ΤΟΝ ΝΥΜΦΩΝΑ ΣΟΥ ΒΛΕΠΩ

Σχόλιο στις πρώτες ημέρες της Μεγάλης Εβδομάδος

του Σεβ. Μητροπολίτου Κερκύρας, Παξών και Διαποντίων Νήσων κ. Νεκταρίου

Οι τρεις πρώτες ημέρες της Αγίας και Μεγάλης Εβδομάδος έχουν εισαγωγικό χαρακτήρα στα μεγάλα γεγονότα που θα εκτυλιχθούν τις επόμενες. Κύριο χαρακτηριστικό των ημερών η παρουσίαση της Εκκλησίας μας ως του νυμφώνος του Χριστού και η πρόσκληση σε όλους μας να συμμετέχουμε στην πνευματική πανήγυρη που ο Κύριος μας προσφέρει. Το πρόβλημα που επισημαίνει η Εκκλησία μας είναι ότι ο χιτώνας της υπάρξεώς μας δεν είναι κατάλληλος για μία τέτοια συμμετοχή, καθώς είναι ρερυπωμένος, και απαιτούνται ορισμένες κινήσεις από την δική μας πλευρά για να μην απορριφθούμε από τον Νυμφίο.

Εντύπωση μας προξενεί η παρομοίωση της Εκκλησίας με νυμφώνα, δηλαδή νυφικό δωμάτιο και κατ' επέκτασιν μία οικία στην οποία γίνεται μία μεγάλη πανήγυρη, με έντονο το στοιχείο της αγάπης, της χαράς, της φιλοξενίας. Έχουμε συνήθως μία παραφθαρμένη αντίληψη τόσο για την πίστη, όσο και για την Εκκλησία μας. Αφενός ταυτίζουμε την πίστη με την μεταθανάτια ζωή και πορευόμαστε ωσάν να έχουμε πολύ χρόνο μέχρι τότε, ενώ αφήνουμε ελάχιστα περιθώρια στο να βιώσουμε αυτή την πίστη στην καθημερινότητά μας. Αφετέρου, ταυτίζουμε την Εκκλησία με τον κλήρο, το ηθικό κατεστημένο της κάθε εποχής και θεωρούμε ότι αυτή υπάρχει μόνο ως θεσμός για να διαφυλάξει κάποιες αξίες και να συμβάλει με την σειρά της στην σταθερότητα της κοινωνίας, όντας κάτι παρωχημένο και ιστορικό.

Η Εκκλησία μας διασαφηνίζει, ιδίως κατά την Μεγάλη Εβδομάδα, την αληθινή της φύση. Είναι η Κιβωτός που διασώζει την πρωτοχριστιανική πίστη στο Χριστό, όχι ως μία μεταθανάτια προσφορά σωτηρίας, αλλά ως μία πρόσκληση μετάνοιας, αγάπης και ελπίδας για την ανθρώπινη ύπαρξη από αυτήν τη ζωή. Η πίστη, χωρίς να στερείται την λεγόμενη εσχατολογική της προοπτική, δεν μεταθέτει το ερώτημα της σχέσεως του ανθρώπου με το Θεό τότε, αλλά το θέτει κάθε στιγμή της ζωής μας. Και βιώνει, στα πρόσωπα των Αγίων της, την δύναμη που αυτή η σχέση προσφέρει στην καθημερινή μας πορεία, στην οικογένειά μας, στην εργασία μας, στις χαρές και τις λύπες της ζωής, και πρωτίστως, στην ανθρώπινη επικοινωνία, που έχει, ιδίως σήμερα, καταστεί μονόλογος είτε προπαγάνδας ιδεών από τους ισχυρούς είτε εγωισμού από τον καθένα μας.

Η Εκκλησία διασαφηνίζει, ιδίως κατά την Μεγάλη Εβδομάδα, ότι δεν εξαντλείται στο θεσμικό της πλαίσιο. Είναι πρωτίστως πανηγύρι. Είναι νυμφώνας. Καλεί τον άνθρωπο στην χαρά της κοινωνίας με το Θεό. Στην αγάπη που μπορεί να μην κατορθούται εύκολα, διότι η πεπτωκυία φύση μας αγαπά μόνο ό,τι υπηρετεί τον εγωισμό μας, ωστόσο εφόσον την επιλέξουμε ως τρόπο ζωής, ο Νυμφίος Χριστός θα μας δώσει την χάρη και την ενίσχυση να μπορέσουμε να υπερβούμε τον εαυτό μας. Καλεί ακόμη τον άνθρωπο να συμμετέχει με όλες του τις αισθήσεις, στη χαρά του Θεού, να ενώνεται δηλαδή μαζί Του στη Θεία Κοινωνία, να συγχαίρει με τους αδελφούς του, φίλους κι εχθρούς του, να κατανοεί ότι η σωτηρία είναι δώρο για όλους, να μη μένει στο πνεύμα του εγωκεντρισμού και της ατομικής αυτάρκειας, αλλά με την προσευχή και την ελεημοσύνη να θέλει και ο πλησίον του να εισέλθει στον νυμφώνα.

Γι' αυτό και η Εκκλησία κατά τις πρώτες ημέρες της Μεγάλης Εβδομάδος, μας προτείνει παραδείγματα, θετικά και αρνητικά, για να εισέλθουμε στον νυμφώνα. Την Μεγάλη Δευτέρα τον Πάγκαλο Ιωσήφ που απέρριψε την φιληδονία της Αιγύπτιας γυναίκας, αλλά και την ξηρανθείσα συκή, η οποία δεν είχε κανένα καρπό επάνω της, ήταν μόνο όμορφη χωρίς καμία ουσία. Την Μεγάλη Τρίτη τους πιστούς δούλους και τις φρόνιμες παρθένες που αύξησαν το λάδι των χαρισμάτων τους, με τα έργα της αγάπης, της πίστεως και της ασκήσεως, αλλά και τον οκνηρό δούλο και τις μωρές παρθένες, που ενώ είχαν όλες τις ευκαιρίες στη ζωή τους να εισέλθουν στη χαρά του νυμφώνος είτε από ραθυμία είτε από αδιαφορία, έμειναν άγνωστοι για το Θεό. Την Μεγάλη Τετάρτη την πόρνη γυναίκα, η οποία συναισθάνθηκε τη ζωή της και μετενόησε εμπράκτως γι' αυτήν πλένοντας τα πόδια του Κυρίου με μύρο, αλλά και τον Ιούδα και τους Φαρισαίους, οι οποίοι είχαν ως κύρια ενασχόλησή τους την κατάκριση και την εγωιστική αίσθηση της ατομικής καθαρότητας, με αποτέλεσμα να μείνουν έξω του «νυμφώνος».

Ας προσπαθήσουμε κατά την Αγία και Μεγάλη Εβδομάδα να κατανοήσουμε την αληθινή φύση της Εκκλησίας. Να δούμε την χαρά και την πανήγυρη που η αγάπη του Θεού μας προσφέρει. Είναι κεκοσμημένος ο νυμφώνας και μπορούμε όλοι να τον δούμε. Ακόμη κι αν το ένδυμά μας δεν είναι κατάλληλο για να εισέλθουμε εν αυτώ, ας παρακαλέσουμε δια της μετανοίας, της ασκήσεως, της προσευχής και της αγάπης, τον Φωτοδότη Χριστό να το λαμπρύνει και να μας σώσει.

Γέροντας Σωφρόνιος - Η Προσευχή της Γεθσημανής

Ο Χριστός περιέλαβε σ’ αυτή την προσευχή ολόκληρο το ανθρώπινο γένος, από τον πρώτο Αδάμ μέχρι τον τελευταίο άνθρωπο που θα γεννηθεί από γυναίκα.… Κανένας δεν γνώρισε τόσο πόνο όπως τον αισθάνθηκε ο Χριστός.
Αυτοί που αγνοούν μια τέτοια αγάπη και αυτοί που δεν επιθυμούν να τη γνωρίσουν, ας μην εκφράσουν γνώμη για το Χριστό. Κανένας μην τολμήσει στην ανοησία του να ταπεινώσει την εμφάνιση του Χριστού ανάμεσά μας.
Γνωρίζομε από την πείρα ότι η ψυχή μπορεί να τραυματιστεί πιο τρομερά παρά το σώμα.

Για να γνωρίσουμε μόνο «δι’ εσόπτρου εν αινίγματι» το δρόμο που πέρασε ο ίδιος ο Χριστός, για να μετασχηματίσουμε την γήϊνη φύση μας σε προσευχή που να αντικατοπτρίζει  αμυδρά τουλάχιστον την προσευχή στη Γεθσημανή κατά την πιο τραγική νύχτα της ιστορίας της ανθρωπότητας, πρέπει να δεχθούμε θλίψη. Η δυστυχία ανοίγει την καρδιά στους πόνους όλου του κόσμου. Ο τελευταίος σταθμός αυτής της μεγάλης επιστήμης της παγκόσμιας αγάπης έρχεται όταν φτάνουμε στο κατώφλι μιας άλλης ζωής, όταν πεθαίνουμε.

Στο πρόσωπο του πρώτου Αδάμ όλο το ανθρώπινο γένος υπέφερε μια φοβερή καταστροφή, μιάν αλλοτρίωση που είναι η ρίζα όλων των αλλοτριώσεων. Το σώμα τραυματίστηκε, ο σκελετός τσακίστηκε, η όψη – το κατ’ εικόνα Θεού – καταστράφηκε. Οι διαδοχικές γενιές πρόσθεσαν πολλά άλλα τραύματα και τσάκισμα οστών στα τραύματα του πρώτου δημιουργημένου ανθρώπου. Ολόκληρο το ανθρώπινο σώμα ασθενεί. … Η ελαφρότερη επαφή αποτελεί βάσανο. … στην πνευματική ασθένεια είμαστε μνησίκακοι και αποδίδομε τον πόνο μας σε εξωτερική επίδραση. Έτσι και με το Χριστό. Αυτός ο μόνος αληθινός γιατρός ενδιαφέρεται για τις πληγές των αμαρτιών μας που προξενούν τον πιο οξύ πόνο σ’ όλο το ανθρώπινο γένος. … Είναι αδύνατο να απεικονίσουμε τον πόνο του Χριστού. Τελικά κανένας δεν μπορεί να τον εννοήσει.

Ο καθένας μας θα φτάσει κάποια στιγμή στα όρια χρόνου και αιωνιότητας. Φθάνοντας σ’ αυτό το πνευματικό ορόσημο, θα καθορίσουμε το μέλλον μας στον κόσμο και ή θα αποφασίσουμε να είμαστε με το Χριστό ή θα αποχωριστούμε απ’ αυτόν. Αφού γίνει όμως η εκλογή – μαζί ή χωρίς το Χριστό – με την ελεύθερη βούλησή μας για όλη την αιωνιότητα, ο χρόνος πια δεν λειτουργεί.
Μπορεί να υποστηριχθεί με κάποια βεβαιότητα ότι σχεδόν πουθενά δεν κηρύσσεται γνήσιος Χριστιανισμός. Ο Χριστιανισμός τόσο πολύ υπερέχει από τη συνηθισμένη αντίληψη, ώστε η προσευχόμενη καρδιά δεν αποτολμά να κηρύξει ευαγγελικό λόγο. Ο κόσμος αναζητά την αλήθεια. Αγαπά τον Χριστό. Αλλά – κυρίως στις μέρες μας – προσπαθεί να τον μειώσει στις δικές του διαστάσεις, πράγμα που μειώνει το Ευαγγέλιο, σε σημείο να παρουσιάζεται σαν ηθικό δόγμα.

Η επίτευξη της γνώσης της Αλήθειας απαιτεί μεγαλύτερη προσπάθεια απ’ ότι απαιτεί οποιαδήποτε άλλη επιστημονική μόρφωση. Ούτε η μελέτη μεγάλου πλήθους βιβλίων, ούτε η εξοικείωση με την ιστορία του Χριστιανισμού, ούτε η μελέτη διαφόρων θεολογικών συστημάτων μπορεί να μας φέρει στο σκοπό, εκτός αν εμείς συνεχώς και με όλες τις δυνάμεις μας υπακούσομε στις εντολές του Χριστού.
Όταν όμως προείπαμε μας χαρισθεί μια σκιά έστω ομοιότητας με την προσευχή στη Γεθσημανή τότε ο άνθρωπος ξεπερνά τα όρια της ατομικότητάς του και μπαίνει σ’ ένα νέο τύπο υπάρξεως – προσωπικής υπάρξεως καθ’ ομοίωση Χριστού.

Κάθε άνθρωπος στον οποίο ο Θεός κληροδότησε το σπάνιο και φοβερό προνόμιο να γνωρίσει για λίγα λεπτά την αγωνία του Χριστού στον κήπο της Γεθσημανής, θα «σκοντάψει», αργά και οδυνηρά, σε μια πειστική γνώση της αναστάσεως της ψυχής του και σε μια αντίληψη της βεβαίας και αληθινής νίκης του Χριστού. … ώ Χριστέ με τη δωρεά της αγάπης Σου, που είναι ανώτερη από κάθε γνώση, έχω περάσει κι εγώ από το θάνατο στη ζωή … Τώρα – Υπάρχω.

Πηγή: Επιλεγμένα Κείμενα από το βιβλίο – Η ζωή μου η ζωή του