Thursday 28 February 2013

Elder Ephraim of Arizona-On the Departed

 Elder Ephraim Of Arizona+Philotheou(Mt Athos)
Chapter Nineteen.
We received the bitterly joyful news of your child’s departure to the Lord. We mourned and wept along with you, but such behavior is not fitting for such a soul that we hope our Christ has accepted and delivered from the torments of this life in order to give him repose in the eternal abodes. This soul will adorn your noble family as the most bright and sacred decoration, and henceforth will be an everlasting torch interceding with the Lord for us. His virginity, the many years of illness and patience, the second baptism—that is, the Angelic Schema—assure us that our sweet Jesus has accepted him as a fragrant incense. I beg you, do not be sad, but rejoice, for you have deposited a great treasure in God’s treasury, a large sum which will support you. Death is a momentary separation, because Christ came to earth and cast light upon this dark mystery of death. For “He who believes in Me, though he may die, shall live. I am the resurrection and the life” (Jn. 11:25 ). I pray with all my heart that our holy God gives you patience, consolation, and holy thoughts for deeper spirituality.

2. Do you know how much help the departed seek! Since there is no repentance after death, and as humans they also departed with stains and blemishes, and since they see that the help of the living greatly assists them to be perfected and find rest, they yearn, seek, and long for someone to commemorate them. They also long for one of their descendants to become a priest or a virtuous Christian who will care for them. Let me tell you about a vision of a certain bishop which he himself told me while we were serving together years ego. He told us that there was a priest who had a drinking problem and often got drunk; this was going on for many years. Other than this, though, the priest was virtuous and pious. One day he drank wine as usual and got drunk, and then before he was fully sober, he went and served Liturgy. So God allowed an accident to happen: he spilled the holy Body and Blood of the Lord! The poor fellow froze with fear, while also thinking about the heavy penance his bishop would give him! Finally, after he confessed, his bishop told him, “Go—I will notify you when to return, and then I’ll give you the penance”. So as the bishop was all alone reflecting and pondering, and as he picked up a pen to write his decision to depose him, he saw an endless multitude of people of every age, kind, and class unwind before him like a movie. The bishop was stunned by this vision but was also overcome with fear. Then all those people together said to him, “Your Eminence, do not punish the priest; do not depose him”. Then, little by little, they disappeared. Afterwards, the bishop called the priest to come. The poor priest was terrified, thinking about being deposed. The bishop said to him, “Tell me something, do you commemorate many names when you serve Liturgy?” The priest answered, “In the proskomidi, Your Eminence, I commemorate names for a long time—from kings and emperors down to the last pauper”. The bishop then said to him, “Go, then, and whenever you serve Liturgy, commemorate as many people as you can, and take care not to get drunk anymore. You are pardoned”. Thereafter, the priest—with the help of God—was delivered from drinking.


3. We received the telegram regarding the departure of our beloved sister, and, as is human, we grieved. We shed tears, which bear witness to our soul’ unity through the unbreakable bond of love in Christ. But we must also rejoice for the great “lottery” she won. First of all, because she kept her virginity—that great jewel on the garment of her pure soul. Second, because for years she endured the Lord’s visitation through her illness and lifted her cross until the Golgotha of her perfection, thus proving to be a true disciple of Jesus. Third, because she was given the Angelic Schema, which she did not defile with new sins, and which the Holy Fathers have decreed to be a second baptism! So, cleansed thenceforth by the baptism of repentance, she departed. Our sweet Jesus has called her to be by His side from now on so that she may see His theandric face to her utmost delight. There she will intercede perpetually not only for her parents and the rest of her relatives, but also for the whole world. Once St. Anthony the Great was in ecstasy and saw himself being lifted by the angels to heaven, as if he were departing to the Lord. But the adverse powers—the demons, the toll-houses—were obstructing him and accusing him for sins he had done. The holy angels were objecting, saying, “All the sins he committed before becoming a monk were forgiven by God the moment he wore the Schema. Only sins he did after receiving the Schema you have the right to use against him”. Once the angels said this, the demons could not find anything culpable, and thus he ascended freely.

Source-"Counsels from the Holy Mountain"By Elder Ephraim of Arizona/Philotheou(Mt.Athos)

St.Nikodemos the Hagiorite-How does the devil confirm sinners in their slavery to sin?


 Saint Nikodemos The Hagiorite
When the devil keeps a man in slavery to sin, he takes special care to darken him more and more by spiritual blindness, banishing from him every good thought, which could bring him to realise the
perniciousness of his life. 

Not only does he banish thoughts,which could lead to repentance and turn the man to the path of
virtue, but instead of them he implants evil and depraved thoughts,at the same time presenting opportunities for committing the sin, which is most habitual to him, and enticing him to fall into it or
into other more grievous sins as often as possible. Thus the poor sinner becomes more and more blind and darkened. This blindness strengthens in him the habit and constant impulse to go on ever sinning and sinning. Led from sinful action to greater blindness, and from blindness to greater sins, the unhappy man whirls in this vortex and will do so right up to death itself, unless special Divine grace is sent to save him.

If a man finds himself in this perilous state and wishes to be freed from it, then, as soon as a good thought, or rather, a suggestion comes to him, calling him from darkness to light and from sin to virtue, he should immediately and without delay accept it with his whole attention and desire, and put it at once into practice with all diligence, calling from the bottom of his heart to the generous Giver of all blessings: ‘ Help me, 0 Lord God, help me quickly, and let me no more linger in this sinful darkness.” Let him never weary’ in appealing to God in these or similar words. At the same time let him also seek help on earth, by turning to those who know for advice and guidance as to how better to free himself from the bonds of sinful slavery that hold him.

 If he cannot do it immediately, he should do so as soon as the chance presents itself, at the same time never ceasing to appeal to Lord Jesus, crucified for us, and to His Holy Mother, the Immaculate Virgin, imploring them to have mercy on him and not to deprive him of their speedy help. He should know that victory and triumph over the enemy lie in not delaying and in quick readiness to follow a right prompting.

 Taken From"Unseen Warfare"By Saint Nikodemos The Hagiorite".

Προετοιμασία για τη θεία Κοινωνία (Α’ )

Η στροφή της ψυχής κάθε γνήσιου πιστού όλη την εβδομάδα είναι προς την Κυριακή, ιδιαίτερα προς τη θεία Λειτουργία της Κυριακής. Και κάθε εορταστική περίοδο της Εκκλησίας μας η ψυχή προσμένει την ημέρα της εορτής, που λαμπρύνεται με την τέλεση της θείας Λειτουργίας. Με θεία Λειτουργία γιορτάζουμε και την ιερή μνήμη κάθε αγίου. Η θεία Λειτουργία είναι το κέντρο της ζωής μας. Εκεί είναι η ίδια η ζωή μας, η κοινωνία του Θεού, η συνάντηση με τον Κύριο, που είναι η ζωή μας.
Η φιλόθεη ψυχή δεν έχει κάτι άλλο περισσότερο να την συγκινεί και να την ενδιαφέρει. Ο κόσμος της θείας Λειτουργίας είναι ο κόσμος της, στα λόγια της θείας Λειτουργίας ανακαλύπτει τη γλώσσα της, στην ατμόσφαιρά της αναπνέει, στην υπερκόσμια λάμψη της φωτίζεται, στην εσχατολογική προοπτική της μεταμορφώνεται. Η «βασιλεία τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος» είναι η διαρκής απόλαυσή της και συγχρόνως η πιο έντονη προσδοκία της. Όταν μάλιστα ετοιμάζεται ο πιστός να προσέλθει στο Ποτήριο της Ζωής και να κοινωνήσει τα άχραντα Μυστήρια, τότε, κατά την αδιάψευστη υπόσχεση του Κυρίου, οι προσδοκώμενες δωρεές του μέλλοντος γίνονται οι συγκλονιστικές και υπερφυείς πραγματικότητες του παρόντος: «O τρώγων μου τὴν σάρκα καὶ πίνων μου τὸ αἷμα ἔχει ζωὴν αἰώνιον, καὶ ἐγὼ ἀναστήσω αὐτὸν ἐν τῇ ἐσχάτῃ ἡμέρᾳ» (Ιωάν. στ’ 54). Όποιος κοινωνεί συνειδητά, από αυτόν ακόμη τον κόσμο «έχει ζωὴν αἰώνιον». Η αιώνιος ζωή επομένως δεν είναι μόνον υπόθεση του μέλλοντος, είναι και κατάσταση του παρόντος. Δεν είναι μόνον αναμενόμενη, είναι και παρούσα. Η βασιλεία του Θεού δεν είναι μόνο στους ουρανούς, είναι και «ἐντὸς ὑμῶν» (Λουκ. ιζ’ 21).
Για να απολαμβάνουμε όμως αυτή την ύψιστη δωρεά της θείας Λειτουργίας και να αποκομίζουμε τα πλούσια οφέλη από τη συμμετοχή μας στη θεία Κοινωνία, χρειάζεται και από μέρους μας κάποια έντονη προσπάθεια και επιμελημένη φροντίδα. Ο Θεός μας δίνει το παν. Πρέπει όμως και μεις κάτι να κάνουμε προκειμένου να το απολαύσουμε. Πρέπει να είμαστε σε ανάλογη κατάσταση, ώστε να δεχθούμε τη χάρη, να δεχθούμε τον χαριτοδότη Κύριο και να Του δώσουμε τη δυνατότητα να εργασθεί στα βάθη της ψυχής μας το υπερφυές έργο Του.
Θα δούμε στη συνέχεια την προετοιμασία την οποία πρέπει να κάνουμε προκειμένου να απολαμβάνουμε την υπερκόσμια χαρά της θείας Λειτουργίας και να αποκομίζουμε μεγάλη ωφέλεια από την ακατάκριτη προσέλευσή μας στη θεία Κοινωνία.

Μελέτη του Μυστηρίου

Η συμμετοχή μας στη θεία Λειτουργία δεν είναι μια υποχρέωση ή καλή συνήθεια. Δεν είναι ούτε η αναγκαία επιτέλεση ενός τυπικού θρησκευτικού καθήκοντος ή η εκπλήρωση ενός χρέους απέναντι στον Θεό. Όπως είπαμε, είναι η ζωή μας. Για το λόγο αυτό, το προσδοκώμενο Γεγονός πρέπει να συγκλονίζει την ύπαρξή μας, να απασχολεί πολύ και να συγκινεί βαθιά την ψυχή μας. Να κερδίζει πρώτα-πρώτα τις σκέψεις μας, να απασχολεί τη διάνοιά μας.
Σ’ αυτό πολύ βοηθεί η αποφυγή των περισπασμών του κόσμου. Το Σάββατο, ή όποια άλλη μέρα είναι παραμονή της συμμετοχής μας στη θεία Λειτουργία, μάλιστα κατά τις τελευταίες ώρες της ημέρας, όταν πλησιάζει πια το βράδυ, να αφήσουμε κατά το δυνατόν τις πιεστικές ενασχολήσεις με τα προβλήματα της καθημερινότητος, με τα ζητήματα του μάταιου κόσμου, που πολύ συχνά μας απορροφούν ολοκληρωτικά. Ας σβήσουν τώρα τα νέα, οι ειδήσεις του κόσμου, που εντυπωσιάζουν ή επηρεάζουν αρνητικά, θορυβούν και ταράζουν την ψυχή μας. Να εξασφαλίζουμε λίγες στιγμές ηρεμίας, να βρούμε λίγο χρόνο, να ησυχάσει το πνεύμα μας και να αδειάσει από τις εντυπώσεις της πολυθόρυβης ζωής μας, ώστε απερίσπαστοι να προσηλωθούμε σ’ αυτό που πρόκειται να γίνει την άλλη μέρα.
Πολύ βοηθεί στην εσωτερική αυτή πνευματική εργασία η σιωπή. Να κατασιγάσουν οι φωνές και οι θόρυβοι του μάταιου και απατηλού κόσμου. Να ζωντανέψει στην ψυχή μας ο αληθινός κόσμος του Θεού.
Ο νους τότε μπορεί πιο εύκολα να απασχολείται, να προσηλώνεται σ’ αυτό που περιμένουμε. Καθαρεύει έτσι και από τους αμαρτωλούς λογισμούς, που τον μολύνουν και καθιστούν ένοχο τον άνθρωπο, ανάξιο να προσέλθει στα ιερά Μυστήρια.
Γενικά, κάθε προσπάθεια προσεγγίσεως και κοινωνίας του Θεού απαιτεί την ησυχία. «Σχολάσατε καὶ γνῶτε ὅτι ἐγώ εἰμι ὁ θεός», μας λέγει ο ίδιος Κύριος (Ψαλμ. με’ 11). Για να πετύχουμε τη γνώση του Θεού, την εμπειρία, την αίσθηση του Θεού, πρέπει να «σχολάσουμε», να ησυχάσουμε από την κουραστική και συχνά εξουθενωτική για την ψυχή μας ενασχόληση με τα πράγματα του κόσμου. Μέσα σ’ αυτή την ησυχία μπορούμε να δούμε καθαρότερα το πρόσωπο του Θεού και να εμβαθύνουμε στο μεγαλείο του μυστηρίου Του.
Πολύ μας βοηθεί και η σχετική μελέτη. Υπάρχουν πολλά πνευματικά βιβλία που αναλύουν το βαθύτερο νόημα της θείας Λειτουργίας, τους διάφορους συμβολισμούς της, τη δομή της, τους λόγους που απαγγέλουν οι ιερείς και τους ύμνους που ψάλλουν οι χοροί των ψαλτών.
Η μελέτη των βιβλίων αυτών μας προετοιμάζει κατάλληλα και μας κατανύσσει, συγχρόνως δε προσφέρει πολλές χρήσιμες γνώσεις, οι οποίες διδάσκουν και συγκινούν την ψυχή και στρέφουν το νου στα αναμενόμενα.

Επιμελής εξέταση του εαυτού μας

Να μελετούμε λοιπόν το μεγαλείο της θείας Λειτουργίας. Συγχρόνως να προχωρούμε και στη μελέτη του εαυτού μας, στην έρευνα της ψυχής μας, στην εξέταση της πνευματικής μας καταστάσεως. Να κατανοούμε τη μικρότητά μας, να σκεπτόμαστε με μετάνοια και συντριβή τα βάρη των αμαρτιών που διαπράξαμε. Και να αναλογιζόμαστε τι είναι αυτό το τρισμέγιστο Μυστήριο, πόσο άγιο και ιερό, και πόσο μικροί και αμαρτωλοί εμείς που ετοιμαζόμαστε να το προσεγγίσουμε.
«Δοκιμαζέτω ἄνθρωπος ἑαυτὸν καὶ οὕτως ἐκ τοῦ ἄρτου ἐσθιέτω καὶ ἐκ τοῦ ποτηρίου πινέτω», συμβουλεύει ο απόστολος Παύλος. Να εξετάζει ο κάθε άνθρωπος με προσοχή τον εαυτό του, να μελετά σε ποια κατάσταση πνευματική βρίσκεται. Και αφού κάνει αυτή την εξέταση, τότε να προσέρχεται και να τρώγει από τον καθαγιασμένο άρτο της θείας Ευχαριστίας και να πίνει από το άγιο Ποτήριο. «Ο γὰρ ἐσθίων καὶ πίνων ἀναξίως κρῖμα ἑαυτῷ ἐσθίει ὁ γὰρ ἐσθίων καὶ πίνων ἀναξίως κρῖμα ἑαυτῷ ἐσθίει  καὶ πίνει». Εκείνος που μεταλαμβάνει τα Τίμια Δώρα ανάξια, τρώγει και πίνει κατάκριμα και καταδίκη στον εαυτό του, επειδή δεν κάνει διάκριση του σώματος και του αίματος του Κυρίου, αλλά τα μεταλαμβάνει σαν να ήταν συνήθεις τροφές. Επειδή δε ανάξια και χωρίς προηγούμενη δοκιμασία του εαυτού σας τρώγετε και πίνετε το σώμα και το αίμα του Κυρίου, γι’ αυτό, λέγει ο απόστολος, υπάρχουν μεταξύ σας πολλοί ασθενείς και άρρωστοι, και αρκετοί μάλιστα πέθαναν (Α’ Κορ. ια’ 28-30).
Ο λόγος του θεόπνευστου αποστόλου είναι προτρεπτικός και απειλητικός. Προτρέπει στο ορθό, να προσέλθουμε δηλαδή έτοιμοι. Και απειλεί ότι αν δεν γίνει αυτό, οι συνέπειες μπορεί να είναι φοβερές.
Η συμμετοχή μας στην Τράπεζα του Δείπνου του Μυστικού, η κοινωνία των αχράντων Μυστηρίων γίνεται αιτία πολλών και ύψιστων αγαθών, πρόξενος αιωνίου σωτηρίας για τους αξίως προσερχομένους. Για όσους όμως πλησιάζουν αναξίως γίνεται καταδίκη, καταστροφή. Όχι γιατί αλλάζει η φύση των Μυστηρίων, αλλά διότι είναι διαφορετική η διάθεση και η κατάσταση εκείνου που προσέρχεται να τα μεταλάβει. Και τα αποτελέσματα της θείας Μεταλήψεως εξαρτώνται από τη διάθεση και την κατάσταση της ψυχής των προσερχομένων.
Να μην προχωρούμε, λοιπόν, προς το άγιο Ποτήριο «μή ἐννοοῦντες, ὅτι σῶμά ἐστι δεσποτι­κόν. σῶμα φρίκης γέμον». Σώμα Χριστού, αίμα Χριστού, φρικτά μυστήρια! Να σταθούμε με συγκλονισμό ψυχής και υπευθυνότητα, με γνώση του φοβερού μεγαλείου του μυστηρίου.
Να κάνουμε με σοβαρότητα την απαραίτητη αυτοεξέταση και να διερωτηθούμε: Είμαι άξιος; Είμαι έτοιμος να δεχθώ το θείο Δώρο; «Σύ σαυτοῦ γίνου κριτής καί τῶν βεβιωμένων ἀκριβής δικαστής. Ἐρεύνα τό συνειδός καί τότε δέχου τό δῶρον», μας συμβουλεύουν οι ιεροί ερμηνευτές. Γίνε κριτής του εαυτού σου. Γίνε δικαστής ακριβής των πράξεων της ζωής σου. Ερεύνησε τη συνείδησή σου, άκουσε τη φωνή της. Και αν η συνείδησή σου δίνει μαρτυρία αγαθή, τότε να δεχθείς το Δώρο. Διαφορετικά Δεν πρέπει να τολμήσεις, διότι κατάκριμα και καταδίκη θα κοινωνήσεις.
«Δοκιμαζέτω ἄνθρωπος ἑαυτόν». Αυτοεξέταση απαιτείται, αυτοκριτική, έρευνα των έργων και των λόγων μας. Πόσα αμαρτάνουμε καθημερινά οι αδύναμοι και ατελείς άνθρωποι! Πόσες πράξεις απρεπείς, πόσες κακίες, ζηλοφθονίες, αντιπάθειες και μίση ταλαιπωρούν συχνά  την ψυχή μας, μνησικακίες και έλλειψη συγχωρητικότητος γι’ αυτούς που μας έφταιξαν! Πόσοι λόγοι αμαρτωλοί, άστοχοι, επιπόλαιοι και πικροί στο στόμα μας! Πόσες επιθυμίες κενοδοξίας, φιλαργυρίας και φιληδονίας κυριαρχούν πολλές φορές στην καρδιά μας! Πόσες σκέψεις εφάμαρτες μολύνουν συχνά το νου!…
Να τα σκεφθούμε όλα αυτά και να κατανυγεί η ψυχή μας. Να ταπεινωθεί και να αισθανθεί το βάρος της ενοχής της και βαθιά να μετανοήσει. Και να ζητήσει με συντριβή και δάκρυα το έλεος του Θεού, ευχαριστώντας Τον θερμά, διότι εκτός από το μυστήριο της θείας Ευχαριστίας παρέδωσε στην Εκκλησία του και το Μυστήριο της Ιεράς εξομολογήσεως, όπου ενώπιον του πνευματικού καταθέτουμε τα βάρη της ψυχής μας με ειλικρινή μετάνοια και παίρνουμε την άφεση. Και τότε, με την ευχή του πνευματικού, προσερχόμαστε στο Άγιο Ποτήριο, για να κοινωνούμε ακατακρίτως τα θεία Μυστήρια και να παίρνουμε δύναμη και ζωή, χαρά και λύτρωση και σωτηρία.
Την ανάγκη της εξετάσεως του εαυτού μας, προκειμένου να μεταλάβουμε τα άχραντα Μυστήρια, τονίζει και ο ιερός Χρυσόστομος με τους εξής συγκλονιστικούς λόγους: Πρόσεξε μήπως και συ γίνεις ένοχος για ασέβεια και βεβήλωση του σώματος και του αίματος του Χριστού. Εκείνοι, οι εχθροί του Κυρίου, κατέσφαξαν το πανάγιο σώμα, κι εσύ το υποδέχεσαι με ακάθαρτη ψυχή μετά από τόσες ευεργεσίες. Διότι δεν Του ήταν αρκετό το ότι έγινε άνθρωπος, το ότι ραπίσθηκε και σφαγιάσθηκε, αλλά και ενώνει τον εαυτό Του με εμάς, και όχι μόνο με την πίστη αλλά και στην πραγματικότητα μας κάνει σώμα Του. Δεν θα έπρεπε λοιπόν εκείνος που απολαμβάνει αυτή τη θυσία να είναι περισσότερο καθαρός από οτιδήποτε άλλο; Το χέρι που τέμνει αυτή τη σάρκα, το στόμα που πληρούται με πυρ πνευματικό, η γλώσσα που βάφεται κόκκινη με το φρικωδέστατο αίμα δεν θα έπρεπε να είναι καθαρότερα ακόμα και από την ηλιακή ακτίνα; Προσπάθησε να καταλάβεις με πόση τιμή είσαι τιμημένος, ποια τράπεζα απολαμβάνεις. Αυτό που οι άγγελοι φρίττουν όταν το βλέπουν και δεν τολμούν χωρίς φόβο να το αντικρίσουν εξαιτίας της αστραπής που εκπέμπει, με αυτό εμείς τρεφόμαστε, με αυτό ενωνόμαστε και γινόμαστε ένα σώμα Χριστού και μια σάρκα. «Τίς λαλήσει τὰς δυναστείας τοῦ Κυρίου, ἀκουστὰς ποιήσει πάσας τὰς αἰνέσεις αὐτοῦ;».
Πάντοτε η μελέτη του εαυτού μας και η συνειδητοποιήσει της αδυναμίας και της αμαρτωλότητός μας, εφόσον καλλιεργούν μέσα μας και αναπτύσσουν αισθήματα μετανοίας και συντριβής, μας βοηθούν στην προσέγγιση και κοινωνία του Θεού. «Εγγὺς Κύριος τοῖς συντετριμμένοις τὴν καρδίαν καὶ τοὺς ταπεινοὺς τῷ πνεύματι σώσει» (Ψαλμ. λγ’ 19). Ο αμαρτωλός άνθρωπος που μετανοεί, αισθάνεται κοντά Του τον φιλάνθρωπο Θεό και κοινωνεί του Θεού. Επιτυγχάνει δε την κοινωνία αυτή πολύ περισσότερο, στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό πάνω στη γη, όταν με συντριβή και μετάνοια παίρνει την άφεση στο μυστήριο της Ιεράς Εξομολογήσεως και καθαρός από τον μολυσμό και την ενοχή της αμαρτίας, με την ευχή του πνευματικού, προσέρχεται και μεταλαμβάνει τα άχραντα Μυστήρια.

Απόσπασμα από το βιβλίο “Το μυστήριο της κοινωνίας του Θεού”
του Αρχιμ. Αστερίου Σ. Χατζηνικολάου

Wednesday 27 February 2013

Λόγος περί πίστεως (Αγίου Συμεών Νέου Θεολόγου)



Και διδασκαλία για εκείνους πού λένε, ότι δεν είναι δυνατόν εκείνοι πού βρίσκονται μέσα στις φροντίδες του κόσμου να φτάσουν στην τελειότητα των αρετών. Και διήγηση επωφελής στην αρχή.
Αδελφοί και πατέρες· είναι καλό να διακηρύττομε σε όλους το έλεος του Θεού και να φανερώνομε στους πλησίον μας την ευσπλαχνία και την ανείπωτη αγαθότητα του Θεού προς εμάς. « Εγώ λοιπόν, καθώς το βλέπετε, μήτε νηστείες έκανα, μήτε αγρυπνίες, μήτε χαμαικοιτίες, αλλά μόνο ταπεινώθηκα και ο Κύριος σύντομα με έσωσε», λέει ο θειος Δαβίδ. Και μπορεί κανείς να πει πολύ πιο σύντομα: «Μόνο πίστεψα, και με δέχτηκε ο Κύριος». Επειδή είναι πολλά αυτά πού μας εμποδίζουν ν΄ αποκτήσομε την ταπείνωση, να βρούμε όμως την πίστη δεν μας εμποδίζει τίποτε. Γιατί αν το θελήσομε ολόψυχα, ευθύς ενεργεί μέσα μας η πίστη, αφού είναι δώρο του Θεού και φυσικό προσόν, αν και υπόκειται στην αυτεξουσιότητα της προαιρέσεώς μας. Γι΄ αυτό ακόμη και οι Σκύθες και οι βάρβαροι πιστεύουν ο ένας τα λόγια του άλλου. Και για να σας δείξω στην πράξη την ενέργεια της ενδιάθετης πίστεως και να βεβαιώσω όσα είπα, ακούστε να σας διηγηθώ κάτι πού άκουσα από κάποιον πού δεν ψεύδεται.
Κάποιος, Γεώργιος ονομαζόμενος, νέος στην ηλικία, έως είκοσι χρόνων, κατοικούσε στην Κωνσταντινούπολη τώρα στους καιρούς μας· ο οποίος ήταν όμορφος και φανταχτερός στην εμφάνιση, τούς τρόπους και το βάδισμα, έτσι πού μερικοί από τούτα σχημάτισαν κακή γνώμη γι΄ αυτόν, όσοι δηλαδή βλέπουν μόνο τα εξωτερικά και κρίνουν κακώς τα των άλλων. Αυτός γνωρίστηκε με κάποιον άγιο μοναχό πού ζούσε σ΄ ένα μοναστήρι της πόλεως, και αναθέτοντάς του όλα τα της ψυχής του, έλαβε από αυτόν για υπενθύμιση μια μικρή εντολή (ένα σύντομο κανόνα). Ο νέος ζήτησε ακόμη από τον γέροντα να του δώσει κανένα βιβλίο πού να περιέχει διηγήσεις για τη ζωή των μοναχών και την πρακτική τους άσκηση. Εκείνος του έδωσε να διαβάσει το σύγγραμμα του μοναχού Μάρκου πού διδάσκει περί του πνευματικού νόμου· το οποίο ο νέος το πήρε σαν να ήταν σταλμένο από τον ίδιο το Θεό. Και ελπίζοντας πώς θα λάβει πολύ μεγάλη ωφέλεια από αυτό, το διάβασε όλο με πόθο και προσοχή. Και ωφελήθηκε βέβαια απ΄ όλα όσα διάβασε, όμως τρία κεφάλαια μόνο ενσφήνωσε, να πω έτσι, στην καρδιά του. Το ένα έλεγε επί λέξει: « Αν ζητάς τη θεραπεία της ψυχής σου, επιμελήσου τη συνείδησή σου, και να κάνεις όσα αυτή σου επιδεικνύει, και θα βρεις ωφέλεια». Το άλλο έλεγε: « Όποιος ζητά τις ενέργειες του Αγίου Πνεύματος προτού να εργαστεί τις εντολές του Θεού, είναι παρόμοιος με αγορασμένο δούλο, ο οποίος την ίδια ώρα πού αγοράστηκε ζητά να του δώσουν και το χαρτί της απελευθερώσεως». Και το τρίτο έλεγε: « Εκείνος πού προσεύχεται σωματικά και δεν απέκτησε ακόμη γνώση πνευματική, είναι παρόμοιος με τον τυφλό πού φώναζε ¨Υιέ Δαβίδ, ελέησόν με΄΄. Όταν ο πρώην τυφλός έλαβε το φως του και είδε τον Κύριο, δεν τον ονόμασε πλέον υιό Δαβίδ, αλλά τον ομολόγησε Υιό Θεού και τον προσκύνησε».
Αυτά λοιπόν τα διάβασε ο νέος εκείνος και τα θαύμασε, και πίστεψε ότι με την επιμέλεια της συνειδήσεως θα βρει ωφέλεια και με την εργασία των εντολών θα δεχτεί συνειδητά την ενέργεια του Αγίου Πνεύματος και με τη χάρη Του θ΄ ανοίξουν τα νοερά του μάτια και θα δει τον Κύριο. Και πληγωμένος από την αγάπη και την επιθυμία του Κυρίου, ζητούσε πλέον το Πρώτο Κάλλος, το αόρατο. Τίποτε άλλο όμως δεν έκανε, καθώς με βεβαίωσε ύστερα με όρκους, παρά μόνο εκτελούσε κάθε βράδυ το σύντομο κανόνα πού του όρισε ο άγιος εκείνος γέρων, και τότε πλάγιαζε και κοιμόταν. Και καθώς η συνείδηση του έλεγε: «Κάνε κι άλλες μετάνοιες, πρόσθεσε κι άλλους ψαλμούς, πες κι άλλο το Κύριε ελέησον, αφού μπορείς», αυτός υπάκουε σ΄ αυτήν πρόθυμα κι αδίστακτα κι έτσι έπραττε, σαν να τα έλεγε ο ίδιος ο Θεός. Και από τότε πλέον δεν κοιμήθηκε ποτέ με τη συνείδηση να τον ελέγχει και να λέει: «Αυτό γιατί δεν το έκανες;». Κι έτσι, υπακούοντας αυτός χωρίς παράλειψη στη συνείδησή του κι εκείνη προσθέτοντας μέρα με τη μέρα περισσότερο, σε λίγες μέρες αυξήθηκε πολύ η εσπερινή προσευχή του. Κατά τη διάρκεια της ημέρας είχε την επιστασία του σπιτιού ενός πατρικίου κι είχε πολλές βιοτικές φροντίδες και πήγαινε κάθε μέρα στο Παλάτι· έτσι κανείς δεν αντιλήφθηκε όσα αυτός έπραττε το βράδυ. Αλλά κάθε βράδυ έτρεχαν από τα μάτια του δάκρυα κι έκανε πολλές γονυκλισίες και μετάνοιες και όταν στεκόταν σε προσευχή είχε τα πόδια κολλημένα μεταξύ τους και ακίνητα και διάβαζε ευχές στη Θεοτόκο με πόνο και στεναγμούς και δάκρυα και, σαν να ήταν ο Κύριος παρών σωματικά, έτσι έπεφτε εμπρός στα άχραντα πόδια Του και ως τυφλός του ζητούσε να τον σπλαχνιστεί και να του χαρίσει το φως των ματιών της ψυχής του. Και καθώς πλήθαινε κάθε βράδυ η προσευχή, κρατούσε ως τα μεσάνυχτα, κι όση ώρα προσευχόταν, στεκόταν όρθιος σαν κολόνα η σαν ασώματος, χωρίς διόλου να χαλαρώνει η να ραθυμεί η έστω να κινεί κανένα μέλος του σώματός του, μήτε τα μάτια του να στρέψει η να τα σηκώσει.
Ένα βράδυ λοιπόν, πού ήταν όρθιος κι έλεγε το « Ο Θεός ιλάσθητί μοι τώ αμαρτωλώ» με το νου μάλλον παρά με το στόμα, έξαφνα φανερώθηκε πλούσια από ψηλά μια έλλαμψη θεϊκή και γέμισε από φως όλο τον τόπο και ο νέος αγνόησε και λησμόνησε αν βρισκόταν μέσα σε σπίτι η αν ήταν κάτω από στέγη, γιατί παντού έβλεπε μόνο φως και δεν ήξερε μήτε αν πατούσε στη γη. Ούτε φόβο είχε μήπως πέσει, ούτε καμία φροντίδα του κόσμου, ούτε τίποτε άλλο από όσα ταιριάζουν σε ανθρώπους πού έχουν σώμα περνούσε από το λογισμό του. Αλλά μένοντας τελείως μέσα στο άϋλο φως, του φαινόταν πώς έγινε και αυτός φως και λησμόνησε όλο τον κόσμο κι ήταν όλος γεμάτος από δάκρυα κι από ανέκφραστη χαρά και αγαλλίαση. Και ύστερα από τούτο ανέβηκε ο νους του στον ουρανό κι εκεί είδε άλλο φως λαμπρότερο από το γύρω του· και κοντά σ΄ εκείνο το φως του φάνηκε να στέκεται ο άγιος και ισάγγελος εκείνος γέροντας πού του έδωσε, όπως είπαμε, την εντολή και το βιβλίο.
Εγώ λοιπόν, καθώς τ' άκουσα από το νέο, σκέφτηκα ότι και η πρεσβεία του αγίου εκείνου θα είχε συνεργήσει πολύ σε τούτο και ότι ο Θεός πάλι θα οικονόμησε να δείξει στο νέο σε ποιο ύψος αρετής βρισκόταν ο άγιος εκείνος. Όταν πέρασε αυτή η θεωρία και ήρθε πάλι στον εαυτό του ο νέος εκείνος, όπως έλεγε, ήταν γεμάτος από χαρά και θαυμασμό και έκπληξη και δάκρυζε από την καρδιά του· και μαζί με τα δάκρυα ακολουθούσε και μία γλυκύτητα. Τέλος, πλάγιασε να κοιμηθεί και την ίδια ώρα λάλησε ο πετεινός, δείχνοντας τη μέση της νύχτας· και σε λίγο σήμαναν οι εκκλησίες για το Όρθρο. Και σηκώθηκε ο νέος για να ψάλλει κατά τη συνήθειά του, χωρίς να σκεφτεί καθόλου τον ύπνο εκείνη τη νύχτα.
Αυτά έγιναν όπως ο Θεός γνωρίζει, ο οποίος και τα πραγματοποίησε για λόγους πού μόνο Εκείνος ξέρει, ενώ ο νέος δεν έκανε τίποτε περισσότερο από όσα ακούσατε, πλην είχε ορθή πίστη και αδίστακτη ελπίδα. Και μην πει κανείς, πώς εκείνος τα έκανε αυτά για να δοκιμάσει· γιατί αυτός μήτε με το λογισμό του είπε μήτε καν σκέφτηκε κάτι τέτοιο -επειδή όποιος δοκιμάζει η πειράζει το Θεό, δεν έχει πίστη. Αλλά απορρίπτοντας ο νέος εκείνος κάθε άλλον εμπαθή και φιλήδονο λογισμό, φρόντιζε τόσο πολύ -όπως έλεγε με όρκο- να πραγματοποιεί εκείνα πού του έλεγε η συνείδησή του, ώστε σε όλα τα άλλα αισθητά πράγματα του κόσμου να είναι σαν αναίσθητος και δεν ήθελε μήτε να φάει η να πιει ηδονικά η συχνότερα.
Ακούσατε, αδελφοί μου, τι κατορθώνει η πίστη στο Θεό, όταν βεβαιώνεται με τα έργα; Καταλάβατε πώς μήτε η νεότητα είναι απορριπτέα, μήτε το γήρας ωφέλιμο, αν λείπει η σύνεση και ο φόβος του Θεού; Μάθατε ότι μήτε η παραμονή στην πόλη μας εμποδίζει να εργαστούμε τις εντολές του Θεού, αν έχουμε προθυμία και εγρήγορση, μήτε η ησυχία και η αναχώρηση από τον κόσμο μας ωφελούν αν βρισκόμαστε σε ραθυμία και αμέλεια; Όλοι μας ακούμε για τον Δαβίδ και θαυμάζομε και λέμε ότι ένας Δαβίδ έγινε κι όχι άλλος· και να πού σε τούτο το νέο συνέβη κάτι περισσότερο από το Δαβίδ. Γιατί ο Δαβίδ έλαβε τη μαρτυρία από τον ίδιο το Θεό, χρίστηκε προφήτης και βασιλιάς, έγινε μέτοχος του Αγίου Πνεύματος κι είχε λάβει πολλές αποδείξεις περί Θεού. Όταν λοιπόν αμάρτησε κι έχασε τη χάρη του Αγίου Πνεύματος και το αξίωμα της προφητείας και αποξενώθηκε από τη συναναστροφή του Θεού, τι το παράδοξο πού τα ζήτησε πάλι, όταν έφερε στο νου του τη χάρη από την οποία ξέπεσε; Ο νέος όμως αυτός τίποτε τέτοιο δεν είχε σκεφτεί ποτέ, αλλά ήταν προσηλωμένος μόνο στα κοσμικά πράγματα κι έβλεπε μόνο τα πρόσκαιρα και η διάνοιά του δεν είχε φανταστεί τίποτε ανώτερο από τα γήινα· και -τι θαυμαστά τα κρίματά Σου, Κύριε!- μόνο άκουσε γι΄ αυτά κι ευθύς πίστεψε. Και τόσο πολύ πίστεψε, ώστε να παρουσιάσει και έργα πού αρμόζουν στην πίστη, με τα όποια η διάνοιά του πήρε φτερά και έφτασε στους ουρανούς κι έκανε τη Μητέρα του Χριστού να τον ευσπλαχνιστεί και με την πρεσβεία της εξιλέωσε το Θεό και κατέβασε ως αυτόν τη χάρη του Πνεύματος· και αυτή τον δυνάμωσε να φτάσει ως τον ουρανό και τον αξίωσε να δει φως, το οποίο όλοι το επιθυμούν μα πολύ λίγοι το πετυχαίνουν.
Ο νέος αυτός πού μήτε χρόνους πολλούς νήστεψε, μήτε ποτέ κοιμήθηκε στο έδαφος, μήτε φόρεσε τρίχινα ρούχα, μήτε τη μοναχική κουρά έλαβε, μήτε από τον κόσμο αναχώρησε σωματικά, αλλά μόνο πνευματικά· μόνο αγρύπνησε λίγο, και φάνηκε ανώτερος από τον Λώτ στα Σόδομα. Η μάλλον, έγινε άγγελος μέσα σε σώμα, πού ενώ οι άλλοι τον ψηλαφούσαν και τον έβλεπαν, ήταν εντούτοις ακράτητος και ασύλληπτος, άνθρωπος στο φαινόμενο και άσαρκος στο νοούμενο, βλεπόμενος από όλους και μόνος ευρισκόμενος με μόνο τον παντογνώστη Θεό. Γι΄ αυτό και με τη δύση του αισθητού ηλίου τον έλουσε το γλυκύ φως του νοητού Ηλίου, και πολύ εύλογα· γιατί η αγάπη του προς τον ζητούμενο Θεό τον έβγαλε τελείως από τον κόσμο και από την ίδια του τη φύση και από όλα τα πράγματα και τον έκανε όλον πνευματικό και όλον φως, και μάλιστα ενώ κατοικούσε μέσα στην πόλη κι είχε την επιστασία ενός αρχοντικού και φρόντιζε για δούλους και ελεύθερους και έκανε και έπραττε όλα όσα αρμόζουν στο βίο.
Αλλά είναι αρκετά αυτά πού είπαμε και για έπαινο του νέου και για παρακίνηση δική σας στον πόθο και τη μίμησή του, η θέλετε να σας πω και αλλά μεγαλύτερα, τα όποια ίσως δεν μπορέσει να δεχτεί η ακοή σας; Όμως τι άλλο θα βρεθεί μεγαλύτερο η τελειότερο από αυτό; Σίγουρα, δεν υπάρχει άλλο μεγαλύτερο, καθώς λέει ο Θεολόγος Γρηγόριος: « Αρχή της σοφίας είναι ο φόβος του Κυρίου. Όπου είναι ο φόβος, εκεί και η φύλαξη των εντολών· και όπου η φύλαξη των εντολών, εκεί και η κάθαρση της σάρκας, η οποία είναι ένα νέφος εμπρός στην ψυχή και δεν την αφήνει να δει καθαρά τη λάμψη τη θεϊκή· κι εκεί πού είναι η κάθαρση, εκεί και η έλλαμψη. Και η έλλαμψη είναι η ικανοποίηση του πόθου αυτών πού ποθούν τα μέγιστα η το μέγιστο η αυτό πού είναι πάνω από μέγα.» Λέγοντας αυτά φανέρωσε ότι ο φωτισμός του Πνεύματος είναι τέλος ατελές κάθε αρετής, και όποιος έρθει σ΄ αυτόν, έφτασε στο τέλος και το πέρας όλων των αισθητών και βρήκε την αρχή της γνώσεως των πνευματικών.
Αυτά είναι, αδελφοί μου, τα θαυμάσια του Θεού· για τούτο φανερώνει ο Θεός τούς κρυπτόμενους Αγίους Του, ώστε άλλοι να τούς μιμηθούν και άλλοι να μείνουν αναπολόγητοι. Γιατί κι εκείνοι πού βρίσκονται μέσα στους περισπασμούς και όσοι είναι στα κοινόβια, τα όρη και τα σπήλαια και πολιτεύονται όπως πρέπει, σώζονται και αξιώνονται να λάβουν από το Θεό μεγάλα καλά, για μόνη την πίστη τους προς Αυτόν, έτσι ώστε όσοι αποτυγχάνουν από ραθυμία, να μην έχουν να πουν τίποτε την ημέρα της Κρίσεως. Γιατί, αδελφοί μου, δεν ψεύδεται Αυτός πού υποσχέθηκε να σώζει για μόνη την πίστη προς Αυτόν. Λοιπόν λυπηθείτε τον εαυτό σας και εμάς πού σας αγαπούμε και συχνά θρηνούμε και κλαίμε για χάρη σας -γιατί τέτοιοι προστάζει να είμαστε ο σπλαχνικός και ελεήμων Θεός-· και πιστεύοντας ολόψυχα στον Κύριο, αφήστε τη γη κι όλα όσα παρέρχονται, και προσέλθετε και κολληθείτε σ΄ Αυτόν, γιατί λίγο ακόμη και ο ουρανός με τη γη θα παρέλθουν, και έξω από το Θεό δεν υπάρχει ούτε στάση ούτε πέρας ούτε κατάληξη της πτώσεως των αμαρτωλών. Αφού δηλαδή ο Θεός είναι αχώρητος και ακατάληπτος, πές μου, αν μπορείς, που θα βρεθεί τόπος για όσους εκπίπτουν από τη βασιλεία Του;
Μου έρχεται να θρηνώ και λυπούμαι υπερβολικά και λιώνω για σας, όταν συλλογιστώ πώς έχουμε τέτοιο Κύριο πλουσιόδωρο και φιλάνθρωπο, πού για μόνη την πίστη μας προς Αυτόν μας χαρίζει αυτά πού υπερβαίνουν κάθε νου και ακοή και διάνοια και πού ποτέ δεν τα συνέλαβε άνθρωπος, κι εμείς σαν άλογα ζώα προτιμούμε μόνο τη γη και όσα η γη βγάζει για μας από την πολλή ευσπλαχνία του Θεού για να επαρκούμε στις ανάγκες του σώματος· ώστε εμείς να τρεφόμαστε από αυτά με μέτρο και η ψυχή μας να κάνει ανεμπόδιστα την πορεία της προς τα άνω, τρεφόμενη και αυτή με τη νοερή τροφή του Πνεύματος, ανάλογα με την κάθαρση και την ανάβασή της.
Γιατί αυτό είναι ο άνθρωπος και για τούτο δημιουργηθήκαμε και ήρθαμε στην ύπαρξη· δεχόμενοι εδώ αυτές τις μικρές ευεργεσίες, με την ευχαριστία και την ευγνωμοσύνη προς το Θεό ν΄ απολαύσομε εκεί τα ανώτερα και αιώνια. Αλλά εμείς, αλίμονο, ενώ δε φροντίζομε καθόλου για τα μέλλοντα, είμαστε αχάριστοι για όσα απολαμβάνομε εδώ, κι έτσι γινόμαστε παρόμοιοι με τούς δαίμονες η και χειρότεροι, αν πρέπει να πω την αλήθεια. Και για τούτο πρέπει να τιμωρηθούμε περισσότερο, γιατί και περισσότερες ευεργεσίες λάβαμε και γνωρίζομε Θεό πού έγινε για μας άνθρωπος όπως εμείς, μόνο χωρίς την αμαρτία, για να μας απαλλάξει από την πλάνη και να μας ελευθερώσει από την αμαρτία. Τι άλλο να πω; Σε όλα αυτά πιστεύομε μονάχα με τα λόγια, και με τα έργα τα αρνούμαστε. Δεν ακούγεται παντού το όνομα του Χριστού, στις πόλεις και τα χωριά και τα κοινόβια και τα όρη; Αν θέλεις, κοίταξε και εξέτασε προσεκτικά, αν τηρούν τις εντολές Του· και μόλις θα βρεις -είναι αλήθεια- ένα σε χιλιάδες η ένα σε μυριάδες πού να είναι Χριστιανός και με τα λόγια και με τα έργα. Δεν είπε ο Κύριος και Θεός μας στο άγιο ευαγγέλιο: « Όποιος πιστέψει σ΄ εμένα θα κάνει κι αυτός τα έργα πού κάνω εγώ κι ακόμη μεγαλύτερα»; Ποιος λοιπόν από εμάς τολμά να πει: « Εγώ κάνω έργα Χριστού και πιστεύω ορθά στο Χριστό»; Δε βλέπετε, αδελφοί, ότι έχουμε να βρεθούμε άπιστοι κατά την ημέρα της κρίσεως και να κολαστούμε χειρότερα από εκείνους πού δε γνωρίζουν τον Κύριο; Γιατί είναι ανάγκη η εμείς να καταδικαστούμε ως άπιστοι, η ο Χριστός να αποδειχτεί ψεύτης, το οποίο είναι αδύνατο, αδελφοί μου, αδύνατο.
Αυτά τα έγραψα όχι για να εμποδίσω την αναχώρηση από τον κόσμο και να προβάλω τη ζωή μέσα σ΄ αυτόν, αλλά για να πληροφορήσω όλους όσοι διαβάσουν την παρούσα διήγηση, πώς εκείνος πού θέλει να κάνει το αγαθό, έλαβε και τη δύναμη από το Θεό να μπορεί να το κάνει σε κάθε τόπο. (Και να αξιωθεί να λάβει και χαρίσματα πνευματικά και θειες θεωρίες όπως και τούτος ο νέος, ο ευλογημένος Γεώργιος, τον οποίο επειδή είχα γνώριμο και στενό φίλο, τον παρακάλεσα και μου τα διηγήθηκε καθώς τα έγραψα).
Για τούτο, αδελφοί μου εν Χριστώ, σας παρακαλώ ας τρέξομε κι εμείς με κόπο το δρόμο των εντολών του Χριστού, και δεν πρόκειται να καλύψει η ντροπή τα πρόσωπά μας. Γιατί όπως ο Χριστός ανοίγει τις πύλες της βασιλείας Του σε καθένα πού χτυπά επίμονα, και δίνει το ευθές και πανάγιο Πνεύμα σε καθένα πού γυρεύει, και είναι αδύνατο, εκείνος πού ζητά ολοψύχως, να μη βρει τον πλούτο των χαρισμάτων Του, έτσι κι εσείς θα εντρυφήσετε στα απόρρητα αγαθά Του, τα όποια ετοίμασε γι΄ αυτούς πού τον αγαπούν, τώρα βέβαια εν μέρει και με πνευματική σοφία, κατά τον μέλλοντα όμως αιώνα ολοκληρωτικά, μαζί με όλους τούς Αγίους, με τη χάρη του Ιησού Χριστού του Κυρίου μας. Σ΄ Αυτόν ανήκει η δόξα στους αιώνες των αιώνων. Αμήν.

Οι επτά σωματικές πράξεις της Μετάνοιας !


 Απόσπασμα από το βιβλίο "Άσκηση' του Γέροντος Ιωσήφ Βατοπαιδινού


Στην πρακτική των Πατέρων, που αναλύουμε αναφέρονται επτά σωματικές πράξεις στις οποίες στηρίζονται οι τρόποι και τα έργα της μετάνοιας.

 Ως πρώτη πράξη στη μετάνοια οι Πατέρες τοποθετούν την η σ υ χ ί α. Είναι η απερίσπαστη διαγωγή. Η απομάκρυνση από τα αίτια, που δημιουργούν τις αφορμές της πτώσης και της ήττας, ειδικά σε όσους είναι ασθενείς χαρακτήρες, αλλά και από αυτόν τον "ὡς λέοντα περιπατοῡντα καί ζητοῡντα νά μάς καταπιή" (' Πέτρ. ε' 8). Με την ησυχία απέχει ο αγωνιστής από τη μάταιη και άσκοπη μέριμνα και του επιτρέπεται αν θέλει να στρέψει τη σκέψη και ασχολία του προς το Θεό, απ΄όπου φωτιζόμενος από τη θεία Χάρη ανακαλύπτει τον εαυτό του, που είναι απαραίτητο καθήκον. 

Δεύτερη πράξη θεωρείται η ν η σ τ ε ί α.
Με αυτήν καταβάλλεται και δεσμεύεται ένας από τους γίγαντες της διαστροφής - η γαστριμαργία - ο ακαταγώνιστος σύμμαχος της φύσης και του διαβόλου. Με αυτήν αιχμαλωτίζει ο τελευταίος τα πλείστα των θυμάτων του. Το πόσο απαραίτητη είναι αυτή η πράξη το απέδειξε ο Κύριος μας, όταν ανέλαβε με την παρουσία του την ανάπλασή μας, μετά το θείο βάπτισμα στον Ιορδάνη. Ποιος τώρα μπορεί να αμφισβητήσει το βάθρο αυτό της μετανοίας, της ανάπλασης, της ανάστασης, της σωτηρίας; Εάν ο αναμάρτητος και απαθής νηστεύει - και μάλιστα παρατεταμένα - ποιος θα προφασιστεί αδυναμία ή άρνηση; Αφήνω και την άσκηση της δίψας που οι έμπειροι της εγκρατείας προβάλλουν ως άριστο άθλημα κατά των παράλογων ορέξεων. 

Την α γ ρ υ π ν ί α, ως τρίτη πράξη, συνιστούν οι Πατέρες. Είναι το αποτελεσματικότερο μέσο φωτισμού του νου και γεννήτρια της προσευχής. Ο κόρος της υπνηλίας υποβιβάζει άμεσα τη διαύγεια του νου. Μειώνεται η διανοητική ικανότητα της λογικής φύσης να συγκρίνει, διακρίνει, επιλέξει και εφαρμόσει όσα η νόμιμη άσκηση απαιτεί. Η αγρυπνία, ως μέσο της φίλης των Πατέρων μας φιλοπονίας, πάντοτε προηγείτο στους ασκητικούς αγώνες. Και είναι γνωστή η υπερβολική άσκηση των Πατέρων στην αγρυπνία. Επέμεναν στα πολλαπλά οφέλη αυτής της αρετής, επειδή συντελούσε άριστα στη διανοητική εργασία από την οποία εξαρτώνται όλα εφ΄όσον "νοῡς ορᾶ καί νοῦς ακούει" και εκλέγει και εκτελεί. 

Τέταρτη και πέμπτη πράξη τοποθετούν οι Πατέρες την π ρ ο σ ε υ χ ή και την ψ α λ μ ω δ ί α. Πράγματι διαιρούσαν την εργασία της προσευχής σε δύο τρόπους, που επικρατούν στην τόσο σημαντική αυτή παναρετή. Στο όνομα της προσευχής χάραξαν την έννοια της εσωστρέφειας και ειδικά της "κατά μόνας" προς το Θεό συνομιλίας. Εκεί ο καθένας επιρρίπτει τον εαυτό του μπροστά στη θεία ευσπλαχνία και αγαθότητα και με επίμονη εξομολόγηση, δέηση, ικεσία, παράκληση ή και ευχαριστία αναφέρει τον πόνο και τον πόθο του προς "τόν δυνάμενον σῴζειν" Χριστό, το Θεό μας. Η ψ α λ μ ω δ ί α χρησιμοποιείται στις ομαδικές συναθροίσεις των πιστών. Με την υμνολογία επιτελείται εορταστικότερα η κοινή προσευχή και αυτό είναι περισσότερο αποδεκτό και εφαρμόσιμο από το λαό.

 Έκτη πράξη θεωρούν οι Πατέρες την α ν ά γ ν ω σ η και μελέτη λόγων και παραγγελμάτων που μας κατευθύνουν στην εν Χριστώ πνευματική μας ζωή. Ο λόγος τους Κυρίου μας "ὁ ἔχων τάς ἐντολάς μου" αυτό σημαίνει: Να μάθει και να κατανοήσει τις εντολές μου το θέλημά μου και μετά να γίνει τηρητής (τηρών αυτάς). Και αυτός "ἐστιν ό ἀγαπῶν με". Στο Μωσαϊκό νόμο απαιτητικότερα διέταζε ο Θεός τη μελέτη του θελήματός του και την ενασχόληση με αυτό για να μη παραλείπεται, ως καθήκον, η ακριβής τήρηση και εφαρμογή του. "Ἐν τῷ νόμῳ αὐτοῦ μελετήσει ἡμέρας καί νυκτός" (Ψαλμ α' 2). Μια από τις σπουδαιότερες φροντίδες αυτού που θέλει να απαλλαγεί από τη λύσσα του "ὠρυομένου ὡς λέοντος" εναντίον μας, κατά τον Παύλο, είναι το να "μή ἀγνοώμεν τά νοήματα αὐτοῦ" (πρβλ Β' Πετρ. α' 21). Επειδή οι φίλοι και δούλοι του Θεού «οὐκ ἰδίῳ θελήματι ἀλλά Πνεύματι Ἁγίῳ φερόμενοι ἐλάλησαν καί ἔγραψαν» (πρβλ Β' Πετρ. α' 21), είναι πλέον καθήκον η μελέτη και έρευνα των λόγων και των συγγραφών τους προς πλήρη διαφώτιση και μάθηση του αόρατου πολέμου που ασίγαστα διεξάγουμε.

 Έβδομη πράξη θεωρούν οι Πατέρες την ε π ε ρ ώ τ η σ η τ ω ν ε μ π ε ί ρ ω ν για κάθε λόγο και πράξη. Με αυτόν τον τρόπο επισφραγίζεται το ταπεινό φρόνημα. Απουσιάζει ή αυταρέσκεια και η απειρία. "Τοῖς ταπεινοῖς" δίνει ο Κύριος το φωτισμό και τη Χάρη του. Το τέλος όλης αυτής της προσπάθειας και ετοιμασίας είναι η υπομονή, ώστε "μήτε θαρρεῖν, μήτε ἀπογιγνώσκειν" απ' όσα συνήθως συμβαίνουν είτε χαροποιά είτε επίπονα.

Αββάς Ισαάκ: ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΚΙΝΗΣΕΩΣ ΤΗΣ ΠΡΟΣ ΠΡΟΚΟΠΗΝ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ

 
ΕΝ ΤΟΙΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΙΣ ΔΙΑ ΤΗΣ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΕΞΥΠΝΙΖΟΜΕΝΗΣ ΕΝ ΗΜΙΝ
ΠΕΡΙ ΠΡΩΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΝ ΤΩ ΑΝΘΡΩΠΩ
Πρώτη έννοια η εκ της φιλανθρωπίας του Θεού εμπί­πτουσα εν τω ανθρώπω, η οδηγούσα την ψυχήν εις την ζωήν, περί της εξόδου της φύσεως ταύτης εμπί­πτει τη καρδία. Τούτω τω λογισμώ ακολουθεί φυσικώς η καταφρόνησις του κόσμου, και εκ τούτου έρχεται εν τω ανθρώπω πασά κίνησις αγαθή, η οδηγούσα αυτόν εις την ζωήν. Και ώσπερ θεμέλιον τίνα τίθησιν εν τω ανθρώπω η θεϊκή δύναμις η ακολουθούσα αυτώ, ότε θελήσει φανερώσαι εν αυτώ την ζωήν. Ταύτην την έννοιαν, ην ειρήκαμεν, εάν μη σβέση αυτήν ο άνθρωπος εν ταίς συμπλοκαίς ταίς βιωτικαίς και τη ματαιολο­γία, αλλά αύξηση ταύτην την έννοιαν εν ησυχία και διαμένη εν αυτώ θεωρών και σχολάζων εν αύτη, προς την θεωρίαν την βαθείαν την μη δυναμένην εκφρασθήναι υπό τίνος άγει αυτόν. Τούτον τον λογισμόν ο σατανάς πολλά μισεί και εν πάση δυνάμει αυτού πολεμεί εκτίλαι αυτόν εκ του ανθρώπου, και ει δυνατόν ην, εδίδου αυτώ την βασιλείαν όλου του κόσμου, μόνον ίνα τω περισπασμώ απαλείψη εκ της διανοίας του ανθρώπου τον τοιούτον λογισμόν. Και ει εδύνατο, ως είρηται, εποίει τούτο προθύμως. Γινώσκει γαρ ο δόλιος, ότι, εάν ο λογισμός ούτος διαμείνη εν τω ανθρώπω, ουκ έτι η διάνοια αυτού εν τη γη ταύτη της πλάνης ίσταται, και αι μηχαναί αυτού προς αυτόν ουκ εγγίζουσι.
Ουχί περί του πρώτου εκείνου λογισμού του κινούντος εν ημίν την μνήμην του θανάτου εν τη υπομνήσει αυτού λογισόμεθα τούτον, αλλά περί του πληρώματος του πράγματος τούτου, του εντιθεμένου εν τω ανθρώπω την μνήμην αυτού αχωρίστως και εν τη αδολεσχία αυτού εις το θαυμάσαι αυτόν συνιστώντος αυτόν πάντοτε. Εκείνος γαρ ο λογισμός εστί σωματικός, ούτος δε θεωρία εστί πνευματική και χάρις θαυμα­στή. Και εννοίαις λαμπραίς η θεωρία αύτη ενδεδυμένη εστί, και ο έχων αυτήν, τον κόσμον τούτον πάλιν ουκ εξετάζει και προς το σώμα αυτού ουκ εμμένει.
Αληθώς όντως, ώ αγαπητοί, ει αφήκεν ο Θεός την αληθή ταύτην θεωρίαν προς τους ανθρώπους ολίγον καιρόν, είχεν αν ο κόσμος ούτος διαμείναι αδιάδοχος. Αύτη η θεωρία δε­σμός εστίν, ούτινος έμπροσθεν η φύσις ου δύναται στήναι, και τω λαμβάνοντι ταύτην την αδολεσχίαν εν τη ψυχή αυτού, χάρις εστίν εκ του Θεού ισχυρότερα πασών εργασιών των ιδικών, ήτις δίδοται τοις εν τη τάξει τη μέση ούσι, τοις εν ευθύτητι καρδίας επιθυμούσι την μετάνοιαν. Και δίδοται ακριβώς οίς γινώσκει ο Θεός, ότι πρέπει αυτούς αναχωρήσαι αληθώς εκ του κόσμου τούτου προς την κρείττονα ζωήν, δια το θέλημα αυτών το αγα­θόν, όπερ εύρεν εν αυτοίς, αυξάνει δε και διαμένει προς αυτούς εν τη οικήσει τη αναχωρητική και ιδιαζούση.
Ταύτην εν ευχαίς αιτησώμεθα, υπέρ ταύτης αγρυπνίας μα­κράς ποιήσωμεν, και ως χάριν μη έχουσαν ομοίωσιν, μετά δακρύων παρά του Κυρίου, ίνα παράσχη αυτήν ημίν αιτήσωμεν, και ουκ έτι πάλιν ατονήσωμεν εν τω μόχθω του κόσμου τούτου. Αύτη η αρχή των λογισμών της ζωής, η τελείουσα εν τω ανθρώπω το πλήρωμα της δικαιοσύνης.

π. Ανδρέας Κονάνος, Χαλκίδα-Κάνε το σπίτι σου Παράδεισο

Ομιλία στη Χαλκίδα Θέμα: ¨Κάνε το σπίτι σου Παράδεισο!¨ 11 Φεβρουαρίου 2013 Σχολή Γονέων Ιεράς Μητρόπολης Χαλκίδος, Ιστιαίας και Βορείων Σποράδων

Tuesday 26 February 2013

The Need for Confession and the Eucharist


By Fr. Ilarion Argatu 
                                   
 Those who have lived away from the Holy Church and have not confessed and taken the Eucharist for years on end will see that once they decide to come back to it, they have trouble standing in the church, because of the evil spirits who have now come to live inside them. Thus, during the Holy Liturgy, these people don’t feel well, they feel sick, they are weak to the point of fainting, some of them tremble, others fall to the ground and flap around, some bark, meow, bellow, or moo. The bad spirits that dwell in man do so.
If you had confessed and taken the Eucharist often, you wouldn’t have gone through this. That is what happens when you stay away from God for several years. Now that you come back to church, the devils set obstacles in your way and try to frighten you by this torment, so that you will give up and go home. You must have a strong will and stay. They are not allowed to kill you; they only torment you in an attempt to take you out of the church and make you give up attending it. After confessing – and taking the Eucharist – you will calm down and the nausea and trembling will disappear. The evil spirits have to leave you. Upon your next confession, you will not go through this or in any event, your troubles will be lesser. Then with every Eucharist, you will get better and better.
Only when a person goes through these things herself/himself, does s/he know how it actually feels.
At home, when you go about your house chores, these devils will work against everything you want to do. You pick up the detergent box – it will topple and spill off powder all over the floor. You want to sew – your sewing thread will get knotted. You want to cook something – the oil bottle will topple. You want to sleep – as soon as you have fallen asleep, a noise will wake you up, as if someone had dropped a ping-pong ball in the room, or some other kind of noise. So – they don’t let you rest. You fall back asleep, the noise repeats. You go to buy your groceries – everything is nice and calm just until you’re the next in line. When it’s your turn to buy, someone just before you pops up, annoys the vendor, then they start fighting. When the vendor finally serves you, s/he places before you the worst goods.
You go to work: here, it’s like no one has enough room because of you, everybody gives you the bad eye.
If you’re a young lady and a young man comes up with his parents to ask you to marry him, but with no apparent reason, they suddenly become restless and act like they’re your enemies and leave nervously and agitated because of you. And so on and so forth – the devils stand against everything you want to do. Your life is a permanent torment; it’s hell on earth.
In order to get rid of the devils, you do this:
-          general confession with a sincere and repenting heart, plus Eucharist; plus you don’t miss any Liturgy;
-          every day, you take holy bread and holy water, every time that your body is clean*;
-          day and evening prayers, plus black fasting on Friday, until midnight;
-          keep all the fasts established by the Church**, throughout the year, and confess and take the Eucharist during all four of them. The canon given by your priest upon confession must be observed as accurately as possible.

Fr. Alexandru Argatu – “Vă sfătuieste Arhimandritul Ilarion Argatu” (“Father Ilarion Argatu Advises You”)

The Argumentative Man, according to Saint Simeon New Theologian

 Saint Simeon The New Theologian
A man given to argument becomes his own double-edged sword; he destroys his soul, without knowing it, alienating it to the Kingdom of Heaven. An argumentative man deliberately gives himself to his king's enemies. His argument is a fishing line baited with some veracity -- defense of truth, self-justification, self-defense -- that reels him into swallowing the hook of sin. Then evil spirits can ravish his poor soul, hooked both by tongue and throat. Now rising upwards, now sinking in the chaotic abyss of sin, his argumentative soul is condemned, with those souls cast down from heaven.
A man who is deeply wounded in his heart by provocative and abusive argument harbors deep inside himself the old serpent of sin. If he bears the blows of argument in silence or answers with great humility, he will render this serpent powerless (or he will kill it altogether). But if he argues with bitterness or speaks with arrogance, he will give the serpent added strength to pour more poison into his heart and to devour his entrails mercilessly. By gaining strength daily, the serpent will finally eat away the intention and capability of the poor man's soul to mend its way of life. Thereafter, the man will live for sin and be deadened to the truth
With prayers and tears, implore God to give you a saintly instructor, free from passions. Study also the Holy Scriptures, especially the practical writings of the Holy Fathers, in order to compare them with what you are being taught by your teacher and preceptor. Thus will you see, as in a mirror, how far they agree. Keep in your thoughts what corresponds to the holy writings. And after wise deliberation, put aside what does not correspond, lest you fall into sin.
Increasing knowledge of God lessens interest in all else. The more a man knows of God, the less he cares for other matters. And he begins to know more and more clearly that he knows so little of God. The more radiantly God shines in such a man's spirit, the more He becomes invisible, and the more a man's sense soars above his senses, the less he needs to sense externals.

Saint Simeon The New Theologian.

Monday 25 February 2013

Η ιδανική φιλία (Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος)


Οι Τρεις Ιεράρχες άγιοι Βασίλειος, Ιωάννης Χρυσόστομος και Γρηγόριος σε μικρογραφία από το βυζαντινό Ψαλτήρι του Θεοδώρου (περ. 1066)

Ἡ ἰδανική φιλία ἀνθεῖ σέ περιβάλλοντα ἀμόλυντα ἀπό τήν ἁμαρτία καί τήν συναναστροφή τῶν κακῶν καί τῶν πονηρῶν.
Ἡ γοητεία τοῦ κακοῦ καί ἡ φαυλότητα τῆς ζωῆς ἔχουν ἀμαυρώσει ὅλα τά καλά τοῦ βίου μας. Καί μεταξύ αὐτῶν τῶν καλῶν συμπεριλαμβάνονται καί οἱ φιλίες. Κάτω ἀπό τό γενικό ξεπεσμό καί ἐξευτελισμό τῆς ζωῆς χάθηκαν ἤ ἀλλοτριώθηκαν κι αὐτές. Κι ὅμως, φίλοι μου, ὅλοι ἔχουμε ἀνάγκη μιᾶς γνήσιας, ἀληθινῆς, δυνατῆς καί πραγματικῆς φιλίας. Δύσκολα κτίζονται τέτοιες φιλίες. Εὔκολα καταστρέφονται. Κι ὅσοι ἀπέκτησαν τέτοιες ζηλευτές φιλίες ἔζησαν εὐτυχισμένοι. Γι᾽ αὐτό θά σᾶς δώσω τήν συνταγή τῆς ἰδανικῆς φιλίας. Ὄχι ἐγώ. Ἐσεῖς τό ξέρετε, ὅτι πάντα ἀφήνω ἐκείνους πού ξέρουν τά θέματα τῆς ζωῆς μας καλύτερα ἀπό μᾶς νά μᾶς ποῦν τήν σοφή συμβουλή τους. Ἔτσι ἀνεκάλυψα στόν ἅγιο Γρηγόριο τόν Θεολόγο τίς προϋποθέσεις μιᾶς μεγάλης φιλίας, σάν αὐτή, πού εἶχε ὁ ἴδιος μέ τόν Μέγα Βασίλειο. Ὁ ἴδιος ἔλεγε, ὅτι «ἐφαίνετο νά ἔχωμεν οἱ δύο μας μίαν ψυχήν πού ἐκατοικοῦσεν εἰς δύο σώματα. Τότε πλέον ἐγίναμεν τά πάντα ὁ ἕνας διά τόν ἄλλον, ὁμόστεγοι, ὁμοτράπεζοι, συμφυεῖς, ἀποβλέποντες εἰς τό ἴδιο καί πάντοτε αὐξάνοντες ὁ ἕνας τόν πόθο τοῦ ἄλλου, ὥστε νά γίνῃ θερμότερος καί μόνιμος».
Ἄς δοῦμε λοιπόν πῶς ἐκτίσθη αὐτή ἡ ζηλευτή, εὐλογημένη καί πασίγνωστη φιλία τῶν δύο μεγάλων ἀνδρῶν καί ἁγίων πατέρων μας. Ἔτσι θά διδαχθοῦμε κι ἐμεῖς τά μεγάλα μυστικά τῆς εὐτυχισμένης ζωῆς.
Ἡ ἀληθινή φιλία πρέπει νά εἶναι «θεῖος καί φρόνιμος ἔρως» ἀπηλλαγμένος ἁμαρτίας. Γράφει ὁ ἅγιος Γρηγόριος: «Οἱ σωματικοί ἔρωτες, καθώς ἀφοροῦν τά πράγματα πού περνοῦν, περνοῦν κι ἐκεῖνοι ὅπως τά ἐαρινά λουλούδια. Οὔτε ἡ φλόγα μένει, ὅταν τά ξύλα τελιώσουν, ἀλλά χάνεται μαζί μέ αὐτά πού τήν τρέφουν, οὔτε ὁ πόθος ὑπάρχει, ὅταν τό προσάναμμα σβήση. Οἱ θεῖοι ὅμως καί φρόνιμοι ἔρωτες, ἐπειδή ἀναφέρονται εἰς κάτι σταθερόν, διά τοῦτο ἀκριβῶς εἶναι μονιμώτεροι καί ὅσον περισσότερον παρουσιάζεται τό κάλλος των τόσον περισσότερον συνδέουν τούς ἐραστές μέ αὐτό καί μεταξύ των. Αὐτός εἶναι ὁ νόμος τοῦ ἰδικοῦ μας ἔρωτος».
Μιά δυνατή φιλία γεννᾶται, ὅταν οἱ φίλοι διεξάγουν κοινό ἀγῶνα καί ἁμιλλῶνται εἰς τήν κατάκτησιν τῶν ὑψηλῶν κορυφῶν τῆς ἀρετῆς. Γράφει γι᾽ αὐτή τήν κοινή ἐπιδίωξιν τοῦ ἰδίου καί τοῦ Μεγάλου Βασιλείου ὁ ἅγιος Γρηγόριος: «Κοινή ἐπιδίωξις καί τῶν δύο ἡ ἀρετή καί ἡ συμμόρφωσις τῆς ζωῆς μας πρός τίς μελλοντικές ἐλπίδες». Ἐξομολογεῖται διά τόν θεῖον πόθον των: «Τήν ἐπιδίωξιν αὐτήν ἔχοντες ἐμπρός μας κατευθήναμεν τήν ζωήν μας ὁλόκληρον καί κάθε ἐνέργειάν μας· μᾶς ὡδηγοῦσεν ἡ ἐντολή καί ἠκονίζαμεν ὁ ἕνας εἰς τόν ἄλλον τήν ἀρετήν μας καί εἴμεθα, ἐάν δέν εἶναι ὑπερβολικόν τοῦτο νά εἴπω, ὁ ἕνας διά τόν ἄλλον κανών καί μέτρον, μέ τά ὁποῖα διακρίνεται τό ὀρθόν καί τό μή ὀρθόν».
Ἡ ἰδανική φιλία ἀνθεῖ σέ περιβάλλοντα ἀμόλυντα ἀπό τήν ἁμαρτία καί τήν συναναστροφή τῶν κακῶν καί τῶν πονηρῶν. Προσέξτε ἰδιαίτερα τίς συνετές παρατηρήσεις τοῦ ἁγίου Πατέρα μας Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου: «Ἀπό τούς σπουδαστές μας συναναστρεφόμεθα, ὄχι βέβαια τούς πιό ἀνήθικους ἀλλά τούς πιό φρόνιμους· οὔτε τούς πιό ἐριστικούς ἀλλά τούς πιό εἰρηνικούς καί ἐκείνους πού ἡ συναναστροφή των εἶναι ὠφελιμωτέρα. Διότι ἐγνωρίζαμεν ὅτι εἶναι εὐκολώτερον νά λάβῃς τήν ἀσθένειαν παρά νά χαρίσῃς τήν ὑγείαν. Καί εἰς τά μαθήματα ἐφθάσαμεν νά χαιρώμεθα ὄχι μέ τά πιό εὐχάριστα ἀλλά μέ τά πιό ὠφέλιμα. Ἐπειδή καί ἀπό αὐτά οἱ νέοι συμμορφώνονται πρός τήν ἀρετήν ἤ τήν κακίαν». Μακάρι ὅλοι μας νά μπορέσουμε νά κάνουμε αὐτές τίς ἀθάνατες συμβουλές κανόνες καί νόμους ζωῆς.
Ἡ ἀληθινή φιλία στηρίζεται στούς ἀποστολικούς λόγους καί νόμους: «ὅποιος ἀγαπᾶ δέν ζητεῖ τίποτε διά τόν ἑαυτόν του». Καί «Διά τῆς φιλαδελφίας νά γίνεσθε φιλόστοργοι μεταξύ σας. Νά προλαμβάνη ὁ καθένας τούς ἄλλους εἰς τό νά τούς ἀποδίδη τιμήν». Αὐτά ἐφήρμοζαν οἱ θεϊκοί πατέρες, ὅπως ἀναφέρει ὁ ἴδιος σεβαστός πατέρας μας Γρηγόριος: «Ἀγωνιζόμεθα καί οἱ δυό, ὄχι ποιός νά ἔχῃ ὁ ἴδιος τό πρωτεῖον, ἀλλά πῶς νά τό παραχωρήσῃ εἰς τόν ἄλλον· τήν εὐδοκίμησιν ὁ ἕνας τοῦ ἄλλου τήν ἐθεωρούσαμεν ἰδικήν μας… πρέπει νά πεισθῆτε ὅτι ἐζούσαμεν ὁ ἕνας μέσα εἰς τό εἶναι τοῦ ἄλλου καί δίπλα εἰς τόν ἄλλον». Ἡ ἀγάπη καί ὁ σεβασμός πού εἶχε ὁ ἅγιος Γρηγόριος εἰς τόν Μέγα Βασίλειον φαίνεται στά πιό κάτω λόγια μέ τά ὁποῖα συγκρίνεται ὁ ἴδιος μέ τόν φίλο του. Γράφει: «Τό ὡραιότερον εἶναι ὅτι ἐσχηματίσθη ἀπό ἐμᾶς μία ἀδελφότης πού ἐκεῖνος διεμόρφωνε καί κατηύθυνεν ὡς ἀρχηγός μέ κοινές ἱκανοποήσεις, μολονότι ἐγώ ἔτρεχα πεζός δίπλα εἰς ἅρμα Λυδικόν (ταχυδρόμον δηλαδή), ὅπου καί ὅπως ἐπήγαινεν ἑκεῖνος».
Τήν ἀληθινή φιλία συνδέει καί ὁ κοινός σκοπός τῆς ζωῆς. Ἔτσι ἄρχισε ἡ φιλία μας, ἀποκαλύπτει ὁ θεῖος πατέρας «καθώς μέ τό πέρασμα τοῦ καιροῦ ὡμολογήσαμεν τόν πόθον μας ὁ ἕνας εἰς τόν ἄλλον καί ὅτι αὐτό πού μᾶς ἐνδιέφερε ἦταν ἡ φιλοσοφία, τότε πλέον ἐγίναμεν τά πάντα ὁ ἕνας διά τόν ἄλλον».
Τήν γνήσια φιλίαν συνδέουν οἱ κοινές ἀρχές καί οἱ κοινές ἀντιλήψεις. Γι᾽ αὐτό τό θέμα γράφει ὁ ἅγιος Γρηγόριος: «Τίποτε, νομίζω δέν ἀξίζει, ἐάν δέν ὁδηγεῖ εἰς τήν ἀρετήν καί δέν κάνει καλυτέρους ὅσους ἀσχολοῦνται μέ αὐτό. Διά τούς ἄλλους ὑπάρχουν διάφορες ὀνομασίες ἤ ἀπό τόν πατέρα ἤ ἀπό τήν οἰκογένειαν ἤ ἀπό τό ἐπάγγελμα καί τίς πράξεις των. Ἐμεῖς ὅμως ἔχομεν τό μέγα προσόν καί ὄνομα νά εἴμεθα καί νά λεγώμεθα χριστιανοί. Αὐτό ἦτο ἡ μεγαλυτέρα καύχησις γιά μᾶς».
Ἡ μεγάλη φιλία ἐκδηλώνεται μέ τρυφερότηττα, εὐαισθησία, στοργή καί φιλαδελφία. Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ἀναφέρεται εἰς τόν φίλον του καί τόν ἀποκαλεῖ «ὁ ἐμός Βασίλειος». Δηλαδή «ὁ δικός μου Βασίλειος». Ἔτσι γίνεται, ὅταν ἡ φιλία εἶναι ἀνιδιοτελής, καθαρή καί λουσμένη στό φῶς τῆς χριστιανικῆς ἀγάπης καί ἀρετῆς. Τί λέτε; Πῶς σᾶς φαίνονται αὐτά; Δοκιμάστε τα καί θά βεβαιωθῆτε, ὅτι θά σᾶς βοηθήσουν νά δημιουργήσετε γερές καί ἰσχυρές φιλίες, πού θά ἀντέξουν στόν χρόνο καί στήν τρικυμία τῆς ζωῆς σας.
Αὐτή ἡ φιλία τῶν ἁγίων ἀνδρῶν διεφημίσθη παντοῦ εἰς τόν τότε κόσμον καί ἔμεινεν εἰς τήν ἱστορίαν. Τό ὁμολογεῖ ὁ ἴδιος ὁ ἅγιος Γρηγόριος. Γράφει: «Αὐτά ἔκαμαν νά γίνωμεν γνωστοί εἰς τούς διδασκάλους καί τούς συναδέλφους μας, γνωστοί εἰς ὅλην τήν Ἑλλάδα, καί μάλιστα εἰς τούς πιό ἐπιφανεῖς Ἕλληνες. Εἴχαμεν πλέον ξεπεράσει τά σύνορα τῆς Ἑλλάδος, ὅπως ἔγινε σαφές ἀπό διηγήσεις πολλῶν. Ἠκούοντο οἱ διδάσκαλοί μας εἰς ὅσους ἠκούοντο αἱ Ἀθῆναι, συνακουόμεθα καί ἐμεῖς οἱ δύο καί συναναστρεφόμεθα εἰς τόσους ἀνθρώπους, εἰς ὅσους καί οἱ δάσκαλοί μας καί δέν ἤμεθα ἕνα ζεῦγος ἄσημον καί κοντά καί μακράν τῶν διδασκάλων μας».
Ὁ ἴδιος θεοφόρος καί ἁγιοπνευματοκίνητος Πατέρας ἔγραψε καί τό ὡραιότατον ἐγκώμιον τῆς φιλίας:
«Μέ τίποτε ἀπό ὅ,τι ὑπάρχει εἰς τόν κόσμον δέν μπορεῖ κανείς νά συγκρίνῃ ἕνα πιστόν φίλον, καί τό κάλλος του δέν ἔχει ὅρια». «Ὁ πιστός φίλος εἶναι ἰσχυρά προστασία» (Σοφ. Σολ. ς’ 14-15) καί βασίλειον ὀχυρωμένον. Ὁ πιστός φίλος εἶναι ἔμψυχος θησαυρός. Ὁ πιστός φίλος εἶναι πολυτιμότερος ἀπό χρυσάφι καί ἀπό πολλούς πολυτίμους λίθους. Ὁ πιστός φίλος εἶναι κῆπος περιφραγμένος καί πηγή σφραγισμένη, τά ὁποῖα ἀνοίγουν πότε-πότε διά νά τά ἐπισκεφθῇ καί νά τά ἀπολαύσῃ κανείς. Ὁ πιστός φίλος εἶναι λιμάνι ἀναψυχῆς. Ἄν δέ εἶναι καί πιό συνετός, πόσον καλύτερον εἶναι τοῦτο; Ἐάν δέ εἶναι καί πολύ μορφωμένος καί διαθέτη παντοειδῆ μόρφωσιν, τήν ἰδικήν μας λέγω καί ἐκείνην ἡ ὁποία ἦτο κάποτε ἰδική μας, πόσον καλύτερον εἶναι αὐτό; Ἐάν δέ καί υἱός τοῦ φωτός (Ἰωάν. ιβ’ 36, Ἐφεσ. ε’ 8), ἤ ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ (Δ’ Βασιλ. α’ 9), ἤ ἄνθρωπος ὁ ὁποῖος προσεγγίζει τόν Θεόν (Ἰεζεκιήλ μγ’ 19), ἤ ἔχει ἀνωτέρας, πνευματικάς ἐπιθυμίας (Δαν. θ’ 23), ἤ εἶναι ἄξιος νά φέρη ἕνα χαρακτηρισμόν ἀπό ἐκείνους μέ τούς ὁποίους τιμᾶ ἡ Γραφή τούς ἐνθέους καί ὑψηλούς, οἱ ὁποῖοι ἀνήκουν εἰς ἀνωτέραν τάξιν, γεγονός τό ὁποῖον ἀποτελεῖ ἤδη δῶρον τοῦ Θεοῦ καί εἶναι σαφῶς ἀνώτερον ἀπό τήν ἰδικήν μας ἀξίαν».

Ταῦτα ἐκ τῶν ἔργων τοῦ ἱεροῦ Πατρός Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου:
α) Λόγος μγ’ «Εἰς τόν Μέγαν Βασίλειον» παρ. 19, 20, 21. Ε.Π.Ε. τ. 6 σελ. 161 καί ἑξῆς.
β) Λόγος ια’ «Εἰς Γρηγόριον Νύσσης ἐπιστάντα μετά τήν χειροτονίαν» παρ. 1. Ε.Π.Ε. τ. 1 σελ. 285.

Το δράμα μιας νεαρής μοναχής. Συγκλονιστική Αληθινή Ιστορία


Ήταν μία κόρη ονομαζόμενη Μαρία. Ο πατέρας της ήταν χριστιανός και εζήτει να την υπανδρεύσει εκείνη δεν ήθελε, θέλουσα να φυλάξει παρθενία. Την έβαλε σ' ένα μοναστήρι γυναικείο και την παρέδωκε της ηγουμένης να την έχει ως παιδί της. Και αφού πέθανε ο πατήρ της, έγινε άλλος αφέντης στην χώρα εκείνη, όστις βγήκε μία ημέρα και πήγε στο μοναστήρι οπού ήταν η Μαρία. Και ευθύς οπού την είδε ο αφέντης, ετρώθη η καρδιά του έρωτα σατανικό και γυρίζοντας στο σπίτι του έστειλε γράμματα στην ηγουμένη και της έλεγε: Αμέσως να μου στείλεις την Μαρία, διότι την είδα και με είδε, με ηγάπησε και την ηγάπησα. Διαβάζει το γράμμα η ηγουμένη, κράζει την Μαρία και της λέγει: Παιδί μου, τί καλό είδες στον πασά και τον κοίταξες με αγάπη; Κοίταξε τί μου γράφει εδώ! Λέγει η Μαρία: Εγώ δεν ηξεύρω τίποτε. Τον κοίταξα με άλλον σκοπό και είπα: Άρα, Θεέ μου, ταύτη την δόξα οπού έχει εδώ τούτος ο πασάς, θα την έχει και στον άλλον κόσμο; Και αυτός με κοίταξε με διαβολικό σκοπό. Εγώ αν ήθελα υπανδρεία...., με υπάνδρευε και ο πατέρας μου και έπαιρνα χριστιανό.

Τότε γράφει η ηγουμένη στον πασά: Καλύτερα σου στέλνω το κεφάλι μου, παρά τη Μαρία. Στέλνει πάλιν ο πασάς και λέγει της ηγουμένης: Ή να μου στείλεις τη Μαρία, ή έρχομαι και την παίρνω μόνος μου και καίω το μοναστήρι. Το ήκουσε η Μαρία και λέγει της ηγουμένης: Όταν έλθουν οι απεσταλμένοι, στείλε τους στο κελί μου και εγώ τους αποκρίνομαι. Ήλθαν οι απεσταλμένοι στο κελί της Μαρίας, και τους ρώτησε τι θέλουν. Της είπαν εκείνοι: Μας έστειλε ο πασάς να σε πάρουμε, διότι είδε τα μάτια σου και τα ορέχθηκε. Τους είπε να περιμένουν να υπάγει στην εκκλησία. Τότε παίρνει ένα μαχαίρι και ένα πιάτο, και πηγαίνει στον Ιησού Χριστό εμπρός και λέγει: Κύριέ μου, μου έδωκες τα μάτια τα αισθητά διά να πηγαίνω στον καλό δρόμο, και εγώ να πηγαίνω με το θέλημά μου στον κακό δεν είναι πρέπον. Και επειδή αυτά τα αισθητά θα μου βγάλουν τα νοητά, ιδού οπού τα βγάνω διά την αγάπη σου, διά να φύγω από το βόρβορο της αμαρτίας. Και ευθύς βάζει το μαχαίρι μέσα στο μάτι της και το βγάνει στο πιάτο. Επήγε εμπρός και στην Παναγία και βγάζει και το άλλο της μάτι και τα βάνει μαζί. Τότε τα στέλνει του πασά και αφού τα είδε ο πασάς, γύρισε ευθύς ο σατανικός έρως σε κατάνυξη και σηκώνεται ευθύς και πηγαίνει στο μοναστήρι, και παρακαλεί τις καλογραίας να υπάγουν να κάμουν δέηση στον Θεό, να γιατρευτεί η Μαρία. Πηγαίνουν πάραυτα όλες μαζί με τον πασά και πέφτοντας κατά γης παρεκάλουν τον Κύριο και την Θεοτόκο να δώσει το φως της Μαρίας. Εφάνη η Θεοτόκος τότε ως αστραπή στην Μαρία και της λέγει: Χαίρε, Μαρία! Επειδή προτίμησες να βγάλεις τα μάτια σου για την αγάπη του Υιού και την ιδική μου, ιδού πάλι έχε τα μάτια σου και πλέον πειρασμός να μη σου συμβεί. Βλέποντας δε το θαύμα οι παρόντες εχάρησαν πολύ και εδόξασαν τον Θεό και την Παναγία. Έπειτα ο πασάς αφιέρωσε πολύ χρυσό στο μοναστήρι και επήρε συγχώρηση από τις καλογραίας και αναχώρησε και έκαμε καλά και εσώθη.

Sunday 24 February 2013

Saint Theophylact, Archbishop of Ohrid+Bulgaria-Sunday of the Publican and the Pharisee

 Saint Theophylact of Ochrid

Luke 18:10-14

From the Explanation of the Gospel of St. Luke

by Blessed Theophylact, Archbishop of Ochrid and Bulgaria


10-14. Two men went up into the temple to pray; the one a Pharisee, and the other a publican. The Pharisee stood and prayed thus within himself, God, I thank Thee, that I am not as other men are, extortioners, unjust, adulterers, or even as this publican. I fast twice in the week, I give tithes of all that I possess. And the publican, standing afar off, would not lift up so much as his eyes unto heaven, but smote upon his breast, saying, God be merciful to me a sinner. I tell you, this man went down to his house counted righteous rather than the other: for every one that exalteth himself shall be humbled; and he that humbleth himself shall be exalted. The Lord ceaselessly purges the passion of pride in many ways. This passion, more than any other, disturbs our thoughts, and for this reason the Lord always and everywhere teaches on this subject. Here He is purging the worst form of pride. For there are many offshoots of self-love. Presumption, arrogance, and vainglory all stem from this root. But the most destructive of all these kinds of self-love is pride, for pride is contempt of God. When a man ascribes his accomplishments to himself, and not to God, this is nothing less than denial of God and opposition to Him. Therefore, like enemy to enemy, the Lord opposes this passion which is opposed to Him, and through this parable He promises to heal it. He directs this parable towards those who trust in themselves and who do not attribute everything to God, and who, as a result, despise others. He shows that when righteousness—which is marvelous in every other respect and sets a man close to God—takes pride as its companion, it casts that man into the lowest depths and makes demonic what was God-like just a short time before.
The words of the Pharisee at first resemble the words of a grateful man. For he says, God, I thank Thee. But the words that follow are full of foolishness. He does not say, “that Thou hast made me to depart from extortion and iniquities,” but Instead, “I thank Thee that I am not an extortioner or worker of iniquity.” He attributes this accomplishment to himself, as something done by his own strength. How can a man who knows that what he has, he has received from God, compare other men to himself unfavorably and judge them? Certainly, if a man believed that he had received as a gift good things that in truth belong to God, he would not despise other men. He would instead consider himself just as naked as his fellow men in regards to virtue, except that by the mercy of God his nakedness has been covered with a donated garment. The Pharisee is proud, ascribing his deeds to his own strength, and that is why he proceeds to condemn others. By saying that the Pharisee stood, the Lord indicates his haughtiness and lack of humility. In the same way that a humble-minded man is likewise humble in his demeanor, this Pharisee by his bearing displays his pride. Although it is also said of the publican that he stood, note what follows: he would not lift up so much as his eyes unto heaven, so that he was stooped in posture. But the eyes of the Pharisee, together with his heart, were lifted up to heaven in boastful exaltation. Nevertheless, the manner in which the Pharisee arranged the words of his prayer can still instruct us. First he says what he is not, and then he declares what he is. After stating, God, I thank Thee, that I am not as other men are, pointing to the failings of others, then he declares his good deeds, that he fasts twice a week and gives tithes of all that he possesses. The order of his prayer shows us that we must first refrain from wickedness, and then set our hand to virtue. One must not only turn away from evil, but also do good (Ps. 33:14). It is the same for a man who wants to draw pure water from a muddy spring: only after he has cleaned out the mud can he draw pure water.

Consider this as well: the Pharisee did not say, “I thank Thee that I am not an extortioner or an adulterer, as other men are.” He could not endure even the association of his name with such vile terms, and so he uses them in the plural, casting these terms at other men, and avoiding the singular, which might associate him with sin. Having said, I thank Thee, that I am not as other men are, by contrast he points to himself, saying, I fast twice in the Sabbath, meaning, twice in the week, for the week was called “the Sabbath,” deriving its name from the last day of the week, the day of rest. The day of rest was called Sabbat, and the week was called Sabbata, being the plural form of Sabbat. Whence it is that mian Sabatton is the first day of the week, which we call “the Lord’s Day” (Sunday). Among the Hebrews mian means the same thing as first.

There is also a more profound explanation of this parable. Against the passion of adultery, the Pharisee boasted of his fasting, for lustful desires arise from eating and drinking to excess. By restraining his body through fasting on Mondays and Thursdays, as was the practice of the Pharisees, he kept himself far from such passions. He also resisted extortion and injustice by giving tithes of all his possessions. “I am so opposed to extortion and to wronging others,” he says, “that I give alms of everything I have.” Some believe that a simple and single tithe is prescribed by the law; but those who carefully examine the law will find three forms of tithing prescribed. You may learn this from Deuteronomy if you apply yourself diligently (Dt. 12:11,17).
So much for the Pharisee. Now we turn to the publican and observe that he is the Pharisee’s exact opposite. He stood afar off, and kept himself at a great distance, not only in physical location, but in his demeanor, in his words, and by his compunction of heart. He was ashamed to lift up his eyes to heaven, for he considered his eyes unworthy of heavenly vision because they had desired to see and enjoy the good things of earth. And he smote upon his breast, striking his heart, as it were, because of its evil designs, and awakening it because it had been sleeping. The publican said no other words than, God be merciful to me a sinner. By doing this he went down to his house counted righteous, rather than the other. For every proud heart is unclean in the Lord’s eyes, and the Lord resisteth the proud but He giveth grace to the humble (Prov. 3:34, I Pet. 5:5).

But one might wonder why it is that the Pharisee is condemned for speaking a few boastful words, while Job receives a crown for speaking many such words (Job 29). The answer is that the Pharisee stood and spoke these vain words under no compulsion, and he condemned others for no reason. But with Job, his friends pressed him and bore down upon him more fiercely than did his own calamities, telling him that he was suffering these things because of his sins. Job was compelled to enumerate his good deeds, but he did so for the glory of God, and so that men would not be misled from the path of virtue. For if men came to hear that Job was suffering because what he had done was sinful, they would not act as Job had. As a result they would become haters of strangers instead of hospitable to strangers, merciless instead of merciful, and unrighteous instead of righteous; for such were the good deeds of Job. Therefore Job enumerated his virtues so that others would not be misled and harmed, and this was why he spoke as he did. Shall we not say that his words, which may seem boastful, in fact are radiant with humility? Oh that I were as in months past, he said, wherein God preserved me! (Job 29:2) Do you see that he attributes everything to God and does not judge others? Instead he is judged by his friends. But condemnation rightly falls upon the Pharisee, who attributed everything to himself and not to God, and judged others for no reason whatsoever. For every one that exalteth himself shall be humbled and condemned by God; and he that humbleth himself when he is condemned by others shall be exalted and counted righteous by God. The Lord is saying, “You, 0 Christian, be the first to tell your sins, so that you may be counted righteous.”
 Source

Αγίου Ανδρέου Κρήτης, Λόγος περί της υποθέσεως του Τελώνου και του Φαρισαίου


Ομιλία του Αγίου Ανδρέου, Αρχιεπισκόπου Κρήτης 
περί της υποθέσεως του Τελώνου και του Φαρισαίου
Το περιεχόμενον της παραβολής του Τελώνου και του Φαρισαίου αποτελεί κάτι σαν προγύμνασμα και προετοιμασία, γι’ αυτούς που θέλουν να πλησιάσουν την ιερά ταπείνωση, που περιέχεται σε όλες τις αρετές, επάνω στις οποίες στηρίζεται πράγματι η Βασιλεία των ουρανών, και να απέχουν από την θεομίσητον αλαζονείαν, η οποία αποτρέπει τον άνθρωπον από κάθε φιλόχριστον αρετή. Ποίος λοιπόν δεν θα ποθήση να μιμηθή τον τελώνην και την επιστροφήν και την μετάνοιάν του, και δεν θα αποστραφή την έπαρση του Φαρισαίου, αφού η μεν ταπείνωσις συνδέεται με τον Χριστόν, η δε αλαζονεία με τον υπερήφανον δαίμονα;
Η αλαζονεία είναι χωρίς αμφιβολία αυτή που έκανε τον πρώτον από τους αγγέλους, που ονομαζόταν και εωσφόρος, διάβολον. Αυτή εξεδίωξε τον γενάρχην Αδάμ από τον Παράδεισον. «Καθείλε δυνάστας από θρόνων και ύψωσε ταπεινούς». «Κύριος υπερηφάνοις αντιτάσσεται, ταπεινοίς δε δίδωσι χάριν». Αυτή καταδικάζει τον Φαραώ: «Είπεν άφρων εν τη καρδία αυτού, ουκ έστι Θεός». Αυτή κατέβαλε τον Ναβουχοδονόσορα, διότι «Κυρίω Θεώ σου προσκυνήσεις και αυτώ μόνω λατρεύσεις», και «ου ποιήσεις ουδέν ομοίωμα». Αν και του ενός η αρρώστια εθεραπεύθη, ενώ του άλλου το πάθος κατήντησεν έξις. Αληθώς, πυρετός είναι η υπερηφάνεια που αδρανοποιεί την ευαισθησία του αρρώστου, ψυχασθένεια φοβερά που ερεθίζει τον άνθρωπο προς πτώσιν, υδρωπικία είναι, γεμάτη από υγρό και αέρα. «Τις γαρ αναβήσεται εις το όρος Κυρίου; Αθώος χερσί και καθαρός τη καρδία, ος ουκ έλαβε επί ματαίω την ψυχήν αυτού». Τοιαύτη ήταν η ματαιότης και η αγερωχία του Τύρου, που αφαιρώντας του και την τελευταίαν ικμάδα χάριτος, τον άφησε σαν ξηραμένην γη. Οπωσδήποτε το γνωρίζετε αυτό και με τον λόγο και με την πείρα. Ο αλαζών δεν αισθάνεται την ανάγκη της τελειοποιητικής χάριτος του Θεού, και γι’ αυτό είναι άνυδρος και ξηρός, αφού του λείπει η ζωτική θερμότης και η ζωογόνος υγρασία. Σ’ αυτόν, όπως στο απογυμνωμένον δένδρο, φτιάχνει την φωλιά του ο νυκτοκόρακας διάβολος.
Και με ένα λόγον, η ταπείνωσις είναι τροφός των αρετών, αρχή και τέλος και κεφαλή του κάλλους της χριστιανικής ευσεβείας. Αφανισμός των παθών, διατήρησις της υγρασίας στην ρίζα της πίστεως. Η ταπείνωσις συνυπάρχει με τον φόβον του Θεού, ο οποίος διώκει την ανομίαν, όπως είπαν και ο Ιερεμίας και ο Σολομών. Είναι αληθές ότι «Αρχή σοφίας φόβος Κυρίου». Αυτή κάνει τον Τελώνη κήρυκα του Πνεύματος, η δε αλαζονεία κατασκευάζει τον Φαρισαίον, τύμπανον κενό που ματαίως αλαλάζει. Αληθώς σαν τα ρόδια των Σοδόμων είναι ο υποκριτής, πεπόνι όμορφον απ’ έξω, αλλά εσωτερικώς σάπιος και άχαρος.
Ανέβη στον ναόν ο Τελώνης, και μάλιστα ανέβη και σωματικώς και ψυχικώς. Ανέβη στον ναόν ο Φαρισαίος σωματικώς, όχι όμως και ψυχικώς. Διότι ο μεν ένας ανέβη κατεβαίνοντας ψυχικώς με την ταπείνωση, ενώ ο άλλος κατέβη ψυχικώς ανεβαίνοντας με την υπερηφάνεια. Ο ένας ανέβη με «αναβάσεις εν τη καρδία αυτού», κατά τον Δαυίδ, επήρε δηλαδή τον δρόμο που οδηγεί στον Παράδεισον, ενώ ο άλλος κατέβη κατεβαίνοντας στον εωσφόρο, τον αρχηγόν της υπερηφανείας. Ο ένας ανέβη με την ανάβαση και την επίδοση στις αρετές, ενώ ο άλλος κατέβη από τις αρετές, και από αυτές επέρασε στις κακίες.
Πολλοί έρχονται μέσα στον ναόν, αλλά λίγοι μετέχουν της ιερότητός του, διότι δεν είναι άξιοι του οίκου του Θεού. Επειδή ο υπερήφανος «ου μένει εν τη αγάπη, ο δε μη μένων εν τη αγάπη, εν τω Θεώ ου μένει», κατά τον Ιωάννην. Ενώ αυτός που παραμένει στην αγάπη, μένει στον Θεόν, και ο Θεός σ’ αυτόν, και είναι ναός Θεού, σύμφωνα με τον Παύλον. Αυτοί οι άνθρωποι κυρίως εισέρχονται στον ιερόν ναό του Θεού, στους οποίους και ο Θεός ενεργεί με ιδιαίτερον τρόπο. Φωτίζει δε ο Θεός μόνον τους νηπίους και μικρούς, κατά τον μουσουργόν Δαυίδ. Διότι «όπου ταπείνωσις, εκεί και σοφία» κατά τον Σολομώντα. Σοφία πίστεως και σοφία πράξεως.
Αυτή η σοφία έλειπε από τον Φαρισαίο, γι’ αυτό και σαν υποκριτής που είναι, ευχαριστεί μόνον για τα εξωτερικά τον Θεόν, εσωτερικώς δε γίνεται αχάριστος προς τον Θεόν. Διότι δεν τηρεί την εντολήν «Αγαπήσεις τον πλησίον σου ως εαυτόν». Ήταν καλός ο λόγος «ευχαριστώ σοι», επειδή ο Φαρισαίος δεν απέδιδε την αρετήν στον εαυτόν του, όπως ο Ναβουχοδονόσορ και ο Σεμεΐας και ο Πέτρος. Σ’ αυτήν την υπερηφάνεια είχε πέσει ο εωσφόρος και ο Αδάμ. Ενόμιζε όμως πως έχει αυτό που δεν είχε. Και αν το είχε, το έχασε με την υπερηφάνεια. Επειδή κι εκείνος που έχει, οφείλει να ομολογή ότι δεν έχει, και να λέγη: «Αχρείος δούλος ειμί», επειδή «ου δικαιωθήσεται ενώπιόν σου πας ζων».
Πράγματι αποβάλλει την αρετήν αυτός που δεν ταπεινώνεται και αυτός που δεν αγαπά, καταφρονεί. Αληθώς, είναι αρχή κάθε είδους αμαρτίας η υπερηφάνεια. Αυτήν ακολουθεί ο φθόνος, τον φθόνον ο φόνος. Εξ αιτίας αυτής ο Αβεσσαλώμ βλέπει σαν εχθρόν τον πατέρα του, και σπεύδει να τον φονεύση. Είναι όντως χειρότερος ο κρυφός κακός από τον φανερόν, και δεν διαφέρει από τον διάβολον, ο οποίος εξηπάτησε τον πρωτόπλαστο με τον όφιν.
Γι’ αυτό ο φανερά κακότροπος δικαιώνεται, και ο αφανής καταδικάζεται. Επειδή ο ένας έχει μόνον τους κακούς τρόπους, ενώ στον άλλον ακολουθούν το ψεύδος και η απάτη, και γι’ αυτό η άκρα αλήθεια τον αποδιώκει. Επειδή η αγάπη είναι που χαρακτηρίζει τους εκλεκτούς, σύμφωνα με την δευτέραν επιστολή του Πέτρου, το πρώτο κεφάλαιο της προς Εφεσίους του Παύλου και το τρίτο προς Κολασσαείς, η δε έχθρα αποδοκιμάζει.
Ο Τελώνης ανεγνώρισε την αμαρτία του, και εδικαιώθη, φεύγοντας μακριά της. Γι’ αυτό και ζει, σύμφωνα με τον Ιεζεκιήλ. Αυτή την ζωήν ηύρε και ο Δαυίδ, όπως του απεκάλυψε ο Νάθαν. Ο Φαρισαίος δεν ανεγνώρισε την αμαρτία του και έφυγε μακριά από την ζωή. Και πρόσεξε πάλι καλά τι λέγει το Ευαγγέλιον: «Άνθρωποι δύο ανέβησαν εις το Ιερόν προσεύξασθαι, ο εις Φαρισαίος και ο έτερος Τελώνης». Για παραδειγματισμόν των ανθρώπων οι οποίοι δικαιώνουν τους εαυτούς των και εξουθενώνουν αυτούς που αμαρτάνουν. Παρουσιάζει ο Κύριος τον Φαρισαίον ως παράδειγμα των υπερηφάνων, τον δε Τελώνην ως παράδειγμα αυτών που αμαρτάνουν αλλά προσεύχονται και εξομολογούνται με συντετριμμένην καρδίαν, ώστε να μας διδάξη όλους να μισούμε την υπερηφάνεια, την δε ταπείνωση να την αγαπούμε.
Δείχνει καθαρά από αυτήν την παραβολήν ο Χριστός, ότι η μεν δικαιοσύνη και η αρετή είναι μεγάλες και φέρουν τον άνθρωπο κοντά στον Θεόν, όταν όμως συνδυασθούν με την υπερηφάνεια, ρίπτουν τον άνθρωπο στον κατώτερον βυθό. Αυτό έπαθε και ο Φαρισαίος και από αυτήν την αιτία κατεκρίθη και κατέληξε στην απώλεια. Διότι η αδικία και η αμαρτία είναι βδελυκτή και μισητή και βαρυτέρα από κάθε κακίαν, και απομακρύνει τον άνθρωπον από τον Θεόν. Ενώ η ταπείνωσις με την μετάνοια και την εξομολόγηση, τον δικαιώνει και τον αξιώνει της σωτηρίας, τον φέρει δε και τον τοποθετεί κοντά στον Θεόν. Αυτό ηύρε ο Τελώνης και από αυτήν την αιτίαν εδικαιώθη και ηξιώθη της σωτηρίας.
«Ο Φαρισαίος σταθείς προς εαυτόν, είπε. Ο Θεός ευχαριστώ σοι, ότι ουκ ειμί ώσπερ οι λοιποί των ανθρώπων, άρπαγες, άδικοι». Αλίμονο, τι υπερηφάνεια! Ο Κύριος και ο Ησαΐας την κατακρίνουν, επειδή αυτή κατέβασε τον Ιωσήφ στην Αίγυπτο, και προξένησε στον Φαραώ το θράσος και ακολούθως όλα τα κακά τότε στην Αίγυπτο. Αλίμονο στο αναιδέστατο στόμα. Δεν είμαι, λέγει, όπως οι άλλοι άνθρωποι, άρπαγες, άδικοι, μοιχοί ή και όπως αυτός εδώ ο Τελώνης. Ως αρχή της υπερηφανείας εμφανίζεται η ύβρις. Διότι όποιος περιφρονεί τους άλλους και τους θεωρεί σαν ένα τίποτε, και τους αποστρέφεται, άλλους ως πτωχούς, άλλους ως ταπεινής καταγωγής, άλλους ως αμαθείς και απλοϊκούς, άλλους δε ως αδίκους και αμαρτωλούς, από αυτήν την ύβρη παρασύρεται, και μόνον τον εαυτόν του θεωρεί σοφόν, συνετόν, ευγενή, πλούσιον, δυνατόν, δίκαιον και ανώτερον από όλους τους ανθρώπους. Πράγματι, η ύβρις είναι αρχή της υπερηφανείας, και η υπερηφάνεια κακόν γεννημένον από την ύβρη. Γι’ αυτό και η περιβόητος ημέρα του Κυρίου θα εκδικηθή κάθε υβριστήν και υπερήφανον, επειδή οι αμαρτίες αυτές ως συγγενείς τιμωρούνται με τον ίδιον τρόπο.
Ο Φαρισαίος έδειξε και με το σχήμα και με την στάση του την υψηλοφροσύνη και την αλαζονεία που είχε. Και τα λόγια του στην αρχή μεν ήσαν λόγια ευγνωμοσύνης, διότι έλεγε «ο Θεός ευχαριστώ σοι». Μετά απ’ αυτά όμως, όσα είπε ήσαν γεμάτα από αλαζονεία και υπερηφάνεια. Επειδή δεν είπε: Συ με δημιούργησες, Κύριέ μου, και με την βοήθεια την ιδική σου ελευθερώνομαι από κάθε αδικία και αρπαγήν και από τα άλλα κακά. Διότι λέγει: «Τι έχεις ο ουκ έλαβες;». Αλλά όλα τα κατορθώματα θεωρούσε ότι τα είχε κατορθώσει με την ιδικήν του δύναμη. Κάθε άνθρωπος πρέπει να γνωρίζη με βεβαιότητα ότι χωρίς την βοήθεια του Θεού, δεν ημπορεί, ούτε έχει τη δύναμη να κατορθώση κάτι καλό. «Χωρίς εμού» λέγει ο Χριστός «ου δύνασθε ποιείν ουδέν». Και ο Απόστολος «ου του θέλοντος ουδέ του τρέχοντος, αλλά του ελεούντος Θεού»…
Γι’ αυτό ο μεν Τελώνης ήταν κήπος που έπλεε στα πνευματικά ύδατα, ο δε Φαρισαίος βαλανιδιά χωρίς φύλλα, σύμφωνα με τον Ησαΐα και τον Σολομώντα. Διότι αν και έχουμε τιμηθή με το αυτεξούσιον της προαιρέσεως, αλλ’ όμως χωρίς την συμμαχίαν από υψηλά, κανένα ανδραγάθημα δεν θα κατορθώσωμε να επιτελέσωμε. Μη λοιπόν θεωρούμε ιδικές μας τις νίκες στους αγώνες. Ιδική μας είναι μόνον η προαίρεσις για το καλλίτερον, και η προσπάθεια, του Θεού δε η πραγματοποίησις της αγαθής επιθυμίας και διαθέσεως εκείνου ο οποίος δεν έχει εκ φύσεως την δυνατότητα, αλλά λαμβάνει από την χάρη την ικανότητα να λέγη «ημπορώ…». Ο αντίθετος ισχυρισμός είναι περιαυτολογία και καύχησις. «Τι γαρ έχεις o ουκ έλαβες; ει δε και έλαβες, τι καυχάσαι ως μη λαβών;».
«Νηστεύω δις του Σαββάτου, αποδεκατώ πάντα όσα κτώμαι». Επειδή κατηγόρησε τους άλλους ανθρώπους και τον Τελώνην ο Φαρισαίος ότι είναι μοιχοί και άρπαγες, αυτός προβάλει αλαζονικώς απέναντι από την μοιχεία την νηστεία. Επειδή η πορνεία προέρχεται από την απόλαυση. Διότι ο χορτασμός είναι πατέρας της ύβρεως, και η πορνεία γεννιέται από το γεμάτο στομάχι. Ο Φαρισαίος όμως καταξηραίνοντας το σώμα με την νηστείαν, εκαυχάτο ότι απέχει πολύ από αυτά τα πάθη. Επειδή οι Φαρισαίοι νηστεύουν δύο ημέρες της εβδομάδος, Δευτέρα και Πέμπτη. Απέναντι δε στο «άρπαγες και άδικοι», ο Φαρισαίος έβαλε το «αποδεκατώ πάντα όσα κτώμαι». Εκαυχήθη ότι τόσον εναντιώνετο στην αρπαγή και στην αδικίαν, ώστε να δίδη και τα ιδικά του σε άλλους. Διότι οι Εβραίοι έδιδαν το ένα δέκατον από όσα είχαν, και αργότερα τα τρία δέκατα, το ένα τρίτον δηλαδή της περιουσίας τους. Αλλά και τις απαρχές και τα πρωτοτόκια και άλλα πολλά έδιδαν για τα αμαρτήματα, περί καθαρισμού, στις εορτές, όταν εγίνοντο περικοπές στα χρέη τους, και όταν ελευθέρωναν τους δούλούς και επίσης όταν έπαιρναν δάνεια χωρίς τόκον. Όλα αυτά εάν συμψηφισθούν και υπολογισθούν, δείχνουν ότι την μισήν περιουσία τους την έδιδαν στους άλλους ανθρώπους, χωρίς να υψηλοφρονούν και να αλαζονεύωνται ότι κάνουν κάτι μεγάλο. Και μάλιστα ας αναλογισθούμε ότι το Ευαγγέλιον λέγει: «Εάν μη περισσεύση η δικαιοσύνη υμών πλείον των Γραμματέων και Φαρισαίων, ουκ εισελεύσεσθε εις την βασιλείαν των ουρανών».
«Ο δε Τελώνης μακρόθεν εστώς, ουκ ήθελε ουδέ τους οφθαλμούς εις τον ουρανόν επάραι, αλλ’ έτυπτεν εις το στήθος αυτού λέγων. Ο Θεός ιλάσθητί μοι τω αμαρτωλώ. Λέγω υμίν ότι κατέβη ούτος δεδικαιωμένος εις τον οίκον αυτού. Ότι πας ο υψών εαυτόν ταπεινωθήσεται, ο δε ταπεινών εαυτόν υψωθήσεται». Επειδή ο Τελώνης δεν είχεν έργα αγαθά, ούτε να τα απαριθμήση ημπορούσε στην προσευχή του όπως ο Φαρισαίος. Αλλά κτυπούσε το στήθος και μαστίγωνε την καρδία του, και με πολλήν συντριβή και κατάνυξιν έλεγε: «Ο Θεός ιλάσθητί μοι τω αμαρτωλώ». Γι’ αυτό και εξιλεώνεται από τον ελεήμονα και διαλλακτικόν Κύριον. Διότι όλα τα αμαρτήματα τα αφανίζει η ταπεινοφροσύνη, η δε υπερηφάνεια αφανίζει όλες τις αρετές, επειδή είναι μεγαλυτέρα και βαρυτέρα από κάθε αμαρτία και κακία. Είναι καλύτερα, όταν αμαρτάνωμε, να επιστρέφωμε και να ταπεινωνώμεθα, παρά να κατορθώνωμε κάτι και μετά να υψηλοφρονούμε. Ο Τελώνης απηλλάγη από τα αμαρτήματα, επειδή εδέχθη την κατηγορίαν του Φαρισαίου με πραότητα και υπομονήν, ενώ ο Φαρισαίος από την δόξα έπεσε στο βάραθρον της ατιμίας, επειδή εδικαίωσε τον εαυτόν του και κατηγόρησε τον Τελώνη και τους άλλους ανθρώπους. Ο Τελώνης από την αξιοκατάκριτον ζωή και την αμαρτίαν επανήλθε στην μακαρίαν ζωή και κατάσταση, ενώ ο Φαρισαίος εταπεινώθη εξ αιτίας του μεγέθους της υψηλοφροσύνης του.
Δύο πράγματα απαιτούνται από όλους τους ανθρώπους, να κατακρίνωμε τα ιδικά μας αμαρτήματα και να συγχωρούμε τα αμαρτήματα των άλλων. Διότι εκείνος που βλέπει τα ιδικά του αμαρτήματα, συγχωρεί πιο εύκολα τους άλλους, ενώ εκείνος που κατακρίνει τους άλλους, τον ίδιον του εαυτόν κατακρίνει και καταδικάζει, έστω και αν έχη πολλές αρετές. Αληθώς μεγάλο πράγμα είναι το να μη κατακρίνωμε τους άλλους, αλλά τους εαυτούς μας, αδελφοί. Εμείς όμως, αφήνοντας τις ιδικές μας αμαρτίες, τους άλλους ιδίως κατακρίνουμε, τους άλλους εξετάζουμε, μη γνωρίζοντας ότι ακόμη και αν είμεθα δικαιότεροι από άλλους, εάν κατακρίνωμε τους άλλους, γινόμεθα ένοχοι και είμεθα άξιοι της ιδίας τιμωρίας και των ιδίων βασάνων, των οποίων είναι άξιος και αυτός τον οποίον κρίνουμε. «Ω γαρ κρίματι κρίνετε» λέγει, «τούτω και κριθήσεσθε». Διότι αυτός που πορνεύει, παραβαίνει εντολήν, όπως και εκείνος που τον κρίνει. Ώστε και οι δύο παραβαίνουν θείαν εντολή, και αυτός που πορνεύει και εκείνος που κρίνει.
Αλλά ας μεταφέρωμε μάλλον την εξέταση των άλλων και την λεπτομερή ενασχόληση στους εαυτούς μας, αγαπητοί. Και εάν ιδούμε κάποιους να αμαρτάνουν, εμείς ας έχωμε τις ιδικές μας αμαρτίες ενώπιον των οφθαλμών μας, και ας θεωρούμε τα ιδικά μας χειρότερα από των άλλων. Διότι εκείνος που ημάρτησε, ίσως και την ώραν της αμαρτίας να μετενόησε, ενώ εμείς μένουμε πάντοτε αδιόρθωτοι κατακρίνοντας και εξετάζοντας άλλους. Εκείνος ο Λωτ, αν και κατοικούσε στα Σόδομα, κανέναν δεν κατέκρινε, κανέναν δεν κατηγόρησε. Γι’ αυτό εδικαιώθη, και διεσώθη από την φωτιά και την πανωλεθρία, στα οποία κατεδικάστησαν οι Σοδομίτες. Ας ταπεινωθούμε λοιπόν και εμείς κατακρίνοντας τους εαυτούς μας, τους εαυτούς μας να ονειδίζωμε για να υψωθούμε, να γίνωμε ακατάκριτοι. Ας αγαπήσωμε την ταπεινοφροσύνην. Με αυτήν εδικαιώθη ο Τελώνης και απέβαλε το φορτίον των αμαρτημάτων του. Ας μισήσωμε την υψηλοφροσύνην, επειδή ο Φαρισαίος από αυτήν κατεκρίθη και έχασε τις αρετές που είχε. Ο Φαρισαίος, επειδή διέπραξε τα καλά με όχι καλόν τρόπο, κατεκρίθη. Ο Τελώνης απορρίπτοντας με καλόν τρόπο τα μη καλά έργα, εδικαιώθη. Διότι ο Θεός είδε με συμπάθειαν τον στεναγμόν του Τελώνου, και την συντριβήν του και τα κτυπήματα του στήθους του, και αφού εδέχθη το «ιλάσθητι» τον εδικαίωσε μαζί με τον Άβελ. Τις δε θυσίες και τις αρετές και τα κατορθώματα του καυχησιολόγου και υπερηφάνου Φαρισαίου τις εσιχάθη και τις απεστράφη, και τον κατεδίκασε, όπως τον αδελφοκτόνο Κάιν, για την ιδίαν αιτία. Να μάθωμε, αδελφοί, και να διδαχθούμε να κάνωμε μεγάλα κατορθώματα. Να μην υψηλοφρονούμε όμως γι’ αυτά. Και αν γίνωμε καλοί, δίκαιοι και επιεικείς και πονόψυχοι και ελεήμονες, εμείς να ταπεινωνώμεθα και να μην έχωμε υπεροψία και αλαζονεία, μήπως χάσωμε τους κόπους και τους πόνους μας. Διότι λέγει ο Κύριος «όταν ταύτα πάντα ποιήσητε, λέγετε ότι αχρείοι δούλοι εσμέν, ότι ο ωφείλομεν ποιήσαι, πεποιήκαμεν».
Είναι αναγκαίον και απαραίτητον χρέος να προσφέρωμε στον Θεόν των όλων την δουλικήν ταπείνωση, την υπομονήν, την υποταγήν, την υπακοήν, την ευγνωμοσύνη, την ευχαριστία, και να μεγαλύνωμε και να προσκυνούμε το πανάγιον θέλημά του, και να μην αισθανώμεθα σαν δαγκώματα τους ελέγχους και τις ύβρεις των άλλων, ούτε να καταβαλλώμεθα στους πειρασμούς, ούτε να δυσανασχετούμε, όταν μας κατηγορούν, διότι και από αυτά καρπωνόμεθα πολλήν ωφέλειαν. Ας μάθωμε και ας γνωρίσωμε, αδελφοί μου, την δύναμη και την ενίσχυση και την βοήθεια της ταπεινώσεως. Ας μάθωμε την καταδίκη και την ζημία και την απώλεια που προξενεί η υψηλοφροσύνη.
Και επειδή είναι μεγάλο αγαθόν η μετάνοια και η εξομολόγησις και η συντριβή και τα δάκρυα και οι από το βάθος της καρδίας μας στεναγμοί και η κατάνυξις, γι’ αυτό παρακαλώ να εξομολογήσθε στον Θεόν συνεχώς και να του φανερώνετε τα αμαρτήματά σας. Διότι εάν του παρουσιάζωμε γυμνήν την συνείδησή μας, και του δείχνωμε τα τραύματα των ψυχών μας, και δεν κρίνωμε τους άλλους, ούτε αποθηριωνόμεθα με τις ύβρεις των συνανθρώπων μας ούτε λυπούμεθα για τις κατηγορίες και τις αδικίες τους, θα μας λυπηθή ο φιλάνθρωπος Κύριος και θα μας κεράση τα φάρμακα της συμπαθείας και της ευσπλαχνίας του. Θα τα βάλη στα τραύματα μας και θα μας θεραπεύση. Ας δείξωμε τα αμαρτήματά μας στον Κύριον, ο οποίος δεν εντροπιάζει, αλλά θεραπεύει. Διότι και αν εμείς σιωπήσωμε, εκείνος τα γνωρίζει όλα.
Ας ειπούμε λοιπόν τα αμαρτήματά μας, αδελφοί, και ας εξομολογηθούμε καθαρά στον Κύριον, για να κερδίσωμε την συμπάθειάν του. Ας αφήσωμε τις αμαρτίες μας εδώ για να πάμε εκεί καθαροί και έτοιμοι, και να εισαχθούμε από τον δίκαιον Κριτή στην Βασιλεία του την ατελεύτητο και αιωνία, και να κληρονομήσωμε τις μελλοντικές εκείνες και αγέραστες διαμονές και την απέραντο χαρά και απόλαυση, τα οποία είθε να επιτύχωμε εν αυτώ Χριστώ τω Θεώ ημών, ω η δόξα και το κράτος εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν.
 
(6ος -7ος αιών. Migne P.G., τ. 97, στ. 1255. Από το βιβλίο “Πατερικόν Κυριακοδρόμιον”, σελίς 449 και εξής. Επιμέλεια κειμένου: Δημήτρης Δημουλάς)
πηγή: Η ΑΛΛΗ ΟΨΙΣ
Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...