέ με» (Ψαλμ. 117,18).

H μετά την πτώση ανθρώπινη τρεπτότητα και η διάνοια, που είναι «εγκειμένη επί τα πονηρά εκ νε­ότητος ημών» (Γέν. 8,21), είναι οι κύριες αιτίες της ακαταστασίας, που υπάρχουν στην ανθρώπινη ζωή.  ετσι επειδή δεν πειθόμαστε να παραμένουμε συνεπείς στις υποχρεώσεις μας, παραβιάζουμε τα σχέδια της θείας πρόνοιας και αναγκάζουμε το Θεό να επιφέρει τις συμβατικές επιφορές, που είναι επώδυνες, για να συγκρατήσει την ισορροπία. Αυτό αποτελεί το σταυρό που πρέπει όλοι να βαστάσουμε.

Πηγή: Συζητήσεις στον Άθωνα

Η Θεία πρόνοια! Γέροντα, πώς θα γνωρίζουμε ποιο είναι το θέλημα του Θεού;

Ρώτησα κάποια φορά τον π. Γαβριήλ.

"Γιατί ψάχνεις το θέλημα του Θεού; Από σένα το μόνο που ζητείται είναι να τηρείς τις δέκα εντολές, να νηστεύεις, να εξομολογείσαι και να κοινωνάς.
Αλλά στους μοναχούς και τους ιερείς όλα χρειάζονται.

Πρέπει να ρωτάς την καρδιά σου. Κι όταν η καρδιά σου σε πείθει, αυτό είναι το θέλημα του Θεού. Όταν οι άγιοι παρακαλούσαν τον Κύριο, ο Κύριος τούς έδειχνε το θέλημά Του.

Όμως κανείς δεν μπορεί να κατανοήσει την πρόνοια του Θεού. Υπάρχει τοκατ’ ευδοκία θέλημα του Θεού και το κατά συγκατάβαση.
Στη δεύτερη περίπτωση, επειδή ο Θεός μάς έχει δώσει απόλυτη ελευθερία, όλοι, και οι δαίμονες και οι άνθρωποι, κάνουμε ό,τι θέλουμε.
Όταν όμως ο Θεός αποφασίζει να παρέμβει, ούτε τα πονηρά πνεύματα, ούτε οι άνθρωποι δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα.

Για παράδειγμα, ήταν θέλημα του Θεού να καούν τα Σόδομα και τα Γόμορρα.
Δεν μπορούσε να γίνει τίποτα άλλο. Ο Κύριος ήθελε να δώσει τέλος στο παγιωμένο εκείνο κακό.

Όταν γίνεται κάτι, μερικοί λένε: «Ήταν θέλημα Θεού!». Πού το ξέρουν; Άγιοι είναι;

Μπορεί ο άνθρωπος να επαναφέρει στην ορθόδοξη πίστη είκοσι ανθρώπους. Όμως ούτε τότε πρέπει να πει ότι ήταν θέλημα του Θεού, γιατί ο Θεός μπορεί να σου είχε δώσει τέτοια δύναμη και χάρη, που έπρεπε να επαναφέρεις όχι είκοσι, αλλά σαράντα ανθρώπους στην πίστη.

Αν ετοιμάζεσαι να κάνεις κάτι, πρέπει να λες: «Γενηθήτω το θέλημα Σου».
Η θεία πρόνοια κυβερνά τα πάντα. Άλλοτε επιτρέπει κι άλλοτε ευλογεί σύμφωνα με το θέλημά Του ο Θεός.

Όταν για κάποιο ζήτημα δεν ξέρεις τι να κάνεις, τι να αποφασίσεις, τότε πρέπει να ανοιχτείς στη θεία πρόνοια και να πάψει αυτό να σε απασχολεί.«Ας γίνει το θέλημα Σου, Κύριε!». Τα παλαιά χρόνια, όταν δεν μπορούσαν να αποφασίσουν, έτσι έκαναν".

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Ο ΑΓΙΟΣ ΓΑΒΡΙΗΛ (1929-1995), Ο ΔΙΑ ΧΡΙΣΤΟΝ ΣΑΛΟΣ ΚΑΙ ΟΜΟΛΟΓΗΤΗΣ.

Πηγή-pisoapothnkoyrtina.blogspot.ca

Το θέλημα του Θεού και η ελευθερία του ανθρώπου.

 Άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης

Είναι μεγάλο αγαθό να παραδινόμαστε στο θέλημα του Θεού. Τότε στην ψυχή είναι Μόνος ο Κύριος και δεν έρχεται καμιά ξένη σκέψη, η ψυχή προσεύχεται με καθαρό νου και αισθάνεται την αγάπη του Θεού, έστω και αν υποφέρει σωματικά.

Όταν η ψυχή παραδοθεί ολοκληρωτικά στο θέλημα του Θεού, τότε ο Ίδιος ο Κύριος αρχίζει να την καθοδηγεί, και η ψυχή διδάσκεται απευθείας από τον θεό, ενώ προηγουμένως την οδηγούσαν οι άνθρωποι και η Γραφή. Αλά το να είναι Δάσκαλος της ψυχής ο Ίδιος ο Κύριος με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος είναι σπάνιο και λίγοι γνωρίζουν αυτό το μυστήριο, εκείνοι μόνο που ζουν κατά το θέλημα του Θεού.

Ο υπερήφανος δεν αναζητεί το θέλημα του Θεού , αλλά προτιμά να κατευθύνει ο ίδιος τη ζωή του. Και δεν καταλαβαίνει πώς , χωρίς τον Θεό , δεν επαρκεί το λογικό του ανθρώπου για να τον καθοδηγεί. Κι εγώ , όταν εζούσα στον κόσμο προτού να γνωρίσω τον Κύριο και το Άγιο Πνεύμα , εστηριζόμουν στο λογικό μου. Όταν όμως εγνώρισα με το Άγιο Πνεύμα τον Κύριο μας Ιησού Χριστό , τον Υιό του Θεού , τότε παραδόθηκε η ψυχή μου στον Θεό και δέχομαι οτιδήποτε θλιβερό μου συμβεί και λέω : «Ο Κύριος με βλέπει … Τι να φοβηθώ ;» Προηγουμένως όμως δεν μπορούσα να ζω κατ ‘ αυτό τον τρόπο .

Για όποιον παραδόθηκε στο θέλημα του Θεού η ζωή γίνεται πολύ ευκολότερη , γιατί στις αρρώστιες , στη φτώχεια και στο διωγμό σκέφτεται : «Έτσι ευδόκησε ο Θεός και πρέπει να υπομείνω για τις αμαρτίες μου» .

Να , εδώ και πολλά χρόνια πάσχω από πονοκέφαλο και δύσκολα τον υποφέρω , αλλά με ωφελεί , γιατί με την ασθένεια ταπεινώνεται η ψυχή . Η ψυχή μου επιθυμεί διακαώς να προσεύχεται και να αγρυπνεί αλλά η ασθένεια με εμποδίζει , διότι το άρρωστο σώμα απαιτεί ανάπαυση . Και παρακάλεσα πολύ τον Κύριο να με θεραπεύσει , αλλά δεν με άκουσε . Κι αυτό σημαίνει πώς αυτό δεν θα ήταν προς όφελός μου .

Να όμως και μια άλλη περίπτωση , που ο Κύριος με άκουσε και με έσωσε . Σε μια γιορτή πρόσφεραν στην τράπεζα ψάρι . Ενώ λοιπόν έτρωγα , ένα κόκαλο μπήκε πολύ βαθιά στο λαιμό μου . Επικαλέστηκα τον Άγιο Παντελεήμονα , παρακαλώντας να με θεραπεύσει , γιατί ο γιατρός του Μοναστηριού δεν θα μπορούσε να μου βγάλει το κόκαλο από το φάρυγγα . Και μόλις είπα : «γιάτρεψέ με» , η ψυχή μου πήρε απάντηση : «Βγες , έξω από την τράπεζα , κάνε μια βαθιά εισπνοή και μια απότομη εκπνοή και το κόκαλο θα βγει με αίμα» . Έτσι κι έκαμα και βγήκε ένα μεγάλο κόκαλο με αίμα . Και κατάλαβα πώς , αν ο Κύριος δεν με θεραπεύει από τον κεφαλόπονο , αυτό σημαίνει ότι είναι ωφέλιμο για την ψυχή μου να υποφέρω τον πόνο . ……

Όταν η χάρη είναι μαζί μας , είμαστε δυνατοί στο πνεύμα . Όταν όμως την χάσομε , βλέπομε την αδυναμία μας , βλέπομε πως χωρίς τον Θεό δεν μπορούμε ούτε να σκεφτούμε το καλό . Πώς μπορείς να ξέρεις αν ζεις σύμφωνα με το θέλημα του Θεού ; Να η ένδειξη : Αν στενοχωριέσαι για κάτι , αυτό σημαίνει πως δεν παραδόθηκες τελείως στο θέλημα του Θεού , έστω κι αν σου φαίνεται πως ζεις σύμφωνα με το θέλημα του Θεού . Όποιος ζει κατά το θέλημα του Θεού , αυτός δεν μεριμνά για τίποτε . Κι αν κάτι του χρειάζεται , παραδίνει τον εαυτό του και την ανάγκη του στον Θεό .

Κι αν πάρει ότι θέλει , μένει ήρεμος , σαν να το είχε . Ψυχή που παραδόθηκε στο θέλημα του Θεού δεν φοβάται τίποτε : ούτε θύελλες ούτε ληστές ούτε τίποτα άλλο . ‘Ότι κι αν έλθει , λέγει : «Έτσι ευδοκεί ο Θεός» , κι έτσι διατηρείται η ειρήνη στην ψυχή και στο σώμα . Το καλύτερο έργο είναι να παραδοθούμε στο θέλημα του Θεού και να βαστάζομε τις θλίψεις με ελπίδα . Ο Κύριος βλέποντας τις θλίψεις μας δεν θα επιτρέψει ποτέ κάτι που να ξεπερνά τις δυνάμεις μας .

Αν οι θλίψεις μας φαίνονται υπερβολικές , αυτό σημαίνει πως δεν έχομε παραδοθεί στο θέλημα του Θεού . …

… Όποιος κάνει το θέλημα του Θεού , είναι ευχαριστημένος με όλα , έστω κι αν είναι φτωχός και ίσως ασθενής και πάσχει , γιατί τον ευφραίνει η χάρη του Θεού . Όποιος όμως δεν είναι ικανοποιημένος με την μοίρα του και γογγύζει για την αρρώστια του ή εναντίον εκείνου που τον προσέβαλε , αυτός να ξέρει πως κατέχεται από υπερήφανο πνεύμα και έχασε την ευγνωμοσύνη για τον Θεό . Αλλ ‘ ακόμα και σε μια τέτοια περίπτωση μη στενοχωριέσαι , αλλά ζήτησε μ ‘ επιμονή από τον Κύριο πνεύμα ταπεινό . Κι όταν έλθει σ ‘ εσέ το ταπεινό Πνεύμα του Θεού που αναζητάς , τότε θα Τον αγαπήσεις και θα έχεις βρει ανάπαυση , παρ ‘ όλες τις θλίψεις σου . Ψυχή που απέκτησε την ταπείνωση θυμάται πάντα τον Θεό και αναλογίζεται : «Ο Θεός με έκτισε ΄ έπαθε για μένα ΄ συγχωρεί τις αμαρτίες μου και με παρηγορεί ΄ με τρέφει και φροντίζει για μένα . Γιατί λοιπόν να μεριμνώ εγώ για τον εαυτό μου ή τι έχω να φοβηθώ , έστω κι αν με απειλή ο θάνατος» . …

… Κάθε ψυχή που ταράζεται από οποιαδήποτε αιτία πρέπει να καταφεύγει στον Κύριο και ο Κύριος θα την καθοδηγήσει . Αυτό όμως γίνεται κυρίως σε καιρό συμφοράς και απροσδόκητου συγχύσεως – κανονικά πρέπει να ρωτάμε τον πνευματικό , γιατί αυτό είναι ταπεινότερο . …

Και όλα , όλα δίνουν τότε αγάπη στην καρδιά , διότι όλα είναι του Θεού. Ο Κύριος νουθετεί με το έλεος Του τον άνθρωπο , για να δέχεται μ’ ευγνωμοσύνη τις θλίψεις .

Ποτέ σ ‘ όλη μου τη ζωή , ούτε μια φορά δεν εγόγγυσα για τις θλίψεις , αλλά τα δεχόμουν όλα σαν φάρμακο από τα χέρια του Θεού και πάντα Τον ευχαριστούσα και γι ‘ αυτό ο Κύριος μου έδωσε να υπομένω ελαφρά τον αγαθό ζυγό Του . Όλοι οι κάτοικοι της γης υφίστανται αναπόφευκτα θλίψεις . Και παρόλο που δεν είναι μεγάλες οι θλίψεις που παραχωρεί ο Κύριος , όμως φαίνονται στους ανθρώπους αφόρητες και συντριπτικές . Κι αυτό γίνεται , διότι οι άνθρωποι δεν θέλουν να ταπεινωθούν ενώπιον του Θεού και να παραδοθούν στο θέλημά Του .

Όσοι όμως άφησαν τον εαυτό τους στο θέλημα του Θεού , αυτούς τους καθοδηγεί ο Ίδιος ο Κύριος με τη χάρη Του και υπομένουν με ανδρεία τα πάντα για χάρη του Θεού , τον Οποίο αγάπησαν και με τον Οποίο θα δοξάζονται αιώνια . Όταν η Παναγία βρισκόταν κοντά στον Σταυρό , η θλίψη Της ήταν ακατάληπτα μεγάλη , επειδή Αυτή αγαπούσε τον Υιό της περισσότερο απ ‘ ότι μπορεί κανείς να φαντασθεί . Κι εμείς ξέρομε πως όσο μεγαλύτερη είναι η αγάπη , τόσο μεγαλύτερη είναι και η λύπη . Κατά την ανθρώπινη φύση η Θεοτόκος δεν θα μπορούσε με κανένα τρόπο να μην υποκύψει στις θλίψεις Της ΄ παραδόθηκε όμως στο θέλημα του Θεού και το Άγιο Πνεύμα Την ενίσχυσε ν ‘ αντέξει στον πόνο της . Μετά την Ανάληψη του Κυρίου η Παναγία έγινε η μεγάλη παρηγοριά στις θλίψεις για όλο τον λαό του Θεού .

Ο Κύριος έδωσε επί γης το Άγιο Πνεύμα και όσοι Το έλαβαν αισθάνονται τον παράδεισο μέσα τους . Ίσως πεις : Γιατί λοιπόν δεν έχω κι εγώ μια τέτοια χάρη ; Διότι συ δεν παραδόθηκες στο θέλημα του Θεού , αλλά ζεις κατά δικό σου θέλημα . Παρατηρήστε εκείνον που αγαπά το θέλημά του . Αυτός δεν έχει ποτέ ειρήνη στην ψυχή και δεν ευχαριστιέται με τίποτε ΄ γι ‘ αυτόν όλα γίνονται όπως δεν έπρεπε . Όποιος όμως δόθηκε ολοκληρωτικά στο θέλημα του Θεού , έχει την καθαρή προσευχή και η ψυχή του αγαπά τον Κύριο. 

«Ο Αγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης», γ.Σωφρονίου (Σαχάρωφ), σ.408-417

Ζωντανό Ιστολόγιο