Τα δάκρυα του Αποστόλου

 

 

Του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καστορίας κ.κ. Σεραφείμ

Στον Απόστολο Παύλο, «τον υψηλό και τον μέγα...τον σχεδόν ασώματο και τον αιχμάλωτο της αγάπης του Χριστού»1, τον κυβερνήτη της Εκκλησίας2 και τον διορθωτή της οικουμένης3, τον παιδαγωγό και πατέρα, τον σκηνοποιό και ακτήμονα4, όπως τον χαρακτηρίζει ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, θα σταθεί ο πτωχός και ασήμαντος λόγος μας.

Ποιός ο Απόστολος Παύλος; Τον περιγράφει ο χρυσούς την γλώτταν Ιωάννης:

Είναι εκείνος που έτρεχε όλον τον κόσμο κηρύτοντας.
Είχε ξεπεράσει τις φυσικές του ανάγκες.
Ζούσε σαν να μην είχε σώμα.
Κατατρόπωνε τους δαίμονες.
Ακόμη και τα ρούχα του θεράπευαν.
Την φωνή και τη σκιά του την έτρεμε ο διάβολος.
Ακόμη και τα θηρία τον σεβάστηκαν, κι η αγριεμένη θάλασσα τον φοβήθηκε.
Ήταν πολίτης του Παραδείσου.
Ανέβηκε έως τρίτου ουρανού.
Ήταν το σκεύος της εκλογής.
Ήταν ο νυμφαγωγός της Εκκλησίας.
Έτρεξε στη γη και στη θάλασσα.
Παντού έστησε τα τρόπαια της δικής του ανδρείας.
Ήταν ο παράφορος εραστής του Χριστού, πιο θερμός από τη φωτιά, πιο δυνατός από το σίδηρο, πιο σκληρός από το διαμάντι5.

Μας συγκινεί η μορφή του. Είναι ο Απόστολος της Πατρίδος μας, ο Απόστολος της Ευρώπης που συνεχώς σπαράσσεται και η γη της βάφεται στο αίμα. Αυτήν την ύστατη ώρα αξίζει να σταθούμε σε έναν λόγο του μεγάλου Αποστόλου που αποτυπώνει την αγωνία του και συγχρόνως το κλάμα και τα δάκρυά του στο χαρτί της επιστολής του :

«Πολλοί γαρ περιπατούσιν ους πολλάκις έλεγον ημίν, νυν δε και κλαίων λέγω, τους εχθρούς του Σταυρού του Χριστού»6.

1. «Κλαίων τους εχθρούς του Σταυρού του Χριστού» : Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Απόστολος χρησιμοποιεί αυτήν τη σωτήρια ποιμαντική. Αφού συμβούλευσε, παρακάλεσε και προέτρεψε, γιατί ήταν πράγματι η «μέριμνα πασών των Εκκλησιών»7, η ευαίσθητη καρδιά του καταφεύγει και στα σωτήρια δάκρυα που σαν πολύτιμοι μαργαρίτες φθάνουν ως ικεσία στον θρόνο της Θείας Μεγαλωσύνης. Τα δάκρυα του Αποστόλου τα συναντούμε, ακόμη, στο βιβλίο των Πράξεων των Αποστόλων : «διό γρηγορείτε, μνημονεύοντες ότι τριετίαν νύκτα και ημέραν ουκ επαυσάμην μετά δακρύων νουθετών ένα έκαστον»8. Και το κλάμα αυτό του Αποστόλου αφορά τους Χριστιανούς εκείνους οι οποίοι διάλεξαν αντί του Σταυρού του Χριστού, για τον Οποίον ο φτερωτός Απόστολος καυχάται («εμοί δε μη γένοιτο καυχάσθαι ει μη εν τω σταυρώ του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού»9), τον ευρύχωρο δρόμο που οδηγεί στην απώλεια της αιωνίου ζωής. Όχι μόνο δεν ήταν συν-κυρηναίοι του Χριστού, όχι μόνο δεν σήκωσαν στους ώμους τους τον Σταυρό, αλλά κατάντησαν και εχθροί Του.

2. «Κλαίων τους εχθρούς του Σταυρού του Χριστού» : Στην εποχή του Αποστόλου Παύλου ήταν οι ιουδαϊζοντες και οι ψευδάδελφοι· εκείνοι οι οποίοι προτιμούσαν την περιτομή, τον νεκρό πλέον τύπο, χωρίς να ενδιαφέρονται για την ουσία της σωτηρίας τους. Ήταν εκείνοι, που προτιμούσαν τη ζωή της ανέσεως και όχι τη ζωή του Σταυρού, το φρόνημα του Σταυρού που είναι η άσκηση, η θυσία και η νέκρωση των παθών. Ήταν εκείνοι, που δεν είχαν συνέπεια στη ζωή τους και, αντί να ζουν με σύνεση κάτω από τη σκιά του Σταυρού, χριστολογούσαν μετά πάσης ανέσεως, προκειμένου να ελκύσουν περισσοτέρους οπαδούς. Η καλοπέραση, η άνεση και η κοσμική εξέλιξη ήταν οι επιδιώξεις αυτών των «Χριστιανών», για τους οποίους τρέχουν πύρινα δάκρυα από τα μάτια του Αποστόλου. Γι’αυτούς, αλλά και για τον καθένα μας, ο λόγος του Ιερού Χρυσοστόμου είναι χαρακτηριστικός :
«Ο Δεσπότης σου εσταυρώθη κι εσύ άνεσιν ζητείς; Ο Δεσπότης σου προσηλώθη κι εσύ τρυφάς; Και πού τοσαύτα στρατιώτου γενναίου;»10.

3. «Κλαίων τους εχθρούς του Σταυρού του Χριστού» : Αν βρισκόταν σήμερα σωματικά ανάμεσά μας αυτός ο στρατηγός της Εκκλησίας και πάλι τα δάκρυά του θα έτρεχαν ασταμάτητα από τα μάτια του. Δάκρυα :
για εκείνους που καταπατούν και βλασφημούν τον Σταυρό του Χριστού,
για εκείνους που ντρέπονται να κάνουν το σημείο του Σταυρού και δεν αγαπούν την ζωή του Σταυρού,
για εκείνους που δεν συμβαδίζουν με το πολίτευμα του Σταυρού,
για εκείνους που με την πρόσκαιρη δύναμή τους δοκιμάζουν την υπομονή των λαών και καταπιέζουν και τυραννούν το ανθρώπινο πρόσωπο, περιφρονούν και ασεβούν απέναντι στο ανεπανάληπτον της θείας εικόνος του ανθρώπου,
για εκείνους που σαν τον Ιούδα προδίδουν τον Χριστό,
καθώς και για τους πάσης φύσεως αιρετικούς που σαν «λύκοι βαρείς μη φειδόμενοι του ποιμνίου», λαλούν «διεστραμμένα του αποσπάν τους μαθητάς οπίσω αυτών»11.
για κείνους που δημιουργούν σχίσματα και διαιρέσεις, που προβάλλουν το πρόσωπό τους και το δήθεν έργο τους παρουσιάζοντας τον εαυτό τους ως σωτήρα κι όχι τον αληθινό Σωτήρα που είναι ο Χριστός. Ο λόγος του Αποστόλου είναι συγκλονιστικός «Εγώ μεν ειμί Παύλου, εγώ δε Απολλώ, εγώ δε Κηφά, εγώ δε Χριστού. μεμέρισται Χριστός; μή Παύλος εσταυρώθη υπέρ υμών;»12.

4. «Κλαίων τους εχθρούς του Σταυρού του Χριστού» : Είναι όλοι εκείνοι οι οποίοι, ενώ τάχθηκαν να είναι ηγέτες του λαού του Θεού, πέρασαν στην οπισθοφυλακή. Έτσι, ενώ έπρεπε να ήταν «πόλις επάνω όρους κειμένη»13, ξέχασαν την αποστολή τους και το άλας, κατά τον λόγο του Χριστού, μωράνθηκε στα χέρια τους. Τους χαρακτηρίζει η νοθεία, το ψέμα, η αναλήθεια, η έλλειψη ακεραιότητος, η απουσία της αγωνιστικότητος, με αποτέλεσμα να έχουν φτάσει στην ανυποληψία, αφού χρεωκόπησαν στις συνειδήσεις των ανθρώπων και έγιναν αναξιόπιστοι.

Είναι εκείνοι, που με την δική τους ιδεολογία και φιλοσοφία, στάθηκαν εχθροί της πίστεως και με το δηλητήριο της αρνήσεως και της συκοφαντίας ποτίζουν τις καρδιές των ανθρώπων και προσπαθούν με τον δόλο και το ψέμα να επιβάλλουν τις απόψεις τους χρησιμοποιώντας άριστα την τέχνη των εντυπώσεων. Είναι τα πρόσωπα αυτά, που έχουν ως σύνθημά τους τη διαγραφή του Θεού από το λεξιλόγιο της ζωής τους και που λένε : «απόστα απ’ εμού, οδούς σου ου βούλομαι ειδέναι»15. Και, ενώ μετά από τόσα χρόνια ζωντανής παρουσίας του Χριστού στον κόσμο και στην ιστορία θα έπρεπε να επικρατεί η αγάπη και η ειρήνη «η υπερέχουσα πάντα νουν», απεναντίας επικρατεί το ψέμα και η αναλήθεια, το μίσος και η λατρεία των ειδώλων και κυρίως η λατρεία του χρήματος.

Για όλους αυτούς αλλά και για όλους εμάς, αλλά και «για την Ευρώπη που έβγαλε τον Σταυρό του Χριστού από την καρδιά της και τον έραψε στην πλάτη της και έκανε το ματωμένο σύμβολο της ελευθερίας αιμοβόρο όπλο τυραννίας, ρήμαξε χώρες και λαούς και αυτήν τη βασιλεύουσα γη»16, κλαίει και θρηνεί ο Απόστολος Παύλος.

Αυτά τα δάκρυα είναι θεραπευτικά, πατρικά και αγαπητικά, όπως τα δάκρυα των Προφητών της Παλαιάς Διαθήκης για τον αποστάτη λαό, όπως η θυσίες του Δικαίου Ιώβ υπέρ των υιών αυτού.

Αυτά τα δάκρυα του Αποστόλου, των Αγίων του χθες και του σήμερα, παρακλητικά προς το Θεό, θα μας σώσουν.

Σήμερα, λοιπόν, που στην πατρίδα μας, με τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει, τιμάται η μνήμη του, ο λόγος του είναι και πάλι παρεμβατικός και θεραπευτικός. Είναι ο ίδιος λόγος που απηύθυνε στο δεσμοφύλακα των Φιλίππων : «πίστευσον επί τον Κύριον Ιησούν Χριστόν, και σωθήση συ και ο οίκος σου»17.

Η πίστις στο πρόσωπο του Χριστού θα είναι η σωτηρία μας και η ανατολή μιας καινούριας ζωής, και επίγειας αλλά και κυρίως ουράνιας.

 

Παύλε Απόστολε των Εθνών διδάσκαλε,
Φωτιστά της πατρίδος μας και όλης της Ευρώπης,
Ικέτευε τον Σωτήρα Χριστό για τη σωτηρία του λαού του Θεού
Για τη σωτηρία της πατρίδος μας, την έσχατη αυτή ώρα.

Ποιός εἶναι «ψυχοπαθής», κατά τούς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας

Πατερική Θεολογία

Πρωτοπρ. Ιωάννου Σ. Ρωμανίδου (+)

Καθηγητού Πανεπιστημίου

Επιμέλεια – Σχόλια: Μοναχού Δαμασκηνού Αγιορείτου

Μέρος Πρώτον: Στοιχεία Ορθοδόξου ανθρωπολογίας και Θεολογίας

2. Ποιός εἶναι «ψυχοπαθής», κατά τούς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας

Ο κάθε άνθρωπος είναι ψυχοπαθής κατά την Πατερική έννοια. Δεν είναι ανάγκη να είναι κάποιος σχιζοφρενής για να είναι ψυχοπαθής. Ο ορισμός της ψυχοπάθειας από Πατερικής απόψεως είναι ότι ψυχοπάθεια υπάρχει στον άνθρωπο εκείνον που δεν λειτουργεί σωστά η νοερά ενέργεια μέσα του. Όταν δηλαδή ο νους του ανθρώπου είναι γεμάτος από λογισμούς, όχι μόνο κακούς λογισμούς, αλλά και καλούς λογισμούς8.

Όποιος έχει λογισμούς, καλούς ή κακούς μέσα στην καρδιά του, αυτός ο άνθρωπος από Πατερικής απόψεως είναι ψυχοπαθής. Ας είναι οι λογισμοί αυτοί ηθικοί, ακόμη και ηθικώτατοι, ανήθικοι ή οτιδήποτε άλλο. Δηλαδή κατά τους Πατέρες της Εκκλησίας όποιος δεν έχει περάσει από κάθαρσι της ψυχής από τα πάθη και δεν έχει φθάσει σε κατάστασι φωτισμού με την Χάρι του Αγίου Πνεύματος είναι ψυχοπαθής. Όχι όμως με την έννοια της Ψυχιατρικής. Ο ψυχοπαθής για τον ψυχίατρο είναι κάτι άλλο. Είναι εκείνος που πάσχει από ψύχωσι, είναι ο σχιζοφρενής. Για την Ορθοδοξία όμως ένας που δεν έχει περάσει από κάθαρσι της ψυχής από τα πάθη και δεν έχει φθάσει σε φωτισμό, είναι νορμάλ ή δεν είναι νορμάλ; Αυτό είναι το θέμα.Ποιος είναι ο νορμάλ Ορθόδοξος Χριστιανός στην Πατερική παράδοσι; Αν θέλετε να το δήτε αυτό ξεκάθαρα, διαβάστε την ακολουθία του Αγίου Βαπτίσματος, διαβάστε την ακολουθία του Αγίου Μύρου, η οποία τελείται στο Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως την Μεγάλη Πέμπτη· διαβάστε την ακολουθία των Εγκαινίων των ιερών ναών. Εκεί θα δήτε τι σημαίνει ναός του Αγίου Πνεύματος, εκεί θα δήτε ποιος είναι ο φωτισμένος.9

Όλες οι ακολουθίες καθώς και η ασκητική παράδοσις της Εκκλησίας αναφέρονται κυρίως σε τρεις πνευματικές καταστάσεις: Στην κάθαρσι από τα πάθη της ψυχής και του σώματος, στον φωτισμό του νου του ανθρώπου από την Χάρι του Αγίου Πνεύματος, και στην θέωσι της ψυχής και του σώματος του ανθρώπου. Κυρίως όμως μιλούν για την κάθαρσι και τον φωτισμό, επειδή οι ακολουθίες της Εκκλησίας είναι εκφράσεις της λογικής λατρείας. Οπότε ο νορμάλ Ορθόδοξος ποιος είναι; Ο βαπτισμένος, αλλά μη κεκαθαρμένος; Ο μη φωτισμένος; Ή ο κεκαθαρμένος και φωτισμένος; Ο τελευταίος φυσικά. Αυτός είναι ο νορμάλ Ορθόδοξος.

Άρα σε τι διαφέρουν οι νορμάλ Ορθόδοξοι από τους άλλους Ορθοδόξους; Στο δόγμα; Όχι, βέβαια. Πάρτε τους Ορθοδόξους, γενικά. Μεταξύ τους όλοι έχουν το ίδιο δόγμα, την ίδια παράδοσι και την ίδια κοινή λατρεία. Μέσα σε έναν ιερό ναό μπορεί να υπάρχουν π.χ. τριακόσιοι Ορθόδοξοι. Από αυτούς όμως μόνο οι πέντε να είναι σε κατάστασι φωτισμού, ενώ οι άλλοι να μην είναι. Και μάλιστα οι άλλοι να μην έχουν ιδέα του τι είναι κάθαρσις. 10

Οπότε τίθεται το ερώτημα: Οι νορμάλ Ορθόδοξοι Χριστιανοί μεταξύ αυτών πόσοι είναι; Δυστυχώς μόνο οι πέντε.

Η κάθαρσις όμως και ο φωτισμός είναι συγκεκριμένες καταστάσεις θεραπείας, που μπορούν να εξακριβωθούν από εμπείρους και φωτισμένους πνευματικούς πατέρες. Οπότε έχομε εδώ καθαρά ιατρικά κριτήρια. Ή μήπως δεν είναι καθαρά ιατρικά τα κριτήρια; Εφ' όσον ο νους είναι ένα φυσιολογικό όργανο του ανθρώπου, του κάθε ανθρώπου – διότι όχι μόνο οι Έλληνες ή οι Ορθόδοξοι έχουν νουν, αλλά και οι Μουσουλμάνοι και οι Βουδιστές και όλος ο κόσμος -, άρα όλοι οι άνθρωποι έχουν την ίδια ανάγκη για κάθαρσι και φωτισμό. Η δε θεραπευτική αγωγή είναι μία. Ή υπάρχουν πολλές θεραπευτικές αγωγές γι' αυτό το νόσημα; Και είναι πράγματι νόσημα ή όχι;

Σημειώσεις:

8. Βλ. Ιωάννου Ρωμανίδου: «Η θρησκεία είναι νευροβιολογική ασθένεια, η δε Ορθοδοξία η θεραπεία της», εν Ορθοδοξία – Ελληνισμός, Πορεία στην Τρίτη Χιλιετία, Β' τόμος, έκδοσις Ι. Μ. Κουτλουμουσίου, Άγιον Όρος, 1996, σσ. 67-76.

9. Ο καθηγητής κ. Γεώργιος Μαντζαρίδης, σε σχόλιό του σχετικό με το περιεχόμενο του βιβλίου του Αρχιμ. Ζαχαρία Ζάχαρου με τίτλο Αναφορά στην Θεολογία του Γέροντος Σωφρονίου (έκδοσις Ι. Μ. Τιμίου Προδρόμου, Έσσεξ Αγγλίας, 2000), το οποίο δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Σύναξη (τεύχος 85, Ιαν. – Μάρτ. 2003, σσ. 94-98), αναφέρει τα εξής (σ. 98): «... Η αγάπη προς τους εχθρούς αποτελεί το αψευδές κριτήριο της αλήθειας και της καθολικότητας της Εκκλησίας. Στην διδασκαλία του αγίου Σιλουανού και του Γέροντα Σωφρονίου οι άνθρωποι δεν διακρίνονται σε εχθρούς και φίλους (ή, σε καλούς και κακούς), αλλά σε γνωρίσαντας και αγνοούντας τον Θεόν. Όπου αναγνωρίζονται εχθροί, σημαίνει ότι απορρίπτεται μέρος του σώματος της ανθρωπότητας και φαλκιδεύεται η παγκοσμιότητα. Η τήρηση της εντολής της αγάπης προς τους εχθρούς σημαίνει ότι ο άνθρωπος αγκαλιάζει όλους τους ανθρώπους, (ότι) γίνεται καθολικός, παγκόσμιος. Και σε εκκλησιολογικό επίπεδο η αγάπη προς τους εχθρούς αποτελεί κριτήριο που βεβαιώνει την καθολικότητα. Αληθινή Εκκλησία είναι εκείνη που διατηρεί ζωντανή την αγάπη προς τους εχθρούς (σ. 350). Η επισήμανση αυτή είναι βαρυσήμαντη και ιδιαίτερα επίκαιρη στην εποχή μας».

10. Η λέξις Δυτικός εδώ νοείται όχι γεωγραφικά, αλλά πολιτισμικά και θρησκευτικά και σημαίνει την Δυτική, Παπική και Προτεσταντική, θρησκευτική και πολιτισμική παράδοσι.

Πηγή- www.impantokratoros.gr

«Τά Σά ἐκ τῶν Σῶν»

Στά Τίμια Δῶρα δέν ἔχουμε κρυμμένον τόν Χριστό (δέν ὑποκρύπτεται, δέν εὐρίσκεται ἁπλᾶ μέσα, οὔτε εἶναι ἁπλᾶ σύμβολα ὁ ἄρτος καί ὁ οἵνος αὐτοῦ τοῦ Σώματος καί τοῦ αἷματος τοῦ Χριστοῦ, ὅπως ἰσχυρίζονται οἱ προτεστάντες) καί, πολύ περισσότερο, δέν ἔχουμε ἁπλή μυστική ἕνωσι τῆς ψυχῆς τοῦ κάθε πιστοῦ μετά τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ὄχι! Θά μποροῦσα νά φωνάξω χίλιες φορές: ὄχι! Στήν πραγματική καί ἀληθινή Μεταβολή βρίσκεται Ο ΧΡΙΣΤΟΣ! καί μόνον ὁ Χριστός. Γι᾿ αὐτό λέμε «ἐσθίομεν καί πίνομεν», καί ἔτσι γινόμεθα σύσσωμοι καί σύναιμοι καί χριστοφόροι καί ἀποτελοῦμε μέ τόν Ἰησοῦ Χριστό, πού λαμβάνουμε μέσα μας, ἕνα σῶμα καί ἕνα αἷμα. Ἔχουμε τόν Θεάνθρωπο Κύριο Ἰησοῦ Χριστό «κατοικοῦντα καί μένοντα σύν τῷ Πατρί καί τῷ Ἁγίῳ Πνεύματι», ὅπως μᾶς βεβαιώνει ὁ Μέγας Βασίλειος σέ μιά Λειτουργική του Εὐχή.Βέβαια, τά μάτια μας βλέπουν ἄρτο καί οἵνο, καί ἡ γλῶσσα μας ἔχει γεῦσι ψωμιοῦ καί κρασιοῦ, ἀλλά δέν εἶναι ἔτσι. Καί θά τολμήσω νά πῶ: πολλοί ἥταν ἐκεῖνοι, οἱ ὁποῖοι δέν ἐμάσησαν, δέν ἔφαγαν, δέν κατάπιαν ψωμί καί κρασί, ἀλλά Σῶμα καί αἷμα, Σάρκα καί αἷμα Χριστοῦ, γιά νά ἀκολουθήση ἀπέραντη εὐφροσύνη τῆς ψυχῆς τους καί γενικά ψυχοσωματική ἀλλοίωσις διά Πνεύματος Ἁγίου.