Habits and Inclinations that Imprison a Person in Sin.

 

Let us suppose that a beneficial thought has been accepted by and occupies our attention. Now we must hasten to lead it to a level of awakening at which it will become a strong linchpin, easily and powerfully leading all our inward parts into action. For this we must give it a wide berth to pass inward, and for that we must perform, let us say, an operation on ourselves as the most necessary and most effective preparation for awakening.

Such an operation should be in opposition to those subtle nets, or against the habits and inclinations that imprison a person in sin. Sin entangles a soul by its many nets, or hides itself from the soul by its many coverings; because sin is ugly in and of itself, and one glance finds it repulsive. The covering that is deepest and closest to the heart is comprised of self-deception, insensitivity and carelessness; over them and closer to the surface lie absent-mindedness and much-caring, the chief players, which hide and feed sin and sinful habits and conditions. The uppermost covering is prevalence of the flesh, which is the most visible covering, no less strong and significant.

The first covering (self-deception, insensitivity and carelessness) is the essential one. It prevents the person from seeing the danger of his condition and undercuts his desire to change. The second two are essentially only instruments — they only magnify and support the sinful condition. When divine grace comes unto the separation of soul and spirit, it strikes directly against the first covering and tears it apart. Under its action the sinful person is completely uncovered and stands before his own consciousness in all his ugliness. But when the person is seeking grace-filled awakening himself, he has to begin from the outside and work his way in.

Thus, if you want to properly contemplate the thought that has been presented to you about your sinful life, begin by removing the sinful coverings as one would remove layers of earth in order to expose a treasure buried beneath.

The Body.

First of all, go after the body. Refuse it delights and pleasures, restrict indulgences in even the most natural needs; lengthen the hour of vigil, decrease the usual amount of food, add labor to labor. Mainly, in whatever way you want or are able, lighten the flesh, thin its corpulence. Through this the soul will free itself of the bonds of matter, will become more energetic, lighter, and more receptive to good impressions. The material body prevailing over the soul communicates to the soul the body's lethargy and coldness. Physical ascetic labors weaken these bonds and eliminate their effects. True, not every sinner lives unrestrainedly and indulges the body. But it would be hard to find an individual in normal life who does not have something he would do well to refuse the body once the desire for salvation touches his heart. And the goal is very significant — it completely changes one's activity. What you have done previously according to habit, or in support of your usual occupations, you now begin to do with some changes and additional austerity for the sake of salvation — and there will be tangible results.

Cares and Scattered Thoughts.

The body burdens the soul from the outside; cares and scattered thoughts wear it down from within. Let us suppose that the flesh is already humbled — this, the first step, was taken. But two barriers divide the soul from its own self.

Cares do not leave any time to work on oneself. When they are present, you have one matter on your hands and ten more in your head. That is why they push a person always further onward, not giving him the opportunity to look back and see himself. Therefore, you must put aside cares for a time, all without exception. You will take up your usual affairs later on, but for now let them cease, fling them from your hands and throw them out of your thoughts.

But once the cares have ceased, the whirlwind still remains in the head — one thought after another, one in agreement, another diametrically opposed. The soul is scattered, and the mind swings in different directions and thus does not allow you to retain anything lasting and steadfast. Collect your scattered children into one, like a pastor gathers his flock, or like a glass gathers scattered rays, and turn them back on yourself.

The desire to go deeper within yourself and work on yourself, to cut off your scattered thoughts and cares, of course inevitably requires the following means: solitude on one hand and on the other, cessation of usual occupations both personal and duty-related. First of all, this humbling of the flesh requires a change in the way you satisfy your natural needs. In this light, the most convenient time to change your life should be considered to be during a fast, especially Great Lent. Everything is set up for this during Lent — at home, in church, and even in society. During this time everything is looked upon as preparation for repentance. Just the same, this does not mean that when the beneficial thought has come to change your life, you should put off its fulfillment until the Fast begins. Everything required during this time can be fulfilled at any other time, other than the fasting. But when the holy Fast has arrived it is a sin to miss the chance to take care for the salvation of your soul, as it is often missed at another time. If anyone who has had the salvific thought outside of the Fast to change his life, and whose hinders him from carrying it out, it would be better for him to retreat for a time to a monastery. There it will be easier for him to master himself.

Carelessness, Insensitivity and Blindness.

Now you stand before your heart. Before you is your inner man, sunk in the deep slumber of carelessness, insensitivity and blindness. Begin to awaken it. The beneficial thought that came has already troubled it a little. Step up to it with great good hope and mighty mental exertion, collecting all your attention, and begin to force on yourself various ideas, more or less strong and startling, accepting them all into your inner state.

First of all remove the veils from the eyes of your mind that keep your mind in a state of blindness. If a person does not deny sin and run from it, then that is because he does not know himself and the danger he is in for the sake of his sin. If his eyes were opened he would run from sin as he would run from a house engulfed in flames. Such blindness is the result of inattentiveness to himself — the person does not know himself because he has never entered inside himself, and has never thought about himself or his moral condition. But for the most part his blindness is supported by certain prejudices concerning himself. The person creates a net of thoughts, systematically closing himself off to himself. Perhaps these thoughts are but as spider webs — that is, they are of the slightest probability, but the mind never took them apart carefully, and the heart speaks very loudly of their reality and truthfulness. This is moral delusion or prejudice which comes from the heart's intrusion into things belonging to the reason. That is why it is necessary to unite particular soberness to deep attention at this moment, renouncing every deceit of an evil heart. If the heart needs to feel something at this moment, let it feel it under the influence of the mind's formulations, and not all by itself, sort of running ahead. Otherwise it will again force the reason to imagine things as the heart likes; again it will force the reason to submit to the heart, again bringing disorder to the understanding and, instead of enlightening, it will only sink it into deeper blindness.

An excerpt from "The Path to Salvation" By St.Theophan the Recluse

St. John Cassian-ON THE DEMON OF UNCHASTITY AND THE DESIRE OF THE FLESH

Our second struggle is against the demon of unchastity and the desire of the flesh, a desire which begins to trouble man from the time of his youth. This harsh struggle has to be fought in both soul and body, and not simply in the soul, as is the case with other faults. We therefore have to fight it on two fronts.

Bodily fasting alone is not enough to bring about perfect self-restraint and true purity; it must be accompanied by contrition of heart, intense prayer to God, frequent meditation on the Scriptures, toil and manual labour. These are able to check the restless impulses of the soul and to recall it from its shameful fantasies. Humility of soul helps more than everything else, however, and without it no one can overcome unchastity or any other sin. In the first place, then, we must take the utmost care to guard the heart from base thoughts, for, according to the Lord, out of the heart proceed evil thoughts, murders, adulteries, unchastity and so on (Matt. 15:19).

We are told to fast not only to mortify our body, but also to keep our intellect watchful, so that it will not be obscured because of the amount of food we have eaten and thus be unable to guard its thoughts. We must not therefore expend all our effort in bodily fasting; we must also give attention to our thoughts and to spiritual meditation, since otherwise we will not be able to advance to the heights of true purity and chastity. As our Lord has said, we should cleanse first the inside of the cup and plate, so that their outside may also be clean (Matt. 23:26).

If we are really eager, as the Apostle puts it, to struggle lawfully and to be crowned (2 Tim: 2:5) for overcoming the impure spirit of unchastity, we should not trust in our own strength and ascetic practice, but in the help of our Master, God. No one ceases to be attacked by this demon until he truly believes that he will be healed and reach the heights of purity not through his own effort and labour, but through the aid and protection of God. For such a victory is beyond man's natural powers. Indeed, he who has trampled down the pleasures and provocations of the flesh is in a certain sense outside the body. Thus, no one can soar to this high and heavenly prize of holiness on his own wings and learn to imitate the angels, unless the grace of God leads him upwards from this earthly mire. No virtue makes flesh-bound man so like a spiritual angel as does self-restraint, for it enables those still living on earth to become, as the Apostle says, citizens of heaven (cf. Phil. 3:20). A sign that we have acquired this virtue perfectly is that our soul ignores those images which the defiled fantasy produces during sleep; for even if the production of such images is not a sin, nevertheless it is a sign that the soul is ill and has not been freed from passion. We should therefore regard the defiled fantasies that arise in us during sleep as the proof of previous indolence and weakness still existing in us, since the emission which takes place while we are relaxed in sleep reveals the sickness that lies hidden in our souls. Because of this the Doctor of our souls has also placed the remedy in the hidden regions of the soul, recognizing that the cause of our sickness lies there when He says: Whoever looks at a woman with lust has already committed adultery with her in his heart (Matt. 5:28). He seeks to correct not so much our inquisitive and unchaste eyes as the soul which has its seat within and makes bad use of the eyes which God gave it for good purposes. That is why the Book of Proverbs in its wisdom does not say: Guard your eyes with all diligence but Guard your heart with all diligence (Prov. 4:23), imposing the remedy of diligence in the first instance upon that which makes use of the eyes for whatever purpose it desires.

The way to keep guard over our heart is immediately to expel from the mind every demon-inspired recollection of women even of mother or sister or any other devout woman—lest by dwelling on it for too long the mind is thrown headlong by the deceiver into debased and pernicious thoughts. The commandment given by God to the first man, Adam, told him to keep watch over the head of the serpent (cf. Gen. 3:15. LXX), that is, over the first inklings of the pernicious thoughts by means of which the serpent tries to creep into our souls. If we do not admit the serpents head, which is the provocation of the thought, we will not admit the rest of its body—that is, the assent to the sensual pleasure which the thought suggests—and so debase the mind towards the illicit act itself.

As it is written, we should early in the morning destroy all the wicked of the earth (Ps. 101:8), distinguishing in the light of divine knowledge our sinful thoughts and then eradicating them completely from the earth—our hearts—in accordance with the teaching of the Lord. While the children of Babylon—by which I mean our wicked thoughts—are still young, we should dash them to the ground and crush them against the rock, which is Christ (cf. Ps. 137:9; I Cor. 10:4). If these thoughts grow stronger because we assent to them, we will not be able to overcome them without much pain and labour.

It is good to remember the sayings of the Fathers as well as the passages from Holy Scripture cited above. For example, St Basil, Bishop of Caesarea in Cappadocia, said: I have not known a woman and yet I am not a virgin. He recognized that the gift of virginity is achieved not so much by abstaining from intercourse with woman as by holiness and purity of soul, which in its turn is achieved through fear of God. The Fathers also say that we cannot fully acquire the virtue of purity unless we have first acquired real humility of heart. And we will not be granted true spiritual knowledge so long as the passion of unchastity lies hidden in the depths of our souls.

To bring this section of our treatise to a close, let us recall one of the Apostles sayings which further illustrates his teaching on how to acquire self-restraint. He says: Pursue peace with all men and the holiness without which no one will see the Lord (Heb. 12:14). It is clear that he is talking about self-restraint from what follows: Lest there be any unchaste or profane person, such as Esau (Heb. 12:16). The more heavenly and angelic the degree of holiness, the heavier are the enemies attacks to which it is subjected. We should therefore try to achieve not only bodily control, but also contrition of heart with frequent prayers of repentance, so that with the dew of the Holy Spirit we may extinguish the furnace of our flesh, kindled daily by the king of Babylon with the bellows of desire (cf. Dan. 3:19). In addition, a great weapon has been given us in the form of sacred vigils; for just as the watch we keep over our thoughts by day brings us holiness at night, so vigil at night brings purity to the soul by day.

 From The Philokalia, Volume 1, pp. 75-77. This is excerpted from the treatise On the Eight Vices, written by St. John Cassian

The Tactics of the Devil

The Tactics of the Devil – Either Belittling or Increasing the Severity of a Sin

 

Saint Barsanuphius of Optina.

Do you know the Devil's tactics? You really need to know it. When the Devil knows that some man has a sin more or less serious, he tries to prevent him from repentance. To this end, he belittles the severity of the sin in any way, suggesting the following thoughts: "It does not matter, God will forgive this to you" - and so on. And the demon even tries to make a man forget about this sin. But when this man manages to confess the sin to his spiritual father in the confession, the Devil in every way increases the severity of sin, suggesting that this sin is so great that God will never forgive it. And he tries to bring a person into depression and despair. You see how cunning the enemy is. He knows that the sins are washed away in the confession, and therefore he does not admit people to confession, and if a man confesses, the enemy embarrasses him in every way.

 

Αγίου Λουκά Κριμαίας – Ο Χρυσός Κανόνας του κάθε ανθρώπου

«ΚΑΘΩΣ ΘΕΛΕΤΕ ΙΝΑ ΠΟΙΩΣΙΝ ΥΜΙΝ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ,

ΚΑΙ ΥΜΕΙΣ ΠΟΙΕΙΤΕ ΑΥΤΟΙΣ ΟΜΟΙΩΣ»

«Και καθώς θέλετε ίνα ποιώσιν υμίν οι άνθρωποι, και υμείς ποιείτε αυτοίς ομοίως, και ει αγαπάτε τους αγαπώντας υμάς, ποία υμίν χάρις εστί; και γαρ οι αμαρτωλοί τους αγαπώντας αυτούς αγαπώσι. και εάν αγαθοποιήτε τους αγαθοποιούντας υμάς, ποία υμίν χάρις εστί; και γαρ οι αμαρτωλοί το αυτό ποιοϋσι. Και εάν δανείζητε παρ’ ων ελπίζετε απολαβείν, ποία υμίν χάρις εστί; και γαρ αμαρτωλοί αμαρτωλοίς δανείζουσιν ίνα απολάβωσι τα ίσα. πλην αγαπάτε τους εχθρούς υμών και αγαθοποιείτε και δανείζετε μηδέν απελπίζοντες, και έσται ο μισθός υμών πολύς, και έσεσθε υιοί υψίστου, ότι αυτός χρηστός εστίν επί τους αχάριστους και πονηρούς, γίνεσθε ουν οικτίρμονες, καθώς και ο πατήρ υμών οικτίρμων εστί» (Λκ. 6, 31, 36).

Τόσο απλά λόγια! Είναι τόσο απλά και τόσο φυσικά ώστε ο άνθρωπος, όταν πρώτη φορά ακούει ότι πρέπει να φέρεται στους άλλους έτσι όπως ήθελε οι άλλοι να φέρονται σ’ αυτόν, αισθάνεται αμηχανία. Κύριε! Πώς μόνος μου δεν το σκέφτηκα! Όλα τα σπουδαία και μεγάλα πράγματα είναι απλά και όλη η διδασκαλία του Χριστού είναι καταπληκτικά απλή. Απευθυνόταν στους ανθρώπους με άπλή καρδιά. Τήν δέχτηκαν οι απλοί αλιείς από την Γαλιλαία και έγιναν φώς για όλο τον κόσμο.

Τόν Χριστό ζητούσαν και μετά Τόν ακολούθησαν κυρίως απλοί άνθρωποι γιατί ο λόγος Του είναι απλός και εύκολα αγγίζει την καρδιά τοϋ άνθρωπου. Όλη η διδασκαλία Του είναι κατανοητή και όμως πόσο μακριά άπ’ αυτή είναι η δική μας πραγματικότητα!

Σπάνιο πράγμα να φερόμαστε στους ανθρώπους όπως θα θέλαμε να μας φέρονται αυτοί. Περιμένουμε από τους άλλους να μας σέβονται άλλά οι ίδιοι τους ταπεινώνουμε, θέλουμε να μας βοηθάνε, όταν υπάρχει ανάγκη, άλλά οι ϊδιοι ποτέ δεν σκεφτόμαστε πώς να βοηθήσουμε τον πλησίον.

Τι σημαίνει αυτό; Γιατί είναι έτσι τα πράγματα; Γιατί δεν φερόμαστε στους ανθρώπους όπως θέλουμε να μας φέρονται αυτοί;

Δεν συμπεριφερόμαστε έτσι με όλους τους ανθρώπους. Στους πιο στενούς συγγενείς μας, στους ανθρώπους που αγαπάμε, στην γυναίκα μας, στα παιδιά μας, στον πατέρα και την μητέρα μας, φερόμαστε έτσι όπως το λέει ο Χριστός στις εντολές του, τους αγαπάμε σαν τον εαυτό μας και δεν τους κάνουμε αυτά που θα ήταν δυσάρεστα για μας αν μας τα κάνανε οι άλλοι. Ποιά μητέρα, η οποία με όλη την καρδιά της αγαπάει το παιδί της, δεν προσφέρει σ’ αυτό όλη την αγάπη και την τρυφερότητα που έχει, ακόμα και την ζωή της; Έτσι ακολουθεί το νόμο του Χριστού. Σ’ αυτούς όμως που ονομάζουμε πλησίον αλλά στην πραγματικότητα τους θεωρούμε ξένους δεν φερόμαστε με τον ίδιο τρόπο. Τι μάς εμποδίζει να τους φερόμαστε έτσι όπως φερόμαστε σ’ αυτούς που αγαπάμε; Ό εγωισμός και η φιλαυτία μας, γιατί μόνο τον εαυτό μας αγαπάμε. Γι’ αυτό είμαστε καλοί με τους συγγενείς μας, επειδή τους αγαπάμε, και ψυχροί με τους άλλους, γιατί δεν τους αγαπάμε. Τόν εαυτό μας φροντίζουμε και τον αγαπάμε και τους ανθρώπους γύρω μας δεν τους αγαπάμε, συχνά τους πικραίνουμε και τους προσβάλλουμε. Και αυτό που ζητά από μας ο Κύριος είναι τόσο φυσικό, τόσο καθαρό και τόσο ιερό «Και καθώς θέλετε ίνα ποιώσιν υμίν οι άνθρωποι, και υμείς ποιείτε αυτοίς ομοίως». Και στη συνέχεια λέει” «Και εάν αγαθοποιήτε τους αγαθοποιούντας υμάς, ποία υμίν χάρις εστί;… πλην αγαπάτε τους εχθρούς υμών και αγαθοποιείτε και δανείζετε μηδέν απελπίζοντες, και έσται ο μισθός υμών πολύς, και έσεσθε υιοί υψίστου».

Δύσκολο πράγμα ζητάει από μας ο Κύριος Ιησούς Χριστός. Θέλει να αγαπάμε τους εχθρούς μας. Μήπως αυτό είναι εύκολο; Όχι, αλλά πάρα πολύ δύσκολο. Να αγαπάνε τους εχθρούς τους μαθαίνουν αυτοί που έχουν καθαρή καρδιά, που με όλη την καρδιά τους αγαπάνε τον Θεό και τηρούν τις εντολές του, αυτοί που μέσα τους κατοικεί το Άγιο Πνεύμα, το πνεύμα της ταπείνωσης, αυτοί που όλο το είναι τους διαποτίζεται από αγάπη.

Αυτοί που έμαθαν να αγαπάνε τους εχθρούς και τους ανθρώπους που τους μισούσαν, νικούσαν με αγάπη τους αντιπάλους τους. Μέ τη δική τους αγάπη μάζευαν πάνω στο κεφάλι των έχθρων τους αναμμένα κάρβουνα, έκαναν την καρδιά τους να καίει και μ’ αυτό τον τρόπο από εχθρούς τους κάνανε φίλους.

Ο Κύριος λέει να μην περιμένουμε ανταπόδοση για το καλό που κάνουμε στους άλλους και μας υπόσχεται μεγάλη ανταμοιβή, μάς υπόσχεται αιώνια χαρά και αγαλλίαση και λέει ότι θα γίνουμε υιοί του Υψίστου. «Γίνεσθε ουν οικτίρμονες, καθώς και ο πατήρ υμών οικτίρμων εστί»… «Ότι αυτός χρηστός εστιν επί τους αχαρίστους και πονηρούς». Στέλνει βροχή σε όλους τους ανθρώπους, και καλούς και μη, και τον ήλιο διατάζει να φωτίζει όλο τον κόσμο.

Πού βρίσκεται η ρίζα της ευσπλαχνίας; Η ρίζα της ευσπλαχνίας είναι η συμπόνοια. Η συμπόνοια είναι το πιο χαρακτηριστικό γνώρισμα της αγάπης. Εκεί όπου υπάρχει η αγάπη υπάρχει και η συμπόνοια, γιατί δεν μπορεί να αγαπάει κανείς και να μην συμπάσχει. Δεν μπορεί να μην βοηθάει αυτούς που έχουν ανάγκη. Και το κάνει χωρίς να περιμένει τίποτα, καμία ανταπόδοση.

Από την καθαρή αγάπη πηγάζει η ευσπλαχνία, αυτή μας κάνει να πραγματώνουμε αυτές τις εντολές του Χριστού, να δανείζουμε σ’ αυτούς που δεν περιμένουμε να πάρουμε πίσω και να κάνουμε άλλα διάφορα έργα. Αυτόν που έτσι ενεργεί περιμένει μεγάλη χαρά, αυτός θα κληθεί υιός του Υψίστου.

Ξέρετε τι λέει ο Κύριος Ιησούς Χριστός για την Φοβερά του Κρίση, γιατί θα δικαιωθούν οι δίκαιοι; Μόνο εξαιτίας της αγάπης τους και για τα έργα της αγάπης που είχαν κάνει. Θά κληθούν υιοί του Υψίστου και θα λάμψουν σαν τα άστρα του ουρανού. Και αυτοί που δεν είχαν αγάπη και δεν έκαναν έργα ελεημοσύνης θα κληθούν υιοί του διαβόλου και θα μοιραστούν μαζί του την αιώνιο βάσανο.

Από τον Άγιο Ιωάννη τον Θεολόγο, το μέγα απόστολο της αγάπης, έχουμε μάθει ότι η αγάπη είναι πλήρωμα όλου του νόμου. Η ευσπλαχνία είναι και αυτή όλος ο νόμος του Χρίστου, διότι και αυτή πηγάζει από αγάπη.

Τι λοιπόν πρέπει να κάνουμε για να αποκτήσουμε την αγάπη; Ω, αυτό είναι μεγάλη υπόθεση, είναι ο σκοπός της ύπαρξης μας, όλης της ζωής μας. Γι’ αυτό μας έπλασε ο Θεός, για να Τον πλησιάζουμε. Γι’ αυτό ζούμε, για να γίνουμε υιοί του Υψίστου, για να τελειοποιούμαστε και να Τον ποθούμε.

Ποιό δρόμο πρέπει να ακολουθήσουμε;

Να πορευόμαστε διά μέσου της στενής πύλης, την ακανθώδη και τεθλιμμένη οδό, χωρίς να φοβόμαστε την θλίψη και τον πόνο γιατί είναι η αρχή του καλού. Πρέπει να ακολουθήσουμε την οδό των θλίψεων, εφαρμόζοντας στη ζωή μας τις εντολές του Χρίστου. Με ακούραστη προσευχή και νηστεία πρέπει να επιδιώκουμε την στενή κοινωνία με τον Θεό. Αυτοί έχουν αποκτήσει την αγάπη που σαν τον άγιο Σεραφείμ του Σαρόβ μέρα και νύχτα προσεύχονταν και ζούσαν στην εγκράτεια. Τίς καρδιές τέτοιων ανθρώπων ο Κύριος καθαρίζει από κάθε ακαθαρσία, διότι το Άγιο Πνεύμα μόνο στην ταπεινή καρδιά μπορεί να κατοικήσει. Πρέπει να αποκτήσουμε την πραότητα και την ταπείνωση και τότε θα έλθει η θεία αγάπη.

Υπάρχει ανάγκη πολλά να ζητάμε όταν μετανοούμε και προσευχόμαστε για τις αμαρτίες μας. Αλλά η πρώτη μας αίτηση πρέπει να είναι αυτή, να καθαρίσει από την κακία ο Κύριος την καρδιά μας και να μας χαρίσει τις αρετές, την πραότητα, την ταπείνωση και την θεία αγάπη. Ας μην ξεχνάμε ποτέ την πιο χρήσιμη προσευχή, αυτή στην οποία ζητάμε αγάπη. Να προσεύχεστε και με τα δικά σας λόγια, έτσι όπως σάς φωτίσει ο Θεός. Μπορείτε, για παράδειγμα, με τον εξής τρόπο- «Κύριε, δώσ’ μου την θεία αγάπη, μάθε με να αγαπάω όλους τους ανθρώπους, και αγενείς και αναιδείς, ακόμα και ανόητους και ασεβείς, όπως Έσύ, Κύριε, όλους μάς αγαπάς, τους καταραμένους και αμαρτωλούς ανθρώπους».

Αγίου Λουκά Αρχιεπισκόπου Κριμαίας

Λόγοι και Ομιλίες

Τόμος Γ’

Εκδόσεις “Ορθόδοξος Κυψέλη”

Γ. Εφραίμ Φιλοθεΐτης-Περί Αμαρτίας, Μετανοίας, Πένθους και Δακρύων.

                    ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Γ΄

 1 . Το να πέσωμεν και να τραυματισθώμεν, τούτο έξεστι τοις ανθρώποις, εφ’ όσον και αν μία ημέρα εστίν η ζωή του ανθρώπου επί της γης, έγκειται η διάνοια αυτού επί τα πονηρά εκ γεννήσεως αυτού, αλλά το να πέσωμεν και να μείνωμεν εν τω πτώματι, τούτο ουχί ανθρώπινον. Η μετάνοια αναδημιουργεί τον άνθρωπον, αύτη εδόθη, ίνα θεραπεύη την ψυχήν μετά το βάπτισμα, και εάν αύτη έλειπεν, σπανίως θα εσώζετο άνθρωπος. Δια τούτο η αρετή της μετανοίας δεν έχει τέλος εφ’ όσον υπάρχει πνοή ζωής εν τω ανθρώπω, διότι έξεστι και τοις τελείοις να σφάλλουν. Τέκνα μου, οσάκις ίδητε τον λογισμόν να σας ελέγχη δι’ αμαρτίαν τινά, αμέσως πάρετε το φάρμακον, μετανοήσατε, κλαύσατε, εξομολογηθήτε, και ιδού επανέρχεσθε εις την προτέραν και καλυτέραν κατάστασιν.

2 . Ο Ιούδας ο προδότης αφιερώσας εαυτόν τω Κυρίω και μέτοχος χαρίτων γενόμενος, θαύματα συνεπετέλει μετά των λοιπών Αποστόλων και εις το τέλος εναυάγησεν. Ο ληστής έργα ασεβείας, κακοπραγίας, ανήθικα, κ.λ.π. πράξας και φωνήν ελέους κράξας, κατέπαυσεν εις τον αχείμαστον λιμένα της αιωνίου μακαριότητος. Ο λαός των Εβραίων, ο τας επαγγελίας του Θεού δεχθείς και περιούσιος και εκλεκτός και άγιος υπό Θεού κληθείς, τυφλωθείς έχασε τον Θεόν δια παντός. Τα βάρβαρα έθνη, η πόρνη κατά τα έργα, εδέξαντο το κήρυγμα και εκληρονόμησαν ό,τι ο Ισραήλ απώσατο, τον Θεόν. Δια τούτο μακράν η απόγνωσις και η απελπισία, όσον και εάν είμεθα αμαρτωλοί, οφείλομεν αεί προστρέχειν τω Θεώ και τους οφθαλμούς της ψυχής μας, ως δούλοι, εναποτίθεσθαι εις χείρας του Κυρίου αυτών. Ούτω προς Κύριον έστωσαν και ημών οι οφθαλμοί, ελπίζοντες αεί εις το έλεος του Κυρίου έως του οικτιρήσαι ημάς.

3 . Η έκπτωσις του ανθρώπου εις την θνητότητα την σωματικήν με τα επακόλουθα της εξορίας και της απομακρύνσεως εκ του αγαθού πατρός Θεού, επροξένησαν τον νόμον της αμαρτίας, τον αντιστρατευόμενον εις τον νόμον του Θεού. Ο νόμος της αμαρτίας, ως ροπή και κλήσις και ως πονηρία, έγκειται εις τον άνθρωπον εκ νεότητος αυτού. Και αυτή η ροπή προς το κακόν, ως προπατορική κληρονομία και δείγμα και αποκύημα και λείψανον της παλαιάς αποκοπής από την πηγήν της ευτυχίας, έλαβε φυσικά διαστάσεις επί την ανθρωπίνην φύσιν και ως εκ τούτου σύρεται αύτη επί τα πονηρά και φυσικώς ακολουθούν αι θλιβεραί επιφοραί εις τα τέκνα του Αδάμ και της Εύας. Η ανάκλησις επί την πάλαι υιοθεσίαν, δια μέσου του σταυρικού θανάτου του Κυρίου Ιησού, ωδήγησεν εις την αιώνιον σωτηρίαν, αλλ’ όμως ουκ ήρε τον νόμον της αμαρτίας, τον ένδοθεν του ανθρώπου, όχι ότι ουκ ηδύνατο, διότι έστω και μία ρανίς του φρικτού και αγίου αίματος του Ιησού Χριστού ηδύνατο το παν να μεταβάλη, αλλά οικονομικώς τον άφησε να συνυπάρχη τω ανθρώπω, ίνα δια μέσου τούτου όχι μόνον τον παιδαγωγήση, αλλά ίνα γνωρίση και την εκάστου προαίρεσιν. Ουκ επέτρεψεν ο Θεός, λέγει η Γραφή, να εξολοθρεύση ο Ιησούς του Ναυή πάντα τα κύκλω αυτού ειδωλολατρικά έθνη, αλλά άφησέ τινα, ίνα δια των τοιούτων διδάξη τους υιούς Ισραήλ τον πόλεμον. Όταν λοιπόν αυτός ο νόμος της αμαρτίας δεν εύρη αντίπαλον γενναίον, δηλαδή την καλήν θέλησιν και προαίρεσιν, με όπλα τας θείας εντολάς και παραγγέλματα, τότε νικά και αιχμαλωτίζει τον αγωνιστήν, τον γυμνώνει εκ των θεϊκών όπλων και κατόπιν τον σύρει προς τον αμαρτωλόν της αμαρτίας ρουν. Εκ τούτων όλων και άλλων πολλών, βγαίνει το αληθές συμπέρασμα ότι όλα τα θλιβερά γεγονότα και πράγματα επί την ανθρωπίνην φύσιν είναι αποκυήματα της ολισθήσεώς της εκ της πρώην αθανασίας προς την θνητότητα, και ότι του Θεανθρώπου Ιησού η σωτήριος θυσία ουκ ήρε τον ένδοθεν του ανθρώπου νόμον της αμαρτίας οικονομικώς, προς παιδαγωγίαν αυτού και δια άλλα πολλά σωτήρια αίτια, ίνα δια τούτων τον καταστήση σοφόν κληρονόμον των αιωνίων Αυτού αγαθών.

 4 . « Όπου εύρω σε, εκεί και κρινώ σε». Να η αξία της στιγμής, σε εύρεν εν μετανοία; Σε έφθασεν εν εξομολογήσει; Σε επρόφθασε με το « ήμαρτον, Πάτερ, εις τον ουρανόν και ενώπιόν σου»; ( Λουκ. 15,18 ). Σε προσήγγισεν με το δάκρυ της γνησίας μετανοίας και αυτομεμψίας; Ιδού εις μίαν στιγμήν χρόνου σε κρίνει ο Θεός καθώς ελάλησεν, « πιστός ο Κύριος εν τοις λόγοις Αυτού» ( Ψαλμ. 144.13 ). Εάν εις το ανάπαλιν σε εύρη, ω άνθρωπε, τότε θα ανοιχθούν τα μάτια της ψυχής και θα ίδης τι εζημιώθης, αλλά τι το όφελος! Άμα κρίνη ο Θεός τον άνθρωπον, τότε περιττή η μετάνοια. Όταν τελειώση η πανήγυρις, περιττά τα πολλά λόγια, το παν ετελείωσε! Ω, τι μέγα μυστήριον τούτο! Ω Θεέ μου, γλυκέ μου Ιησού, άνοιξόν μοι τα όμματα της ψυχής μου, ίνα ίδω καθαρώτατα τούτο το μέγα μυστήριον της αιωνίου σωτηρίας μου, ίνα ετοιμάσω εφόδια δια της χάριτός Σου βοηθούμενος, ίνα μη εν τω τέλει του βίου μου μεταμεληθώ χωρίς όφελος. Ως βλέπεις, τίποτε απολύτως δεν κάμνω, αλλά όλος λελέπρωμαι από πάθη, δώρησέ μου δάκρυα και μετάνοιαν ολόκληρον, προτού να έλθη η εσχάτη ώρα, καθ’ ην θα ακούσω την φωνήν Σου: « Ετοίμασον τα περί του οίκου σου, αποθνήσκεις και ου ζήσεις».

 5. Η μετάνοια είναι ατέλεστος, όλαι αι αρεταί δύνανται με την χάριν του Θεού, να τελειοποιηθούν από τον άνθρωπον. Την μετάνοιαν ουδείς δύναται να την τελειοποιήση, διότι μέχρι και της τελευταίας ημών αναπνοής έχομεν ανάγκην της μετανοίας, διότι σφάλλομεν εν ριπή οφθαλμού, οπότε η μετάνοια είναι ακατάκτητος. Ω, πόσον αγαθός ο Θεός! Δικαίως λοιπόν θα κολασθούν οι συναμαρτωλοί μου, διότι παρεγνώρισαν την άπειρον ευσπλαγχνίαν του ουρανίου Πατρός. Ενώ λοιπόν ως άνθρωποι σφάλλομεν, μας έρχεται οκνηρόν το να είπωμεν το « ήμαρτον »! Και πως θα το είπωμεν, εφ’ όσον έχομεν, εγώ πρώτος, την λήθην και την ραθυμίαν με συμβοηθόν την υπερηφάνειαν, ισχυρά εμπόδια προς τον δρόμον της ταπεινώσεως! Μας τον έδειξεν ο Χριστός δια του Σταυρού Του, αλλά δυστυχώς θεληματικώς κωφεύομεν προς μεγίστην μεταμέλειάν μας. Ο χρόνος φεύγει, τα έτη κυλούν και όλο και πλησιάζομεν δια την αιωνιότητα. Το βλέπομεν, ενώ μία νάρκη διανοητική μας δεσμεύει, έως να βληθώμεν, εγώ πρώτος, εις την κόλασιν! Ο Θεός μου, ο λυτρωσάμενος το ανθρώπινον γένος εκ της δουλείας του εχθρού, ρύσαι και ημάς από την μέλλουσαν καταδίκην, όταν θα έλθης να κρίνης τον κόσμον, αποδίδων εκάστω κατά τα έργα αυτού. Είθε δι’ ευχών σου να εύρω έλεος, όταν κρίνεται η ελεεινή μου ψυχή, διότι δειλιώ απαντήσαι τω φοβερώ Κριτή ελεγχόμενος υπό του ιδίου μου συνειδότος.

  

 6 . Υπακοή, εκκοπή θελήματος, αυτομεμψία, υπομονή γενική, ταύτα θεμελιώνουν την ψυχήν, την δε θέρμην και τον ζήλον τα δάκρυα διατηρούν. Εάν θέλης ζηλωτής να ευρεθής μέχρι τέλους του βίου σου, ζήλωσον του κλαίειν διαπαντός, και εάν τοιαύτα δάκρυα έχης, μη φοβού, συμπαραμένει ο ζήλος του πόθου του σωθήναι.
Το ύδωρ σβήνει το πυρ. Το ύδωρ το του Θεού, που ρέει από οφθαλμούς μετανοούντος, άπτει, οίδαμεν, πυρ ου φιλόϋλον, αλλά πυρ θεϊκόν, κατακαίον ζιζάνια αλλοφύλων!

7 . Να απέχης από αμαρτίαν και να προσπαθής να φυλάττης την καθαρότητα. Να εύχεσαι εν πνεύματι ταπεινώσεως και συντετριμμένης καρδίας. Να διώκης κάθε κακόν λογισμόν, που θα προσπαθή να σε μολύνη, επικαλούμενος τον Ιησούν Χριστόν, ο Οποίος αμέσως θα έλθη εις βοήθειάν σου. Εις μαρτύριον θα σου λογισθή η ενόχλησις του σατανά. Όλα από αγάπην ο Θεός τα επιτρέπει, ίνα μας παιδαγωγήση, να μάθωμεν την σοφίαν του Θεού, να καταισχυνθή ο πειρασμός και να δοξασθή ο Θεός,
ποτέ μην απελπισθής, ποτέ μη χάσης το θάρρος σου, ποτέ μη χάσης την υπομονήν σου, αλλ’ υπόμεινον τα πάντα δια την αγάπην του Θεού, ο Οποίος δι’ ημάς υπέστη σταυρικόν θάνατον. Τον ύβριζαν, Τον έλεγαν δαιμονισμένον και άλλα πολλά, υπέμεινε,δια την ημών σωτηρίαν.
Ενθυμού τον θάνατον, αυτόν μνημόνευε δια παντός, ίνα συντρίβεται η καρδία σου και γεννάται πένθος και κατάνυξις και δάκρυα, κατόπιν γίνεται μέσα εις την ψυχήν μία κατάστασις ειρηνική, γαληνιαία και η ψυχή ευρίσκεται εις άλλον κόσμον, μακαριον!

 Σιγησάτω πάσα σαρξ βροτεία, και στήτω μετά φόβου και τρόμου και μηδέν γήινον εν εαυτή λογιζέσθω,
ο γαρ Βασιλεύς των βασιλευόντων, και Κύριος των κυρευόντων, προσέρχεται σφαγιασθήναι, και δοθήναι εις βρώσιν τοις πιστοίς,
προηγούνται δε τούτου, οι χοροί των Αγγέλων, μετά πάσης Αρχής και Εξουσίας, τα πολυόμματα Χερουβείμ,
και τα εξαπτέρυγα Σεραφείμ, τας όψεις καλύπτοντα, και βοώντα τον ύμνον,
Αλληλούια, Αλληλούια, Αλληλούια. 

 8 . Ας μετανοήσωμεν ειλικρινά, ας εξομολογηθώμεν καθαρά και λεπτομερώς. Ας μας απασχολή συνεχώς το κριτήριον του Θεού και η απόφασις Τούτου και να λέγωμεν: « Άράγε θα σωθώμεν ή θα αντικρύσωμεν τα βασανιστήρια των κολάσεων;» Τώρα πρέπει, και μάλλον συνεχώς να χύνωμεν δάκρυα μετανοίας. Αχ, πόσον πρέπει να μας απασχολή το πώς και κατά πόσον το ένδυμα της ψυχής μας είναι λευκόν και καθαρόν! Πρέπει να το λευκάνωμεν διαφορετικά δεν δυνάμεθα να παρουσιασθώμεν εμπρός εις τον Χριστόν μας καθώς είμεθα.
Η μελέτη του θανάτου δεν πρέπει να μας διαφεύγη καθόλου από το ωράριον της μοναχικής ζωής.

9 . Πόσον πολύτιμος ο χρόνος της ζωής ταύτης! Το κάθε λεπτόν έχει μεγάλην αξίαν, διότι μέσα εις ένα λεπτόν δυνάμεθα να σκεφθώμεν τόσα πράγματα, είτε αγαθά είτε πονηρά, διότι ένας λογισμός κατά Θεόν μας ανεβάζει εις τον ουρανόν και ένας λογισμός διαβολικός μας κατεβάζει εις την κόλασιν. Ιδού λοιπόν, πόσην αξίαν έχει και το λεπτόν εις την παρούσαν ζωήν, δυστυχώς, όμως ημείς δεν το εσκέφθημεν αυτό και περνούν ώρες, ημέρες και χρόνια άνευ κέρδους. Μα χωρίς κέρδος μόνον; Πόσην ζημίαν έχομεν πάθει όλοι μας, πρώτος εγώ, και δεν το εννοούμεν! Μα κάποτε όταν θα πρόκειται να βγη η ψυχή μας από το σώμα, θα το εννοήσωμεν, αλλά φευ, αργά πλέον, διόρθωσις δεν χωρεί τότε. Τώρα πρέπει να το συνειδητοποιήσωμεν μέσα μας, τώρα να το εννοήσωμεν, που δυνάμεθα να βάλωμεν αρχήν. Να εκμεταλλευώμεθα τον πολύτιμον χρόνον της ζωής μας και μακάριος πράγματι όποιος βιασθή και βάλη αρχήν, διότι μίαν ημέραν θα γίνη πλούσιος ψυχικώς. Ποτέ δεν είναι αργά, διότι ο Κύριος αναμένει έκαστον, πότε θα ξυπνήση, δια να του δώση εργασίαν. Περιμένει μέχρι την ενδεκάτην ώραν, προσπαθεί με κάθε μέσον, όπως μας ξυπνήση. Εύχομαι όλοι μας να ξυπνήσωμεν και να ανάψωμεν τας λαμπάδας μας και με άγρυπνο μάτι να περιμένωμεν με υπομονήν, πότε θα έλθη ο Κύριος, ίνα συνεισέλθωμεν εις τον ολόφωτον Νυμφώνα της αιωνίου μακαριότητος, εις την πανήγυριν των φωτεινών αγγέλων, δια να ψάλλωμεν μαζί των τα αναστάσιμα άσματα, που θα μας ανάγουν από θεωρίας εις θεωρίαν και εις θείας αναβάσεις! Τότε, ω, τότε θα υπερεννοήσωμεν τι μεγάλον έργον η βία εν πάσι και ότι καλώς έπραττον οι προεστώτες, που μας εβίαζον και μας επίκραινον. Ιδού τώρα τι βλέπομεν εδώ! Τότε αι ευχαριστίαι εις τον Θεόν δεν θα έχουν όρια, τότε θα αποδώσωμεν όντως ευχαριστίας αξίως τω Θεώ!

 10 . Ας μη χάνωμεν τον καιρόν μάταια, βιαστών η βασιλεία των ουρανών, μνημονεύετε την έξοδον των ψυχών μας, την τελευταίαν ώραν και στιγμήν του δύσκολου χωρισμού. Ενθυμηθήτε πως έρχονται οι δαίμονες την υστάτην ώραν και ζητούν να αρπάσουν την δόλιαν ψυχήν και να την οδηγήσουν εις τον Άδην. Ω, τι οδύνη! Τι πόνος ψυχής! Οποίους αναστεναγμούς αφήνει η ψυχή τότε! Οίμοι, εις ποίαν θλιβεράν κατάστασιν ευρίσκεται εις εκείνας τας στιγμάς! Πόσας υποσχέσεις θα δίδη εις τον Θεόν ότι θα αλλάξη ζωήν, θα βαδίση της μετανοίας και του αγώνος τον δρόμον, αρκεί να μην αποθάνη! Όλοι μας θα φθάσωμεν εις αυτήν την ώραν και θα συναντήσωμεν τα ανωτέρω και ασυγκρίτως περισσότερα και θα υποσχεθώμεν πολύ εντονώτερον της μετανοίας και του αγώνος τον δρόμον. Ας φαντασθώμεν, ότι ο Θεός ήκουσε την αίτησίν μας. Τώρα τι απομένει; Να εκτελέσωμεν τα υποσχεθέντα, μετάνοιαν αληθινήν και αγώνα γύρω από την διόρθωσιν της ψυχής μας. Ιδού και ο κατάλληλος καιρός δια μετάνοιαν και αγώνα. Σιγά-σιγά συντέμνεται ο χρόνος της ζωής και οδηγούμεθα χωρίς καν να το εννοήσωμεν εις το τέρμα και τον τάφον! Μας περιμένει δικαστήριον και Κριτής, επίσης και βιβλία έχοντα γεγραμμένας τας πράξεις εκάστου. Και τις δύναται εκφυγείν τα τοιαύτα; Ουδείς. Άπαντες παραστησόμεθα τω βήματι του Χριστού, γυμνοί και τετραχηλισμένοι, αποδούναι έκαστος λόγον δια τα πεπραγμένα έργα και λόγους και σκέψεις. Ταύτα και πλείονα τούτων ας μνημονεύωμεν νυκτός και ημέρας, ίνα οδηγήσωμεν τας ψυχάς μας εις το πένθος και τα δάκρυα!

11 . Η αμαρτία ως κέντρον, βαμμένη με την αρμόζουσαν ηδονήν, έρχεται ύπουλα, ως γλυκεία και χαριτωμένη μέχρι γλώσσης, δια να προσβάλη την ψυχήν. Όμως ο δελεασθείς από την ολιγόστιγμον ηδονήν και ανάπαυσιν αυτής, πικροτέραν δηλητηρίου και καταστρεπτικωτέραν λοιμικής νόσου θα την αισθανθή επί του πνευματικού οργανισμού του.

12 . Ό,τι και αν συνέβη με τους γονείς σου, η εξομολόγησις τα πάντα συγχωρεί και εξαλείφει, αδελφέ εν Κυρίω. Ενθυμού τον άσωτον υιόν, πόσον ημάρτησεν και με τον άσωτον βίον πόσον τους ελύπησε. Όταν όμως μετενόησε, ευθύς αι πατρικαί αγκάλαι ηνοίχθησαν και το παρελθόν εξεμηδενίσθη, ωσάν να μη συνέβη ποτέ. Η θεραπεία λοιπόν των λυπημένων γονέων σου έγινε, διότι η αλλαγή της ζωής σου προς πνευματικήν ζωήν το παν διώρθωσε. Ευρισκόμενοι τώρα εις την αληθινήν ζωήν, είναι πληροφορημένοι δια μέσου του Θεού, δια την αλλαγήν της ζωής σου και της μετανοίας σου, δια τας ελεημοσύνας σου και δια τα μνημόσυνα που τους κάνεις. Αν εμείς αμαρτάνοντες εις τον αληθή Πατέρα μας, τον Θεόν, μας συγχωρεί ό,τι και αν επράξαμεν, πόσον μάλλον οι γονείς μας θα είναι αναπαυμένοι, ευρισκόμενοι εκεί εις την αληθινήν ζωήν, από όπου βλέπουν καθαρώς τα πράγματα και γνωρίζουν την ανθρωπίνην ασθένειαν και το ευόλισθον της νεότητος και τον μέγαν τεχνίτην της πονηρίας, τον διάβολον, που αυτός ήτο η αιτία όλων των σκανδάλων κ.λ.π. Μάλλον θα σου αναγνωρίζουν ευχαριστίας, που λαμβάνουν δια μέσου σου βοήθειαν παρά του Θεού. Μείνε, αδελφέ μου, τελείως ήσυχος. Βάδιζε με ήσυχον νουν τον δρόμον της μετανοίας και μη σε θλίβη το παρελθόν. « Τοις όπισθεν επιλανθανόμενοι, τοις έμπροσθεν επεκτεινόμενοι», επί τον σκοπόν της σωτηρίας να αποβλέπωμεν. Μη κάμπτεται η ισχύς σου δια των τοιούτων λογισμών. Έχε θάρρος, ελπίδα, ανδρείαν. Όλα αυτά που σου φέρει είναι τέχνη του διαβόλου, δια να σου ψυχράνη την ελπίδα της σωτηρίας. « Ημάρτηκα», είπεν ο άνθρωπος; Ευθύς ο Θεός συγχωρεί, παραβλέπει ο Κύριος το αμάρτημά σου. Ο Άγιος Αυγουστίνος πόσον ελύπησε την αγίαν εκείνην μητέρα του! Και όμως κατόπιν εις ποίαν αγιότητα και έρωτα Θεού έφθασε! Με την μετάνοιαν όλα διορθώνονται. Ουδέν υπάρχει, το οποίον να νικά την ευσπλαγχνίαν του Θεού. « Και τον πρώτον ελεεί και τον έσχατον θεραπεύει, κακείνω δίδωσι και τούτω χαρίζεται». Όλα η αγάπη του Θεού τα σκεπάζει και τα διορθώνει. Ουδείς αναμάρτητος, ειμή εις, ο Θεός.

13 . Ο Γέροντας γράφει εις κοσμικήν πνευματικήν του κόρη:
Όλα τα έπαθες, κόρη μου, από την αυτοπεποίθησιν, δεν σε ενουθέτουν την ταπείνωσιν και την αυτομεμψίαν; Εις τι εθάρρησες; Ουκ οίδας ότι όστις στηρίζεται με θάρρος εις την καλαμίνην ράβδον, θα σπάση και θα τρυπήση τα χέρια του; Εις τι εθάρρησες λοιπόν; Ουκ οίδας το «χωρίς εμού ου δύνασθε ποιείν ουδέν»; Ουκ οίδας ότι πολλοί πατέρες έπεσαν με το να θαρρήσουν εις τον εαυτόν τους; Ταπεινώσου, μέμφου τον εαυτόν σου, κλάψε, κόρη μου, πλύνον το ένδυμα του γάμου σου. Ο Νυμφίος σου, ο υπέρ τους υιούς των ανθρώπων ωραιότερος, σε καλεί, σε ζητεί, σου έχει την μονήν εις τους ουρανούς έτοιμον. Ο Νυμφών πνευματικώς πολυτελέστατος! Άγγελοι διακονούν, μη οκνήσης, ανάστα, λάβε ύδωρ, πλύνε καλώς τα νυμφικά σου, διότι ουκ οίδας πότε ελεύσεται. Ο θάνατος άδηλος, τους πάντας επισκέπτεται, ούτε την στιγμήν δεν γνωρίζομεν. Μετανόησον, ιδέ την πόρνην πως πλένει τους αχράντους πόδας του Δεσπότου, χύνει δάκρυα πολυτιμότερα του μύρου και αυτά επισπούν το θείον έλεος και την συγγνώμην, και ακούει: «Αφέωνταί σου αι αμαρτίαι, πορεύου εις ειρήνην». Μετάνοια, κόρη μου. Πρόσπεσον πενθούσα εις τα φοβερά πόδια του Δεσπότου, κλάψε, τσίριζε: «Ήμαρτον, Ιησού μου, δέξαι με μετανοούσαν και σώσόν με. Μη μου παρίδης τα δάκρυα, η χαρά των αγγέλων, μη με βδελυχθής, μη με απορρίψης, ο κλίνας τους ουρανούς τη αφάτω σου κενώσει». Με τέτοια λόγια και πλείονα τούτων ενόχλει τον Χριστόν μας πεπεισμένη ότι θα εύρης τριπλασίαν την αγάπην Του.
Η μετάνοιά σου θα δώση άμετρον χαράν εις τους αγγέλους και έξαλλοι θα αναφωνούν: «Εστάθη, εστάθη, εστάθη», δηλαδή δεν έπεσε τελικώς, αλλά εστάθης κάπου και επιάσθης από την φοράν προς τον κρημνόν και τώρα ανεβαίνεις πάλι.

14 . Ο καιρός της παρούσης ζωής παρέρχεται ανεπαίσθητα, αθόρυβα και το ποινικόν κάθε ανθρώπου βαρύνεται με την πάροδον του χρόνου, χωρίς τούτο να γίνεται αντιληπτόν απ’ αυτόν τον ίδιον. Κάποια ημέρα θα το εννοήση και θα απορήση και θα είπη: Άράγε που ήταν τόσα αμαρτήματα συναγμένα και εγά ο τάλας τα ηγνόουν; Οίμοι, τον ταλαίπωρον, τι με περιμένουν τώρα! Πως θα περάσω τα τελώνια!
Ναι, παιδί μου, τοιουτοτρόπως θα μας συμβούν εις όλους μας. Μόνον τώρα ας ετοιμασθώμεν το γρηγορώτερον, διότι δεν γνωρίζομεν ποίαν ημέραν και ώραν θα έλθη ο Κύριος να μας κτυπήση την θύραν της ψυχής μας, δια να μας καλέση προς απολογίαν. Ας είμεθα λοιπόν πάντοτε προσεκτικοί και έτοιμοι δια το ανεπίστροφον ταξίδιον του Ουρανού.

15 . Αγαπητέ αδελφέ…, ο Θεός ο επισκεψάμενος την ταπείνωσιν ημών, Αυτός ας μας χαρίση την γνησίαν μετάνοιαν, δι’ ης εξιλεώνεται το θείον δικαστήριον. Μετάνοια ειλικρινής είναι εκείνη που παρουσιάζει μεταμέλειαν των πεπραγμένων αμαρτημάτων, πένθος και δάκρυα πύρινα και καταλυτικά των της αμαρτίας οχυρωμάτων, μετά ειλικρινούς και καθαράς εξομολογήσεως. Η μετάνοια ουδέν αφήνει αθεράπευτον. Εάν δεν εδίδετο η μετάνοια, δεν θα εδικαιώνετο πάσα σαρξ. Ο θρίαμβος και η νίκη δίδεται τοις ανθρώποις δια των όπλων της μετανοίας. Δόξα τω μόνω σοφώ Θεώ, όστις έδωσε τοις ανθρώποις τοιούτον δραστήριον φάρμακον, δι’ ου θεραπεύεται κάθε λογής ασθένεια, αρκεί να το πάρωμεν καλώς. Ας αγωνισθώμεν, αδελφέ μου, ας βαδίσωμεν εν απλότητι και αφελότητι καρδίας, όπως τα μικρά παιδιά, καθώς είπεν ο Σωτήρ: «αν μη γένησθε, ώσπερ τα παιδία, ου μη εισέλθητε εις την βασιλείαν του Θεού» (Ματθ.18,3). Δια της απλότητος και της πίστεως ελευθερούμεθα από τον κάκιστον μετεωρισμόν, τον φθοροποιόν των αγαθών σπερμάτων του Πνεύματος. Καθώς πιστεύομεν ούτω και ακολουθούν, ό,τι σπέρνει κανείς, τούτο και θερίζει. Ας αιτούμεν κατάνυξιν και πένθος και θα δώση ημίν ο Θεός, ίνα ακολουθήση ροή δακρύων ζωτικών, όπως αναθάλλη η καρδία καρπούς Αγίου Πνεύματος. Αμήν.

16 . Να εύχεσαι δι’ εμέ, αδελφέ, όπως μου δώση ο Κύριος μετάνοιαν, πριν να εξέλθω δια την μεγάλην αποδημίαν από τον κόσμον τούτον, διότι δεν επλάσθημεν δια την γην ταύτην, αλλά δια τον ουρανόν. Εκεί έχει ο Θεός έτοιμον τόπον δια τα παιδιά Του, που θα του κάμνουν υπακοήν εις ό,τι τους λέγει. Όσους κωφεύουν εις τα θεία Του προστάγματα, τους έχει έτοιμον τόπον φυλακής αιωνίας, εκ της οποίας να μας φυλάξη ο Θεός. Τώρα φωνάζει ο Θεός δια μέσου των Ιερών Γραφών, των ιεροκηρύκων, των πνευματικών πατέρων: «Μετανοείτε, ήγγικε γαρ η βασιλεία των ουρανών» (Ματθ. 3,2 ), αλλά δυστυχώς κωφεύουν με διάφορες προφάσεις οι έξυπνοι, οι δυνατοί. Αλλά ο πανάγαθος Θεός θέλοντας να μεταδώση τον πλούτον Του εις τον άνθρωπον, καλεί όλους τους αδυνάτους, τους ασθενείς, τα μη όντα. «Έξελθε ταχέως εις τας ρύμας της πόλεως και τους πτωχούς και αναπήρους και χωλούς και τυφλούς εισάγαγε ώδε, ίνα γεμισθή ο οίκος μου», λέγει ο Θεός δια μέσου του ιερού Ευαγγελίου. Καλών ο Θεός τους αχρείους δοξάζεται περισσότερον η ευσπλαγχνία Του και τον άνθρωπον τον οδηγεί εις την ευγνωμοσύνην. Διότι ποίος λεπρός αξιωθείς του καθαρισμού δεν αποδίδει ευχαριστίαν εις τον ευεργέτην του; Ποίος κατάδικος δια μίαν αιώνιον ειρκτήν δεν ευγνωμονεί τον Σωτήρα του κ.ο.κ.;
Δυστυχώς εγώ, αδελφέ, δεν ευχαριστώ τον Θεόν, διότι η λήθη, το γέννημα της υπερηφανείας μου αφήρεσε το λογικόν.

 Πατρικαί Νουθεσίαι

 

Άγιος Νεκτάριος Πενταπόλεως- Περὶ ἀγάπης

Ἐπιδιώκετε τὴν ἀγάπη. Ζητᾶτε καθημερινὰ ἀπὸ τὸ Θεὸ τὴν ἀγάπη. Μαζὶ μὲ τὴν ἀγάπη ἔρχεται καὶ ὅλο τὸ πλῆθος τῶν ἀγαθῶν καὶ τῶν ἀρετῶν. Ἀγαπᾶτε, γιὰ ν’ ἀγαπιέστε κι ἐσεῖς ἀπὸ τοὺς ἄλλους. Δῶστε στὸ Θεὸ ὅλη σας τὴν καρδιά, ὥστε νὰ μένετε στὴν ἀγάπη. «Ὅποιος ζεῖ μέσα στὴν ἀγάπη, ζεῖ μέσα στὸ Θεό, κι ὁ Θεὸς μέσα σ’ αὐτόν» (Α’ Ἰω. 4, 16).

Ὀφείλετε νὰ ἔχετε πολλὴ προσοχὴ στὶς μεταξύ σας σχέσεις καὶ νὰ σέβεστε ὁ ἕνας τὸν ἄλλον ὡς πρόσωπα ἱερά, ὡς εἰκόνες τοῦ Θεοῦ. Νὰ μὴν ἀποβλέπετε ποτὲ στὸ σῶμα ἢ στὴν ὀμορφιά του, ἀλλὰ στὴν ψυχή. Προσέχετε τὸ αἴσθημα τῆς ἀγάπης, γιατί, ὅταν ἡ καρδιὰ δὲν θερμαίνεται ἀπὸ τὴν καθαρὴ προσευχή, ἡ ἀγάπη κινδυνεύει νὰ γίνει σαρκικὴ καὶ ἀφύσικη, κινδυνεύει νὰ σκοτίσει τὸ νοῦ καὶ νὰ κατακάψει τὴν καρδιά.

Πρέπει νὰ ἐξετάζουμε καθημερινά, μήπως ἡ ἀγάπη μας δὲν ἀπορρέει ἀπὸ τὸ σύνδεσμο τῆς κοινῆς μας ἀγάπης πρὸς τὸ Χριστό, μήπως δὲν πηγάζει ἀπὸ τὸ πλήρωμα τῆς ἀγάπης μας πρὸς τὸν Κύριο. Αὐτὸς ποὺ ἀγρυπνεῖ νὰ διατηρήσει ἁγνὴ τὴν ἀγάπη, θὰ φυλαχθεῖ ἀπὸ τὶς παγίδες τοῦ πονηροῦ, ποὺ προσπαθεῖ σιγά- σιγὰ νὰ μετατρέψει τὴν χριστιανικὴ ἀγάπη σὲ ἀγάπη κοινὴ καὶ συναισθηματική.

Διδαχές Αγίου Νεκταρίου Πενταπόλεως

Ἀπὸ τὴ σειρὰ τῶν φυλλαδίων «Η ΦΩΝΗ ΤΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ» τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Παρακλήτου Ὠρωποῦ Ἀττικῆς.