ST. GREGORY OF SINAI - On How to Discover the Energy of the Holy Spirit

 

-- The energy of the Holy Spirit, which we have already mystically received in baptism, is realized in two ways. First, to generalize, this gift is revealed, as St. Mark tells us (e.g., St. Mark the Ascetic in "On Baptism"), through arduous and protracted practice of the commandments: to the degree to which we effectively practice the commandments its radiance is increasingly manifested in us. Secondly, it is manifested to those under guidance through the continuous invocation of the Lord Jesus, repeated with conscious awareness, that is, through mindfulness of god. In the first way, it is revealed more slowly, in the second more rapidly, if one diligently and persistently learns how to dig the ground and locate the gold. Thus if we want to realize and know the truth and not to be led astray, let us seek to possess only the heart-engrafted energy in a way that is totally without shape or form, not trying to contemplate in our imagination what we take to be the figure or similitude of things holy or to see any colors or lights. For in the nature of things the spirit of delusion deceives the intellect through such spurious fantasies, especially at the early stages, in those who are still inexperienced. On the contrary, let our aim be to make the energy of prayer alone active in our hearts, for it brings warmth and joy to the intellect, and sets the heart alight with an ineffable love for God and man. It is on account of this that humility and contrition flow richly from prayer. For prayer in beginners is the unceasing noetic activity of the Holy Spirit. To start with it rises like a fire of joy from the heart; in the end it is like light made fragrant by divine energy.
-- There are several signs that the energy of the Holy Spirit is beginning to be active in those who genuinely aspire for this to happen and are not just putting God to the test -- for, according to the Wisdom of Solomon, "It is found by those who do not put it to the test, and manifests itself to those who do not distrust it" (Wisdom 1:2). In some it appears as awe arising in the heart, in others as a tremulous sense of jubilation, in others as joy mingled with awe, or as tremulousness mingled with joy, and sometimes it manifests itself as tears and awe. For the soul is joyous at God's visitation and mercy, but at the same time is in awe and trepidation at His presence because it is guilty of so many sins. Again, in some the soul at the outset experiences an unutterable sense of contrition and an indescribable pain, like the woman in Scripture who labors to give birth (Revolution 12:2). For the living and active Logos - - that is to say, Jesus -- penetrates, as the apostle says, to the point at which soul separates from body, joints from marrow (Hebrews 4:12), so as to expel by force every trace of passion from both soul and body. In others it is manifest as an unconquerable love and peace, shown towards all, or as a joyousness that the fathers have often called exultation -- a spiritual force and an impulsion of the living heart that is also described as a vibration and sighing of the Spirit who makes wordless intercession for us to God (Romans 8:26). Isaiah has also called the "waves" of God's righteousness (Isaiah 48:18), while the great Ephrem calls it "spurring." The Lord Himself describes it as a "spring of water welling up for eternal life" (John 4:14) -- He refers to the Spirit as water -- a source that leaps up in the heart and erupts through the ebullience of its power.
-- You should know that there are two kinds of exultation or joyousness: the calm variety (called a vibration or sighing or intercession of the Spirit), and the great exultation of the heart -- a leap, bound or jump, the soaring flight of the living heart towards the sphere of the divine. For when the soul has been raised on the wings of divine love by the Holy Spirit and has been freed from the bonds of the passions, it strives to fly to that higher realm even before death, seeking to separate itself from its burden. This is also known as a stirring of the spirit -- that is to say, an eruption or impulsion -- as in the text, "Jesus was stirred in spirit and, deeply moved, He said, 'Where have you laid him?'" (John 11:34). David the Psalmist indicates the difference between the greater and the lesser exultation when he declares that the mountains leap like rams and the little hills like lambs (Psalm 114:6). He is referring of course to those who are perfect and to beginners, for physical mountains and hills, lacking animal life, do not actually leap about.
-- Divine awe has nothing to do with trepidation -- by which I mean, not the tremulousness induced by joy, but the trepidation induced by wrath or chastisement or the feeling of desertion by God. On the contrary, divine awe is accompanied by a tremulous sense of jubilation from the prayer of fire that we offer when filled with awe. This awe is not the fear provoked by wrath or punishment, but it is inspired by wisdom, and is also described as "the beginning of wisdom" (Psalms 111:10). Awe may be divided into three kinds, even though the fathers speak only of two: the awe of beginners, that of the perfect, and that provoked by wrath, which should properly be called trepidation, agitation or contrition.
-- There are several kinds of trembling. That of wrath is one, that of joy is another, and that of the soul's incensive power, when the heart's blood is over-heated, is another, that of old age is another, that of sin or delusion is another, and that of the curse which was laid on the human race because of Cain is another (Genesis 4:11-15). In the early stages of spiritual warfare, however, it sometimes but not always happens that the trembling induced by joy and that induced by sin contend with one another. The first is the tremulous sense of jubilation, when grace refreshes the soul with great joyfulness accompanied by tears; the second is characterized by a disordered fervor, stupor and obduracy that consume the sol, inflame the sexual organs, and impel one to assent through the imagination to erotic physical obscenities.
from The Philokalia: Volume IV, edited and translated by G. E. H. Palmer, Philip Sherrard, and Bishop Kallistos Ware, (London: Faber and Faber, 1995), pp. 259 - 261.

Γέροντας Εφραίμ Φιλοθεΐτης-Αγάπη, ο ύμνος του Παραδείσου !

" Αγαπητοί μου αδελφοί,

Ο Θεός είναι Αγάπη. ¨Ο μένων εν τη αγάπη, εν τω Θεώ μένει και ο Θεός εν αυτώ¨, βροντοφωνεί ο απόστολος της αγάπης, Ιωάννης ο Ευαγγελιστής.

Αγάπη : Το κλειδί που ανοίγει όλες τις πόρτες της ανθρώπινης συμπεριφοράς.

Το φάρμακο που γιατρεύει όλες τις αρρώστιες της ψυχής και του σώματος.

"Ένας άγιος έλεγε: " Κύριε, κάνε με να βοηθήσω κι οχι να με βοηθήσουν. Κάνε με να αγαπήσω, κι οχι να με αγαπήσουν. Κάνε με να κατανοήσω κι οχι να με κατανοήσουν ".

Η αγάπη, όπως την δίδαξε ο Κύριος, όχι παραποιημένη απο τους ανθρώπους, είναι έκφραση της θυσίας. Είναι της καρδιάς καρπός και της προαιρέσεως προσφορά.

Η αγάπη δεν φαίνεται απο το τί δίνεις αλλά απο το πώς το δίνεις.

Αγάπη δεν είναι το άπλωμα του χεριού, αλλα το δόσιμο της καρδιάς.

Άν ξέρεις ο ίδιος να μοιράζεσαι, τότε ξέρεις να αγαπάς, " ιλαρόν γάρ δότην αγαπά ο Θεός" λέγει ο Παύλος.

Ο Θεός αγαπά τον ελεήμονα, που δίνει με προθυμία και χαρούμενο πρόσωπο αλλα και με ελεύθερη γνώμη. Ελεημοσύνη που προσφέρεται " εκ λύπης ή εξ ανάγκης " είναι απαράδεκτη και απόβλητη.

Η ρίζα της ελεημοσύνης βρίσκεται στην καρδιά.

Αρχίζει απο την καρδιά και τελειώνει στο χέρι μας. Η ελεημοσύνη θερμαίνει, όταν υπάρχει η φωτιά της αγάπης. Ελεημοσύνη δίχως αγάπη είναι ψυχρή και καταθλιπτική. Είναι σώμα νεκρό δίχως ήλιο και φώς. Είναι λουλούδι δίχως ομορφιά και ευωδία.

Όταν δίνεις δίχως αγάπη προσβάλλεις. Γιατι ποιά αξία έχει το ωραιότερο και ακριβότερο δώρο, όταν προσφέρεται χωρίς χαμόγελo?

Ο Ιησούς ζήτησε την προσοχή μας στο θέμα της ελεημοσύνης. Κατεδίκασε την επιδεικτική και υπερήφανη ελεημοσύνη. Πόσο και στο σημείο τούτο μας διδάσκουν οι Άγιοι!

Υπέροχη και θαυμαστή έμεινε στην ιστορία η βοήθεια των τριών φτωχών κοριτσιών απο τον Άγιο Νικόλαο, όχι τόσο για το ποσό των χρημάτων - κι αυτό βέβαια ηταν αξιόλογο - αλλά προπάντων για την διακριτικότητα της πράξεως του.

"Δεινόν η πενία ", λέγει ο ιερός Χρυσόστομος. Τυφλώνει κάποτε τον άνθρωπο και κάνει τα μη πρέποντα. Ήτανε κίνδυνος λοιπόν και για τα τρία εκείνα κορίτσια να οδηγηθούν στην διαφθορά. Ο πατέρας τους έφτασε στην απελπισία. Αλλά ο άγιος Νικόλαος γεμάτος αγάπη και διάκριση σπεύδει στην κατάλληλη στιγμή. Λαμβάνει ολα τα μέτρα ώστε η πράξη του να παραμείνει άγνωστη και μυστική απο τους ανθρώπους. Εφαρμόζει το του Κυρίου " Μή γνώτω η αριστερά σου, τί ποιεί η δεξιά σου".

Χωρίς χρονοτριβή παίρνει ενα καλογεμισμένο σακουλάκι με χρυσά νομίσματα κι έρχεται με προφύλαξη, αργά τη νύχτα, ρίχνει το πολύτιμο δέμα απο το παραθυράκι μέσα στο σπίτι και φεύγει γρήγορα.

Ο πατέρας των κοριτσιών δεν πίστευε στα μάτια του. Όταν ο άγιος Νικόλαος πληροφορήθηκε πως ο πατέρας πάντρεψε την πρώτη του κόρη, πήγε και ξανάρριξε αλλο σακουλάκι με χρήματα με τον ίδιο τρόπο. Θερμές ησαν του φτωχού πατέρα οι ευχαριστίες και δοξολογίες στον Πανάγαθο Κύριο. Έτσι πάντρεψε και την δεύτερη.

Ωστόσο πρέπει να μην του διαφύγει ο ευεργέτης. Προαισθάνεται ότι θα ξανάρθει και αναμένει άγρυπνος ώστε μόλις ακούσει θόρυβο που θα προδώσει την παρουσία του, να τρέξει, να τον πιάσει, να δεί ποιός είναι αυτός ο τόσο καλός άνθρωπος, που έσωσε κι αυτόν και τα κορίτσια του. Έτσι κι έγινε. Δεν πέτυχε στην τρίτη μυστική του απόπειρα ο φιλόστοργος και φιλόπτωχος άγιος. Τρέχοντας ο πατέρας τον αναγνώρισε και τον ευχαρίστησε που έσωσε με την πράξη του τρείς ψυχές απο την διαφθορά. Ο Νικόλαος του μίλησε με πολλή αγάπη, δεσμεύοντας τον να μην αναφέρει το γεγονός σε κανέναν.

Ο Άγιος Ιωάννης ο Ελεήμων, ο μέγας και ασύγκριτος της αγάπης εργάτης, μελετούσε πολυ τους βίους των αγίων. Ιδιαίτερη εντύπωση του έκανε ο βίος του Αγίου Σεραπίωνα του Σιδωνίου, που πολυ τον θαύμαζε. Διηγόταν συχνά το εξής περιστατικό απο την ζωή του.

Κάποτε ο Άγιος Σεραπίων - γνωστός για την ασκητικότητα και ακτημοσύνη του - συνάντησε εναν άνθρωπο πάρα πολύ φτωχό. Τόσο δε ( = μάλιστα ) τον λυπήθηκε ώστε έβγαλε το επανωφόρι του και του το έδωσε. Προχωρώντας πιο πέρα, είδε κάποιον που έτρεμε απο το κρύο. Τί να κάμει? Χωρίς να καθυστερήσει βγάζει και το εσωτερικό του ρούχο και του το προσφέρει. Τότε έμεινε γυμνός κρατώντας στα χέρια του το Ιερόν Ευαγγέλιον. Μόλις τον είδε γυμνό κάποιος γνωστός του τον ερωτά: -Ποιός σε εγύμνωσε Άγιε του Θεού?

- Αυτό εδώ, απάντησε ο Σεραπίων δείχνοντάς του το Ιερόν Ευαγγέλιον.

Δεν άργησε ομως να πουλήσει και αυτό το Ευαγγέλιο, προσφέροντας τα χρήματα σε φτωχούς.
Κάποιος μαθητής του τον ρώτησε: - Πάτερ μου, πού είναι το μικρό Ευαγγέλιο που είχες?
Του απάντησε: - Δεν είπε ο Κύριος " πωλησον σου τα υπάρχοντα και δός πτωχοίς?" Σ΄αυτό κι εγώ πειθάρχησα. Σκέφτηκα πως δεν έπρεπε να λυπηθώ ούτε κι αυτό το βιβλίο, οπου είναι γραμμένα τα παραγγέλματα του Κυρίου, αλλα να το πουλήσω χάριν των φτωχών.

Ένας άνθρωπος του Θεού είπε: " κάθε ψυχή κερδισμένη απο την αγάπη, είναι κιόλας ανταύγεια του Θεού" Η αγάπη έχει φώς και μεταδίδει φώς. Είναι και φωτοφόρος και φωτοδότης. " Ο αγαπών τον αδελφόν αυτού εν τω φωτί μένει"

Όσο πλησιάζεις τον Θεό, τόσο φωτίζεσαι και λάμπεις. Όσο περισσότερο αγαπάς τον Θεό, τόσο περισσότερο αγαπάς τον άνθρωπο. " Είδες τον αδελφό σου? Είδες τον Θεό!" λέει ο αββάς Ισαάκ Ο Σύρος.

Τί ωφελεί στα αλήθεια η κατάκτηση του διαστήματος, άν δεν κατακτήσουμε τους αδελφούς μας με την αγάπη?

Τί ωφελεί η έρευνα και ανακάλυψη νέων γαλαξιών, αν δεν καταφέραμε να βρούμε το "αστέρι" της βηθλεέμ, τον Θεό της αγάπης?

Ποιούς νέους κόσμους περιμένουμε να μας δείξουν τα ραδιοτηλεσκόπια, οταν αγνοούμε την "καινήν εντολήν" της αγάπης?

Χωρίς την αγάπη όλα είναι μάταια, άσχημα κι αποτυχημένα.

"Συμφορά μας χωρίς την αγάπη " αναφωνεί ο άγιος Τύχων του Ζαντόνσκ. Όλα του ανθρώπου τα έργα και τα επιτεύγματα αποκτούν αξία μονάχα με την αγάπη.

Αλλά η αγάπη είναι διάκριση και η διάκριση είναι τέχνη. Άν δεν ξέρεις την τέχνη της αγάπης, δεν ξέρεις να αγαπάς.

Η αγάπη παραβλέπει τις ιδιοτροπίες του αδελφού. Συγχωρεί τα λάθη. Ανέχεται τα ελαττώματα. Υποχωρεί στο πείσμα. Αποφεύγει την κατάκριση. Αγνοεί την ειρωνία. Διαλύει τις καχυποψίες. Αρνείται τις συκοφαντίες. Δεν επικρίνει και δεν διασύρει δημόσια. Σκεπάζει όλες τις ελλείψεις με εναν τρόπο ευγενικό και μεγαλόψυχο. " Η αγάπη τω πλησίον κακόν ουκ εργάζεται, μακροθυμεί, χρηστεύεται.. ού φησιούται, ουκ ασχημονεί, ου ζητεί τα εαυτής.. ου λογίζεται το κακόν" βροντοφωνεί ο Παύλος.

Η αγάπη με την απλότητα και την ειλικρίνεια της δεν ξέρει τι είναι κακό. Είναι αγνή και καθάρια σαν το νερό της κρυστάλλινης λίμνης. Δεν την αναταράσσει κανένα άγριο κύμα κακίας και πονηρίας.

Ο άνθρωπος της αγάπης είναι ο πιο μεγάλος νικητής στον πνευματικό αγώνα. Νικάει με το χαμόγελο και την καλοσύνη. Άν σε άλλες περιπτώσεις η υποχώρηση είναι ήττα, της αγάπης η υποχώρηση είναι νίκη. " Τη φιλανθρωπία νικήσωμεν " λέγει ο Θεολόγος Γρηγόριος.

Είναι ένδοξα της αγάπης τα τρόπαια. Πανάκριβα της φιλανθρωπίας τα στεφάνια. Άλλωστε μην ξεχνάμε οτι κάθε μεγάλη αγάπη είναι σταυρωμένη αγάπη.

Περνάει με διάκριση όλα τα σκαλοπάτια του Γολγοθά. Πονάει όπως Εκείνος πόνεσε επάνω στον σταυρό. Κάθε προσφορά είναι θυσία και κάθε θυσία έχει την αξία της.

"Και ος εαν ποτίσει ενα των μικρών τούτων ποτήριον ψυχρού μόνον εις όνομα μαθητού, αμην λέγω υμίν, ου μη απολέσει τον μισθόν αυτού", λέγει ο Κύριος.

Η αγάπη συμπεριφέρεται με διάκριση και καλοσύνη και στον πεινασμένο και στον διψασμένο και στον ξένο και στον περιφρονημένο και στον φυλακισμένο και " εις πάσαν ψυχήν καταπονουμένην" Και οι φυλακισμένοι είναι αδελφοί μας. Γι αυτό παραγγέλλει ο Αγιος Παύλος " Μιμνήσκεσθε των δεσμίων ως συνδεδεμένοι. Να νιώθουμε δική μας την φυλάκιση τους. Το ίδιο και για το πένθος του αδελφού μας, να το νοιώθουμε δικό μας.

Ο πόνος στον κόσμο είναι τόσο μεγάλος ωστε αν θελήσεις να μαζέψεις τα δάκρυα που χύνονται κάθε μέρα απο τα μάτια των ανθρώπων θα βρεθείς μπροστά στο μεγαλύτερο ποτάμι της γής, είπε κάποιος. Η αγάπη δεν εφαρμόζει μόνο το " χαίρειν μετα χαιρόντων" αλλά και το " κλαίειν μετα κλαιόντων "

Άν κάθε κράτος έχει τον δικό του Εθνικό Ύμνο, έχει και ο Χριστιανισμός τον δικό του Ύμνο, τον Ύμνο της Αγάπης που με τον πιο αριστοτεχνικό τρόπο έχει αποδώσει ο μέγας των εθνών Απόστολος Παύλος στο ΙΓ' κεφάλαιο της Α' προς Κορινθίους επιστολής.
Τούτος ο μελωδικότατος ύμνος ας είναι στα χείλη και στην ψυχή μας. Αμήν.
.

Η τέχνη της Σωτηρίας - Γέροντος Εφραίμ Φιλοθεϊτου.