Thursday, 17 January 2013

St. Diadochos on Spiritual Knowledge


SAINT DIADOCHOS OF PHOTIKI

71. Spiritual knowledge teaches us that, at the outset, the soul in pursuit of theology is troubled by many passions, above all by anger and hatred. This happens to it not so much because the demons are arousing these passions, as because it is making progress. So long as the soul is worldly-minded, it remains unmoved and untroubled however much it sees people trampling justice under foot. Preoccupied with its own desires, it pays no attention to the justice of God. When, however, because of its disdain for this world and its love for God, it begins to rise above its passions, it cannot bear, even in its dreams, to see justice set at naught. It becomes infuriated with evil-doers and remains angry until it sees the violators of justice forced to make amends. This, then, is why it hates the unjust and loves the just. The eye of the soul cannot be led astray when its veil, by which I mean the body, is refined to near transparency through self-control. Nevertheless, it is much better to lament the insensitivity of the unjust than to hate them; for even should they deserve our hatred, it is senseless for a soul which loves God to be disturbed by hatred, since when hatred is present in the soul spiritual knowledge is paralyzed.
72. The theologian whose soul is gladdened and kindled by the oracles of God comes, when the time is ripe, to the realm of dispassion; for it is written: ‘The oracles of the Lord are pure, as silver when tried in fire, and purged of earth’ (Ps. 12:6. LXX). The Gnostic, for his part, rooted in his direct experience of spiritual knowledge, is established above the passions. The theologian, if he humbles himself, may also savor the experience of spiritual knowledge, while the Gnostic, if he acquires faultless discrimination, may by degrees attain the virtue of theological contemplation. These two gifts, theology and gnosis, never occur in all their fullness in the same person; but theologian and Gnostic each marvel at what the other enjoys to a greater degree, so that humility and desire for holiness increase in both of them. That is why the Apostle says: ‘For to one is given by the Spirit the principle of wisdom; to another the principle of spiritual knowledge by the same Spirit’ (1 Cor. 12:8).
73. When a person is in a state of natural well-being, he sings the psalms with a full voice and prefers to pray out loud. But when he is energized by the Holy Spirit, with gladness and completely at peace he sings and prays in the heart alone. The first condition is accompanied by a delusory joy, the second by spiritual tears and, thereafter, by a delight that loves stillness. For the remembrance of God, keeping its fervor because the voice is restrained, enables the heart to have thoughts that bring tears and are peaceful. In this way, with tears we sow seeds of prayer in the earth of the heart, hoping to reap the harvest in joy (cf. Ps. 126:5). But when we are weighed down by deep despondency, we should for a while sing psalms out loud, raising our voice with joyful expectation until the thick mist is dissolved by the warmth of song.
74. When the soul has reached self-understanding, it produces from within a certain feeling of warmth for God. When this warmth is not disturbed by worldly cares, it gives birth to a desire for peace which, so far as its strength allows, searches out the God of peace. But it is quickly robbed of this peace, either because our attention is distracted by the senses or because nature, on account of its basic insufficiency, soon exhausts itself. This was why the wise men of Greece could not possess as they should what they hoped to acquire through their self-control, for the eternal wisdom which is the fullness of truth was not at work within their intellect. On the other hand, the feeling of warmth which the Holy Spirit engenders in the heart is completely peaceful and enduring. It awakes in all parts of the soul a longing for God; its heat does not need to be fanned by anything outside the heart, but through the heart it makes the whole man rejoice with a boundless love. Thus, while recognizing the first kind of warmth, we should strive to attain the second; for although natural love is evidence that our nature is in a healthy state through self control, nevertheless such love lacks the power, which spiritual love possesses, to bring the intellect to the state of dispassion.
75. When the north wind blows over creation, the air around us remains pure because of this wind’s subtle and clarifying nature; but when the south wind blows, the air becomes hazy because it is this wind’s nature to produce mist and,, by virtue of its affinity with clouds, to bring them from its own regions to cover the earth. Likewise, when the soul is energized by the inspiration of the Holy Spirit, it is freed completely from the demonic mist; but when the wind of error blows fiercely upon it, it is completely filled with the clouds of sin. With all our strength, therefore, we should, try always to face towards the life-creating and purifying wind of the Holy Spirit – the wind which the prophet Ezekiel, in the light of spiritual knowledge, saw coming from the north (cf. Ezek. 1:4). Then the contemplative faculty of the soul will always remain clear, so that we devote ourselves unerringly to the contemplation of the divine, beholding the world of light in an air filled with light. For this is the light of true knowledge.
76. Some have imagined that both grace and sin – that is, the spirit of truth and the spirit of error – are hidden at the same time in the intellect of the baptized. As a result, they say, one of these two spirits urges the intellect to good, the other to evil. But from Holy Scripture and through the intellect’s own insight I have come to understand things differently. Before holy baptism, grace encourages the soul towards good from the outside, while Satan lurks in its depths, trying to block all the intellect’s ways of approach to the divine. But from the moment that we are reborn through baptism, the demon is outside, grace is within. Thus, whereas before baptism error ruled the soul, after baptism truth rules it. Nevertheless, even after baptism Satan still acts on the soul, often, indeed, to a greater degree than before. This is not because he is present in the soul together with grace; on the contrary, it is because he uses the body’s humors to befog the intellect with the delight of mindless pleasures. God allows him to do this, so that a man, after passing through a trial of storm and fire, may come in the end to the full enjoyment of divine blessings. For it is written: ‘We went through fire and water, and Thou hast brought us out into a place where the soul is refreshed’ (Ps. 66.12. LXX).
77. As we have said, from the instant we are baptized, grace is hidden in the depths of the intellect, concealing its presence even from the perception of the intellect itself. When someone begins, however, to love God with full resolve, then in a mysterious way, by means of intellectual perception, grace communicates something of its riches to his soul.-Then, if he really wants to hold fast to this discovery, he joyfully starts longing to be rid of all his temporal goods, so as to acquire the field in which he has found the hidden treasure of life (cf. Matt. 13:44). This is because, when someone rids himself of all worldly riches, he discovers the place where the grace of God is hidden. For as the soul advances, divine grace more and more reveals itself to the intellect. During this process, however, the Lord allows the soul to be pestered increasingly by demons. This is to teach it to discriminate correctly between good and evil, and to make it more humble through the deep shame it feels during its purification because of the way in which it is defiled by demonic thoughts.
On Spiritual  Knowledge and Discrimination

On the Nine Heavenly Powers


Nikitas Stithatos ca. 1000-1090
 
The nine heavenly powers sing hymns of praise that have a threefold structure, as they stand in threefold rank before the Trinity, in awe celebrating their liturgy and glorifying God. Those who come first – immediately below Him who is the Source and Cause of all things and from whom they take their origin – are the initiators of the hymns and are named thrones, Cherubim and Seraphim. They are characterized by a fiery wisdom and a knowledge of heavenly things, and their supreme accomplishment is the godly hymn of El, as the Divinity is called in Hebrew. Those in the middle rank, encircling God between the first triad and the last, are the authorities, dominions and powers. They are characterized by their ordering of great events, their performance of wondrous deeds and working of miracles, and their supreme accomplishment is the Trisagion: Holy, Holy, Holy (cf. Isa. 6:3; Rev. 4:8). Those nearest to us, superior to us but below the more exalted ranks, are the principalities, archangels and angels. They are characterized by their ministrative function, and their supreme accomplishment is the sacred hymn Alleluia (cf. Rev. 19:1). When our intelligence is perfected through the practice of the virtues and is elevated through the knowledge and wisdom of the Spirit and by the divine fire, it is assimilated to these heavenly powers through the gifts of God, as by virtue of its purity it draws towards itself the particular characteristic of each of them. We are assimilated to the third rank through the ministration and performance of God’s commandments.
(On Spiritual Knowledge, Love and the Perfection of Living: One Hundred Texts 99)

Γιατί αλλάζει το όνομά του κάποιος όταν γίνεται μοναχός;(Αγ. Νεκταρίου)



Στους οσιότατους μοναχούς που υπόσχονται να ζουν ενάρετη ζωή επικράτησε η αλλαγή του ονόματός τους. Αυτό γίνεται για δύο σπουδαιότατους λόγους. Πρώτος λόγος είναι η απάρνηση ολοκληρωτικά της προηγούμενης ζωής και η συνεχής ενθύμηση της μεταβολής της, και δεύτερον, για να έχουμε παράδειγμα τον άγιο στην πορεία της ζωής μας, του οποίου φέρουμε το όνομα. Η αλλαγή του ονόματος, μας βοηθά να ξεχνούμε το παρελθόν και συνεχώς υπενθυμίζει την μεταβολή που έγινε σ’ αυτόν που άλλαξε τον τρόπο της ζωής του και τις ανειλημμένες υποχρεώσεις, που οφείλει να εκπληρώνει με πολλή αγάπη και προθυμία.
Το όνομα είναι τόσο πολύ συνδεδεμένο με το πρόσωπο, ώστε να μη μπορούμε να ξεχωρίσουμε την προσωπικότητά μας από αυτό. Γι’ αυτό και η ενθύμηση του ενός φέρνει στην μνήμη το άλλο και η αναφορά στο ένα γίνεται ταυτόχρονα και προς το άλλο. Εφόσον έχουμε το παλιό όνομα υπάρχει αναπόσπαστη η μνήμη του παλαιού ανθρώπου, αντίθετα όταν ακούμε το νέο όνομα υπάρχει μνήμη του νέου ανθρώπου.
Επικράτησε να γίνεται η αλλαγή του ονόματος, για την ηθική δύναμη που έχει. Η αλλαγή όμως χάνει τη δύναμή της, όταν η θέλησή μας αδρανεί να εκτελεί και να εφαρμόζει τις υποσχέσεις, που υπενθυμίζει το νέο όνομα στους μοναχούς. Αυτό δε συμβαίνει, διότι ζει μέσα τους ο παλαιός άνθρωπος και αγαπούν περισσότερο αυτόν από τον νέο, γι’ αυτό και αδιαφορούν στις συνεχείς υπομνήσεις που γίνονται σ’ αυτούς όταν τους καλούν με το νέο όνομα. Η αδιαφορία αυτή προς τις υποχρεώσεις, τις οποίες υπενθυμίζει στους μοναχούς το όνομα, μαρτυρεί την ύπαρξη ενός άλλου κακού, την αθέτηση της φωνής της συνειδήσεως. Διότι σε κάθε αθέτηση του καθήκοντος της νέας ζωής, που υπενθυμίζει πάντοτε το νέο όνομα, η συνείδηση επαναστατεί και διαμαρτύρεται, αλλά δεν εισακούεται, διότι κυριαρχεί ο παλαιός άνθρωπος, ο οποίος περιφρονεί τις αξιώσεις του νέου ανθρώπου, που εκφράζονται από τη φωνή της συνειδήσεως. Η περιφρόνηση αυτή φθάνει μέχρι τέτοιο σημείο, ώστε και να αποδοκιμάζει τη φωνή της συνειδήσεως, ότι αξιώνει ανόητα και παράλογα, και στο τέλος της επιβάλλει τη σιωπή. Η κατάσταση αυτή μοιάζει με την πώρωση της συνειδήσεως. Ο δε μοναχός που περιφρόνησε τη φωνή για την τήρηση των υποχρεώσεών του, αυτός έπαθε, ό,τι υποφέρουν όσοι έχουν πώρωση συνειδήσεως και αλλοίμονο σ’ αυτόν. Αυτός θα κατακριθεί, διότι δεν έζησε κατά Θεόν, και έβαλε το εγώ του και τη δική του γνώση πάνω από τη γνώση των Οσίων Πατέρων, και διότι δεν έκανε καλή προσφορά.
Πρόσφεραν στον Θεό θυσίες οι αδελφοί Κάιν και Άβελ, αλλά ο Κάιν δεν έκανε καλή προσφορά και αποδοκιμάστηκε από τον Θεό. Πρόσφερε ο Οζίας θυμίαμα στο Θεό με χρυσό θυμιατήριο, αλλά κατακρίθηκε, γιατί δεν έκανε καλή προσφορά. Και ο Σαούλ πρόσφερε θυσίες στο Θεό αλλά κατακρίθηκε και αποδοκιμάστηκε αυτός και ο οίκος του, γιατί δεν έκανε καλή προσφορά. Πρόσφεραν και οι Ιουδαίοι θυσίες, αλλά ο Θεός τις αποδοκίμασε και έλεγε «μισεί αυτάς η ψυχή μου»· ώστε δεν είναι αρκετό για να ευαρεστήσει κάποιος το Θεό να προσφέρει μόνο θυσίες, δώρα και προσευχές, αλλά να κάνει καλή προσφορά δηλαδή να έχει συναίσθηση της ατέλειας και της αναξιότητάς του. Αλλά για -να υπάρχει τέτοια συναίσθηση απαιτείται τέλεια αυταπάρνηση και υποταγή στις εντολές του Θεού, και ταπείνωση και αδιάλειπτη πνευματική εργασία.
Εάν λοιπόν μόνον έτσι προσφέρουμε επάξια θυσίες στο Θεό, πρώτη δε και μέγιστη θυσία του προσφέρουμε την καρδιά μας, πώς η θυσία και η προσφορά μας θα γίνουν ευπρόσδεκτες στον Θεό, όταν δεν είμαστε άξιοι να προσφέρουμε θυσία ευάρεστη, ούτε τα προσφερόμενα είναι ως προσφορά άξια για τον Θεό; Γι’ αυτό μην επαναπαυόμαστε στις δεήσεις και προσφορές μας, εάν προηγουμένως δεν φροντίσουμε με πολλή επιμέλεια να κάνουμε τους εαυτούς μας άξιους πιστούς και τις θυσίες μας ευπρόσδεκτες στο Θεό. Γι’ αυτό βρίσκονται σε μεγάλη πλάνη όσοι νομίζουν ότι κάθε λατρεία και θυσία είναι ευάρεστες στο Θεό.
Λατρεία ευάρεστη και θυσία ευπρόσδεκτη στο Θεό είναι «πνεύμα συντετριμμένο και καρδία συντετριμμένη», και όχι πνεύμα υπερήφανο και αλαζονικό και καρδία άτεγκτη και εμπαθής.
Αυτά λοιπόν επιζητεί η αλλαγή του ονόματος κατά πρώτο λόγο. Κατά δε τον δεύτερο λόγο επιζητεί την υποχρέωση να έχει υπόδειγμα αρετής και τελειότητας τον βίο και το πολίτευμα του αγίου, του οποίου το όνομα φέρουμε, και σ’ όλη μας τη ζωή να αγωνιζόμαστε για να γίνουμε τέλειοι ακολουθώντας το παράδειγμά του. Το υπόδειγμα της αρετής του αγίου ενισχύει πάρα πολύ τον αγωνιζόμενο. Απ’ αυτό διδάσκεται, να ταπεινώνεται ακόμα και εάν κατάγεται από βασιλική οικογένεια· μαθαίνει να υπομένει και εάν τα δεινά είναι αφόρητα· μαθαίνει ν’ αγαπά και αυτούς που τον μισούν· μαθαίνει να τιμά και αυτούς που τον προσβάλουν· μαθαίνει να ζει υπέρ των αδελφών και ν’ αποθνήσκει υπέρ του νόμου του Θεού και των θείων εντολών του· μαθαίνει να αγαπά την έσχατη θέση και χαίρεται στην αφάνεια. Και τί δεν μαθαίνει; Εάν απαριθμήσω ένα-ένα όσα μαθαίνουμε από το παράδειγμα τον αγίων, δεν θα με φθάσει ούτε ο χρόνος, ούτε το χαρτί για να τα αναφέρω.
 Αγ. Νεκταρίου, «35 Ποιμαντικές επιστολές»,σ. 87-91, εκδ. Υπακοή.

Πηγή: Πεμπτουσία

Φιλαυτία: η μητέρα όλων των κακών!


Αυτός πού φοβάται την ασθένεια του σώματος, δεν φτάνει στο μέτρο των φυσικών του δυνατοτήτων ούτε μπορεί ν” αποκτήσει τις αρετές- αν όμως προσπέφτει κανείς στο Θεό σε κάθε κόπο του, ο Θεός έχει τη δύναμη να τον αναπαύσει. Γιατί, αν ο Γεδεών δεν έσπαγε τις στάμνες, δεν θα μπορούσε να δει το φως των λαμπάδων (Κριτ. 7:20). Έτσι και ο άνθρωπος, αν δεν καταφρονήσει το σώμα, δεν θα μπορέσει να δει το φως της Θεότητας.
  Πρόσεχε τον εαυτό σου από τη μητέρα των κακών, τη φιλαυτία, πού είναι ή παράλογη αγάπη του σώματος. Άπ” αυτή γεννιούνται, μοιάζοντας εύλογοι, οι πρώτοι και εμπαθείς και γενικότατοι λογισμοί, δηλαδή της γαστριμαργίας, της φιλαργυρίας και της κενοδοξίας, πού σχηματίζονται παίρνοντας αφορμή από την αναπόφευκτη τάχα ανάγκη του σώματος κι άπ” αυτούς πάλι γεννιέται όλος ο κατάλογος των κακών. Είναι ανάγκη λοιπόν να προσέχουμε και να την πολεμούμε με μεγάλη νίψη. Και όταν αφανιστεί ή φιλαυτία, αφανίζονται μαζί της όλα όσα γεννιούνται άπ” αυτή.
Το πάθος της φιλαυτίας στον μεν μοναχό υποβάλλει να λυπάται το σώμα του και να του χορηγεί τροφή πέρα άπ” όσο πρέπει συγκαταβατικά δήθεν, για να μπορεί να κυβερνηθεί , κι έτσι σιγά-σιγά παρασύρεται και πέφτει στο βάραθρο της φιληδονίας· στον κοσμικό, από το άλλο μέρος, υποβάλλει να φροντίζει πώς να ικανοποιεί τις επιθυμίες του. Τη φιλαυτία αντιμάχονται ή αγάπη και ή εγκράτεια. Εκείνος πού έχει τη φιλαυτία, είναι φανερό ότι έχει όλα τα πάθη. Κανένας δεν μίσησε τη σάρκα του, λέει ο απόστολος (Εφ. 5:29), αλλά τη σκληραγωγεί και τη χρησιμοποιεί ως δούλη (Α” Κορ. 9:27), μην παρέχοντας της τίποτε άλλο παρά τροφές και ενδύματα (Α” Τιμ. 6:8), κι άπ” αυτά όσα της χρειάζονται για να ζει. Μ” αυτόν τον τρόπο την αγαπάει κανείς απαθώς και την τρέφει σαν υπηρέτρια των θείων και την περιποιείται δίνοντας της μόνο όσα θεραπεύουν τις ανάγκες της. Όποιον αγαπάει κανείς, αυτόν βέβαια και περιποιείται πρόθυμα. Αν λοιπόν κανείς αγαπάει το Θεό, οπωσδήποτε κάνει πρόθυμα και εκείνα που του αρέσουν. Αν αγαπάει τη σάρκα, κάνει εκείνα πού την ευχαριστούν. Στο Θεό αρέσουν ή αγάπη, ή σωφροσύνη, ή θεωρία και ή προσευχή. Στη σάρκα (αρέσουν) ή γαστριμαργία, ή ακολασία και “όσα αυξάνουν αυτά τα (δύο) πάθη. Γι” αυτό «οι εν σαρκί όντες Θεώ αρέσαι ου δύνανται» (Ρωμ. 8:8), «οι δε του Χρίστου την σάρκα εσταύρωσαν συν τοις παθήμασι και ταις επιθυμίαις» (Γαλ. 5:24).Αν ο νους στραφεί προς το Θεό, έχει το σώμα δούλο του και δεν του παρέχει τίποτα παραπάνω άπ” ότι χρειάζεται για να ζήσει. «Αν όμως στραφεί προς τη σάρκα, υποδουλώνεται στα πάθη και φροντίζει πώς να ικανοποιεί πάντα τις (κακές) επιθυμίες του.
 Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής
 
Πηγή: Με παρρησία