Thursday, 29 November 2012

Starets Ambrose of Optina-On Care For the Body Vs Care for the Soul


On how much we care about our bodies and how much we care about our souls.



The Bible tells us: "For what will it profit a man if he gains the whole world, and loses his own soul?" (Mark 8:36) That is how precious the human soul is. It is more precious than the whole earth with all its treasures and blessings. However, it’s frightening to think how little we understand our soul’s worth. From morning to night, we direct all our thoughts to the body, the housing for worms, this fallen coffin, and on God’s most precious and beloved creation, on His image of glory and majesty, we hardly spare one thought in a week. We spend the most flourishing years of our life in serving our body, and only the last minutes of our decrepit old age, toward eternal salvation. Daily, the body indulges itself with full cups and sumptuous dishes, as though at a rich man’s feast, while the soul barely gathers crumbs of God’s words on His doorstep. The insignificant body is washed, dressed, cleaned, adorned with all types of treasures from nature and the sciences, while the priceless soul, the bride of Jesus Christ, inheritor of Heaven, wanders with exhausted steps, donned in clothing of a poor wanderer that is without charity.
The body doesn’t tolerate one blemish on its face, any dirt on its hands, not one patch on its clothing, while the soul, from head to toe, covered with filth, that goes from one sinful quagmire to another, and its yearly confessional which is often hypocritical, only increases its patches rather than rejuvenating it. The body demands various forms of diversions and gratifications; it frequently ravages whole families, for its sake people sometimes are willing to exert all types of efforts while the soul - has barely one hour on Sundays to partake in the Divine Liturgy, scarcely minutes for morning and evening prayers, reluctantly collects a handful of copper coins for charity and when thinking about death, expresses its satisfaction with a cold sigh. For the sake of health and welfare of the body, the atmosphere and habitat is substituted, foremost and distant physicians are summoned, there is abstinence from food and drink, the most bitter medicines are consumed, the body is allowed to be burned and dissected, yet for the health of the soul, for the avoidance of temptations, for distancing away from sinful infection, they take not one step but remain in the same atmosphere, in the same iniquitous society, in the same corrupt house, not seeking any spiritual physician, or else selecting one that is unfamiliar and inexperienced, hiding from him that which is already known to Heaven and hell, and about which they themselves boast among their circles. When the body is dying, you hear lamentations and despair, but often no thought is given when the soul is dying from mortal sin.
Like Adam and Eve, we don’t know the value of our soul and give it away for a seemingly rich yield.
At least why don’t we cry like Adam and Eve? Unfortunately, in the main, our concerns are for acquiring earthly benefits and not Heavenly ones. We forget that earthly gains soon pass and cannot be retained, while Heavenly gains are eternal, endless and cannot be taken away. Most gracious Lord! Help us to despise everything transient and concern ourselves only with the needs to save our souls.

St. John of Kronstadt- Are We Seeking Christ?


A sermon by St. John of Kronstadt on the Feast of the Holy Apostle Andrew the First-Called
 
The holy Apostle of Christ, Andrew the first-called, was originally a disciple of St. John the Baptist who prepared the people to receive the Messiah. When the Saviour came out of the wilderness, the Forerunner told the people: “Behold, the Lamb of God” (John 1:36). Immediately Andrew followed after Him. Turning round and seeing him together with St. John’s other disciples, the Lord asked them: “What do ye seek?” They answered: “Master, where dost Thou dwell?” He said to them: “Come and see.”
The disciples saw where He lived and spent the day there with Him. Soon after this the Lord called Andrew and his brother Peter to follow after Him and told them that they were to become fishers of men unto the salvation of many. From that time forth, they remained with Christ; they were faithful to Him to the end and gave their very lives out of love for Him.
Dear brothers and sisters on this day I would ask you the same question: What are you seeking? Why did you come to church today? What are we all seeking in our lives? Are we seeking Christ, as He was first sought by those humble fishermen, among who was the Apostle Andrew?
What is it that people seek in life? They seek health, riches, success, acquaintances, friends, prestige, various worldly pleasures, vain knowledge…  Only a few seek Christ the Saviour. Some may even think it strange to seek Christ. They say, “we call ourselves Christians after Christ, we see His holy image both in our homes and at church; we pronounce His sweetest name and hear it in God’s temple.” It appears we have no need to seek Christ. People seek that which they don’t have, that which they need. But we seem to have Christ; at least that is what we think...
It’s true, we have icons of Christ, but we do not have Christ Himself; we have His name, but only on our lips -- not in our hearts; we know Him, but only in word -- not in deed. Here, beloved, is a big difference; it is the same difference as between a shadow and the object which casts the shadow, It is, however, precisely with the heart that Christ is truly known, that is, in our inner man -- in our soul; because Christ, as God, is Spirit, “Who is everywhere and fillest all things.”
“The kingdom of God is within You” (Luke 17:21), says the Lord. The holy Apostle Paul earnestly desired that, through faith, Christ would dwell in the hearts of Christians. He wrote: “May God grant you according to the riches of His glory, to be strengthened with might by His Spirit in the inner man, that Christ may dwell in your hearts by faith.” (Eph. 3:16-17)
We have to admit that most of us do not have Christ in our hearts. Instead, our hearts are occupied with that which is opposed to Christ -- our God and Saviour, that which is opposed to our own good, which hinders the salvation of our souls. And because of this we do not lead a genuine Christian life. What is it that occupies our hearts? God “alone, Who searchest out the hearts and reins” (Ps. 7:9), sees what is in our hearts, its attachments. If the Lord granted us to see the full depths of our hearts, we would turn our eyes away in horror from such an overwhelming accumulation of filth. Let each of us look into his heart and say before the witness of our conscience what it is that occupies our hearts most of all.
Passions, sins, voluntary and involuntary -- are these not our heart’s constant inhabitants? But where does Christ dwell? He dwells in pure hearts, hearts that are humble and contrite, there where He is not grieved by doubt or unbelief, by indifference towards Him Who is God and Saviour; there where men do not prefer the temporal sweetness of sin; where the idols of the passions have been chased out; where crude materiality is not preferred to the Kingdom of God; where Christians often turn their thoughts to the heavenly, as those created for heaven, for eternity; there where they seek God’s truth, where every day and every hour they are attentive to His commandments. Therein is where Christ dwells. And what does He do there? If only we knew (some, of course, do know) what He does in souls worthy of His abiding presence -- what rest, comfort and joy He imparts, what paradisal bliss He gives them to experience while still on this earth...
Having once embraced Christ, the holy Apostle Andrew became entirely committed to Him, and no matter what difficulties, sorrows, misfortunes and persecutions -- unavoidable in preaching the Gospel -- came his way, he remained faithful to Christ, enduring everything out of love for Him, even crucifixion. It is of utmost importance that we seek after Christ and that we find Him. Without Christ, who will save us from our sins which ensnare us every day and hour, and from the eternal torments? Only the Son of God has power on earth to forgive sins; He alone has the keys to hell and death, the keys to the Kingdom of Heaven and life.
To find Christ is not difficult. He is everywhere, filling the world with Himself. God says to us through His prophet Jeremiah: “Am I a God at hand, saith the LORD, and not a God afar off?” (Jer. 23:23) As soon as He sees our hearts incline to receive His grace, He immediately enters, bringing with Him peace and comfort. “Behold, I stand at the door, and knock: if any man hear my voice, and open the door, I will come in to him, and will sup with him, and he with me” (Rev. 3:20), says the Lord. Oh, how often He converses with His faithful servants, as with true friends. Christ Himself is seeking you: if you but incline your heart toward Him, you will surely find Him.
But how are we to know if we have found Christ and are close to Him? Those close to Christ often turn to Him in prayer with faith and love; they often pronounce from their heart His sweetest name, often call upon Him for help; they often read or listen to His word with childlike simplicity and love; they seek frequent union with Him in His life-giving Mysteries; they are satisfied with whatever they have and accepting of what happens to them; they strive according to their strength to fulfill Christ’s commandments... It happens that they also experience trials which are allowed by the loving Master, in order that their hearts be cleansed of every sinful impurity. Those who desire to be with Christ must not run away from trials, but even in times of joy, they must not forsake the carrying of their cross.
My dear brothers and sisters! Seek Jesus Christ with faith and love. Do not forget that He gave His life on the Cross for our sakes, to deliver us from sin and eternal torment, and to dwell in our hearts, that we might have great joy. Do not forget, we have all been bought with the price of His blood, and we should belong to Him, as to our Redeemer.
Our days are numbered. Every stroke of the clock reminds us to seek Him Who created time and Himself stands above the measure of time. He alone is able to pluck us out from the ravaging torrent of time... Every stroke of the clock tells us: Be watchful! You now have one hour less until you must cross the threshold into life after death which knows neither days nor hours. Do not be seduced by the momentary sweetness of sin which vanishes like a dream, leaving the soul empty, ailing, anguishing; it steals away precious time and ruins it forever. Do not waste time in useless occupations or idleness. Every one of you has a God-given talent to put to use. Busy yourselves in acquiring incorruptible wealth in the Kingdom of Heaven. Take the example of the thousands who have gone before you, having attained eternal rest and joy through their ceaseless labors in this temporal life, through sweat and tears.
Make haste to uproot from yourselves sin in all its various manifestations, through the help of Christ the Saviour. Remember, man sows what he reaps (Gal. 6:7), according to the immutable law of God’s righteousness. While there is still time, therefore, let us hasten to find Christ and in faith create for Him an abode in our hearts that we not fall prey to the fire of gehenna, as it is written: “If a man abide not in me, he is cast forth as a branch, and is withered; and men gather them and cast them into the fire, and they are burned” (John 15:6). Amen.

Γέροντας Παΐσιος -Η μεγαλύτερη αρρώστια: οι αριστεροί λογισμοί


Γέροντα,  αγωνιώ,  όταν  έχω  να  τακτοποιήσω  ένα  πρόβλημα,  και  δεν  μπορώ  να κοιμηθώ.
 
- Σ’  εσένα  το  βασικό  πρόβλημα  είναι  οι  πολλοί  λογισμοί.  Αν  δεν  είχες  αυτούς  τους πολλούς λογισμούς, θα μπορούσες να αποδώσεις πολύ περισσότερα και στην διακονία σου και  στα  πνευματικά  σου. Άκου έναν  τρόπο,  για  να  αποφεύγεις  τους  πολλούς  λογισμούς:
 
Όταν σου έρχεται στον νου κάτι που πρόκειται π.χ. να κάνης αύριο, να λες στον λογισμό σου:
 
Αυτή η δουλειά δεν είναι για σήμερα θα την σκεφθώ αύριο. Επίσης, όταν είναι να αποφασίσεις για κάτι, μην ταλαιπωρείσαι με την σκέψη να βρεις το καλύτερο και αναβάλλεις συνέχεια. Διάλεξε κάτι  και  προχώρα.  Άφησε  έπειτα  τον  Θεό  να  φροντίσει  για  τα  παραπέρα.  Προσπάθησε  να αποφεύγης την σχολαστικότητα, για να μη ζαλίζεις το μυαλό σου.
 
Να κάνης ότι μπορείς-με φιλότιμο και να κινείσαι απλά και με μεγάλη εμπιστοσύνη στον Θεό. Τον υποχρεώνουμε, κατά κάποιον τρόπο, τον Θεό να βοηθήσει, όταν αναθέτουμε το μέλλον και τις ελπίδες μας σ’ Αυτόν. Με τους πολλούς λογισμούς κι ένας υγιής άνθρωπος αχρηστεύεται. Ένας που πάσχει και υποφέρει,  είναι δικαιολογημένος,  αν  στενοχωριέται.  Ένας  όμως  που  έχει  την  υγεία  του  και  ζαλίζεται και υποφέρει  από  αριστερούς  λογισμούς,  αυτός  είναι  για  δέσιμο!  Να  είναι  μια  χαρά  και  να βασανίζεται με τους λογισμούς του!
Στην  εποχή  μας  η  μεγαλύτερη  αρρώστια  είναι  οι  μάταιοι  λογισμοί  των  κοσμικών ανθρώπων.  Οι  άνθρωποι  όλα μπορεί  να  τα  έχουν  εκτός  από  καλούς  λογισμούς.
 
Ταλαιπωρούνται, γιατί  δεν  αντιμετωπίζουν  τα πράγματα πνευματικά.  Π.χ.  ξεκινάει  κανείς να πάει κάπου, παθαίνει μια μικρή βλάβη η μηχανή του αυτοκινήτου του, και καθυστερεί λίγο να φθάσει στον προορισμό του. Αν έχει καλό λογισμό, θα πη:
Φαίνεται, ο Καλός Θεός έφερε  αυτό  το  εμπόδιο,  γιατί  ίσως  θα πάθαινα  κάποιο  ατύχημα,  αν  δεν  είχα  αυτήν  την καθυστέρηση. Πως να Σε ευχαριστήσω, Θεέ μου, γι’ αυτό; και δοξάζει τον Θεό. Ενώ, αν δεν έχει καλό λογισμό, δεν θα αντιμετώπιση πνευματικά την κατάσταση, θα τα βάλει με τον Θεό και θα βρίζει: Να, θα πήγαινα νωρίτερα, άργησα, τι αναποδιά! Και Αυτός ο Θεός…
 
Ο άνθρωπος, όταν δέχεται ότι του συμβαίνει με δεξιό λογισμό, βοηθιέται. Ενώ, όταν δουλεύει αριστερά, βασανίζεται, λειώνει, παλαβώνει. Μια φορά, πριν από χρόνια, μπήκαμε σε  ένα φορτηγό  που  είχε  για  καθίσματα  κάτι  σανίδες,  για  να  έρθουμε  από  την Ουρανούπολη στην Θεσσαλονίκη. Μέσα ήταν άνω-κάτω βαλίτσες, πορτοκάλια, ψάρια, βρώμικα καφάσια από ψάρια που τα επέστρεφαν, παιδιά από την Αθωνιάδα, άλλα  καθιστά, άλλα όρθια, καλόγεροι, λαϊκοί… Ένας λαϊκός ήρθε και κάθισε δίπλα μου. Ήταν και χονδρός και, επειδή κάπως στριμώχθηκε, έβαλε τις φωνές: Τι κατάσταση είναι αυτή!.
 
Πιο εκεί ήταν ένας  μοναχός  που,  ο  φουκαράς,  ήταν  κουκουλωμένος  μέχρι  επάνω  από  τα  καφάσια  και μόνον το κεφάλι του είχε έξω. Εν τω μεταξύ, όπως κουνιόταν το φορτηγό – ο δρόμος ήταν ένας  καρόδρομος  χαλασμένος  -,  έπεφταν  τα  στοιβαγμένα  καφάσια  και  ο  καημένος προσπαθούσε να τα πετάει αριστερά-δεξιά με τα χέρια του, για να μην τον χτυπήσουν στο κεφάλι.  Και  ο  άλλος  φώναζε,  επειδή  καθόταν  λίγο  στριμωχτά.  Δεν  βλέπεις,  του  λέω, εκείνος πως είναι, κι εσύ φωνάζεις;.
 
Ρωτάω και τον μοναχό: Πως τα περνάς, πάτερ;. Κι εκείνος χαμογελώντας μου λέει: Από την κόλαση, Γέροντα, καλύτερα είναι εδώ! Ο ένας βασανιζόταν,  αν  και  καθόταν,  και  ο  άλλος  χαιρόταν, παρόλο που τα καφάσια κόντευαν να τον κουκουλώσουν. Και είχαμε δυο ώρες δρόμο δεν ήταν και κοντά. Ο νους του λαϊκού γύριζε στην άνεση που θα είχε, αν ταξίδευε με λεωφορείο, και πήγαινε να σκάση, ενώ ο μοναχός σκεφτόταν  την  στενοχώρια  που  θα  είχε,  αν  βρισκόταν  στην  κόλαση,  και  ένιωθε  χαρά. Σκέφθηκε:  Σε  δυο  ώρες  θα  φθάσουμε  και  θα  κατεβούμε,  ενώ  οι  καημένοι  στην  κόλαση ταλαιπωρούνται αιώνια.
 
Ύστερα εκεί δεν έχει καφάσια, κόσμο κ.λπ., άλλα είναι κόλαση. Δόξα Σοι ο Θεός, εδώ είμαι καλύτερα.
 
- Που  οφείλεται,  Γέροντα,  η  διαφορά  εμπιστοσύνης  λ.χ.  δύο  υποτακτικών  προς  τον Γέροντα τους;
 
- Στον λογισμό. Μπορεί κανείς να έχει χαλασμένο λογισμό για οτιδήποτε και για οποιονδήποτε. Αν ο άνθρωπος δεν έχει καλό λογισμό και δεν βγάζει τον εαυτό του από τις ενέργειες του – αν ενεργή δηλαδή με ιδιοτέλεια -, δεν βοηθιέται ούτε και από έναν Άγιο. Όχι άγιο Γέροντα η άγια Γερόντισσα να έχει, όχι τον Άγιο Αντώνιο να είχε Γέροντα, αλλά και όλους τους Άγιους, δεν μπορεί να βοηθηθεί. Ούτε ο ίδιος ο Θεός δεν μπορεί να βοηθήσει έναν τέτοιον άνθρωπο, αν και το θέλει πολύ. Όταν κανείς αγαπά τον εαυτό του,  έχει  δηλαδή  φιλαυτία,  όλα  τα  ερμηνεύει  όπως  τα  αγαπάει  ο  εαυτός  του.  Και  βλέπεις,  άλλοι  τα ερμηνεύουν  αμαρτωλά,  άλλοι  όπως  τους  αναπαύει,  και  σιγά-σιγά  γίνονται  φυσιολογικές  αυτές  οι παράλογες ερμηνείες τους. Όπως και αν φερθείς, σκανδαλίζονται.
Είναι μερικοί που, αν τους προσέξεις λίγο, αν τους πεις έναν καλό λόγο, πετούν. Αν δεν τους προσέξεις, λυπούνται πολύ, πιάνουν τα άκρα, που είναι του πειρασμού. Βλέπουν λ.χ. μία κίνηση και λένε: α! έτσι θα έγινε, και ύστερα καταλήγουν  να  είναι σίγουροι ότι έτσι έγινε.  Η βλέπουν  τον άλλον σοβαρό και νομίζουν ότι κάτι έχει μαζί τους, ενώ ο άλλος μπορεί να είναι σοβαρός, γιατί τον απασχολεί κάτι. Προ ημερών ήρθε και σ’ εμένα κάποιος και μου είπε: Γιατί παλιά μου μιλούσε ο τάδε και τώρα δεν μου μιλάει; Του είχα κάνει μια παρατήρηση, μήπως γι’ αυτό;
 
Κοίταξε, του λέω, μπορεί να σε είδε και να μη σε πρόσεξε η είχε κανέναν άρρωστο και είχε στον νου του να ψάξει για γιατρό η να βρει συνάλλαγμα, για να πάει στο εξωτερικό κ.λπ.. Και πράγματι ο άλλος είχε άρρωστο άνθρωπο, είχε ένα σωρό φροντίδες, και αυτός είχε την απαίτηση να σταθεί να του μιλήσει και έβαζε ένα σωρό λογισμούς.

Ἑρμηνεία τοῦ Πάτερ ἡμῶν


Ἅγιος Ἀμβρόσιος (Ἐπίσκοπος Μεδιολάνων)
 
Οἱ ἅγιοι Ἀπόστολοι παρεκάλεσαν τὸν Χριστό: «Κύριε, δίδαξον ἡμᾶς προσεύχεσθαι, καθώς Ἰωάννης ἐδίδαξε τοὺς μαθητὰς αὐτοῦ» (Λουκ. ια´, 1). Τότε ὁ Κύριος τοὺς παρέδωσε τὴν Κυριακὴ προσευχή (Ματθ. στ´, 9-13).
Πάτερ ἡμῶν Ἡ πρώτη λέξι, πόσο εἶναι γλυκειά! Μέχρι τώρα δὲν τολμούσαμε νὰ στρέψωμε τὸ βλέμμα πρὸς τὸν οὐρανό. Χαμηλώναμε τὰ μάτια στὴν γῆ καί, ξαφνικά, δεχθήκαμε τὴν χάρι τοῦ Χριστοῦ κι ὅλα τὰ ἁμαρτήματά μας συγχωρέθηκαν. Ἀπὸ πονηροὶ δοῦλοι, ποὺ ἤμασταν, ἐγίναμε καλοὶ «υἱοί». Μήν ὑπερηφανευώμεθα, ὅμως, γιὰ τὴν δική μας προσπάθεια, ἀλλὰ γιὰ τὴν χάρι τοῦ Χριστοῦ. «Χάριτί ἐστε σεσωσμένοι», λέγει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος (Ἐφεσ. β´, 5). Τὸ νὰ ὁμολογήσωμε τὴν χάρι δὲν εἶναι οἴησι, δὲν εἶναι ἔπαρσι, ἀλλὰ πίστι. Τὸ νὰ διακηρύξωμε αὐτὸ ποὺ ἐλάβαμε δὲν εἶναι ὑπερηφάνεια, ἀλλὰ ἀφοσίωσι· ἂς ὑψώσωμε τὰ μάτια πρὸς τὸν Πατέρα, ποὺ μᾶς ἀναγέννησε μὲ τὸ λουτρὸ τοῦ Βαπτίσματος, πρὸς τὸν Πατέρα, ποὺ μᾶς «ἐξηγόρασε» μὲ τὸν Υἱό Του κι ἂς ποῦμε: «Πάτερ ἡμῶν». Εἶναι αὐτὴ μιὰ καλή, μιὰ ταπεινὴ καύχησι. Σάν ἕνα παιδί, τὸν ὀνομάζομε πατέρα. Ἀλλά, μὴ διεκδικοῦμε κάποιο προνόμιο. Μὲ τὸν εἰδικὸ κι ἀπόλυτο τρόπο δὲν εἶναι Πατέρας παρὰ τοῦ Χριστοῦ μονάχα· γιὰ μᾶς εἶναι ὁ κοινὸς Πατέρας. Γιατὶ μόνο Ἐκεῖνον τὸν ἐγέννησε, ἐνῶ ἐμᾶς μᾶς ἐδημιούργησε. Ἂς λέμε λοιπὸν καὶ μεῖς, κατὰ χάριν, «Πάτερ ἡμῶν», γιὰ νὰ γίνωμε ἄξιοι νὰ εἴμαστε παιδιά Του. Ἂς κάνωμε δική μας τὴν εὔνοια καὶ τὴν τιμή, ποὺ ἐχάρισε στὴν Ἐκκλησία.
Ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς
Τί σημαίνει «ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς»; ἂς ἀκούσωμε τὴν Γραφή, ποὺ λέγει: «Ὑψηλὸς ἐπὶ πάντα τὰ ἔθνη (ὑψηλότερος ἀπὸ ὅλα τὰ ἔθνη), ὁ Κύριος, ἐπὶ τοὺς οὐρανούς ἡ δόξα αὐτοῦ» (Ψαλμ. ριβ´, 4). Παντοῦ θὰ δοῦμε νὰ γίνεται λόγος ὅτι ὁ Κύριος εἶναι στούς οὐρανούς, γιὰ τοὺς ὁποίους λέγει ὁ ψαλμωδός: «Οἱ οὐρανοὶ διηγοῦνται δόξαν Θεοῦ» (Ψαλμ.ιη´, 2). Ὁ οὐρανὸς εἶναι ἐκεῖ ὁπού ἔχουν σταματήσει οἱ ἁμαρτίες. Ὁ οὐρανὸς εἶναι ἐκεῖ ὁποῦ οἱ παραβάσεις τιμωροῦνται. Ὁ οὐρανὸς εἶναι ἐκεῖ ὁποῦ δὲν ὑπάρχει καμμιὰ πληγὴ θανάτου.
Ἁγιασθήτω τὸ ὄνομά σου
Τί σημαίνει «ἁγιασθήτω;». Σάν νὰ εὐχώμαστε νὰ ἁγιασθῇ Ἐκεῖνος, ποὺ εἶπε: «ἅγιοι ἔσεσθε, ὅτι ἅγιος ἐγὼ Κύριος ὁ Θεὸς ὑμῶν» (Λευϊτ. ιθ´, 2). Σάν νὰ ἔχη τὴν δύναμι ὁ δικός μας λόγος, νὰ αὐξήση τὴ δική Του ἁγιότητα… Ὄχι, δὲν εἶναι αὐτό. Ζητᾶμε νὰ ἁγιασθῆ ὁ Θεὸς «ἐν ἡμῖν», ἐντός μας. Τὸ ἁγιαστικό του ἔργο νὰ φθάση σὲ μᾶς.
Ἐλθέτω ἡ βασιλεία σου
Ἆρα γε δὲν εἶναι αἰώνια ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ; Ὁ Ἰησοῦς λέγει: «Ἐγὼ εἰς τοῦτο γεγέννημαι καὶ εἰς τοῦτο ἐλήλυθα εἰς τὸν κόσμον» (Ἐγὼ γι᾿ αὐτὸ γεννήθηκα καὶ γι᾿ αὐτὸ ἦλθα στὸν κόσμο, Ἰωάν. ιη´, 37), καὶ μεῖς λέμε: «ἐλθέτω ἡ βασιλεία σου», σάν νὰ μήν ἔχῃ ἔλθει· ὅμως, τὸ αἴτημα αὐτὸ ἔχει ἕνα διαφορετικὸ νόημα. Ὁ Θεὸς ἔρχεται, ὅταν δεχώμαστε τὴν χάρι Του. Ὁ ἴδιος τὸ βεβαιώνει: «Ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ ἐντὸς ὑμῶν ἐστι» (Λουκ. ιζ´, 21).
Γενηθήτω τὸ θέλημά σου, ὡς ἐν οὐρανῷ καὶ ἐπὶ τῆς γῆς
Μὲ τὸ Αἶμα τοῦ Χριστοῦ ὅλα εἰρήνευσαν καὶ στὸν οὐρανὸ καὶ στὴν γῆ. Ὁ οὐρανὸς ἁγιάσθηκε, ὁ διάβολος ἐκδιώχθηκε. Βρίσκεται πιὰ ἐκεῖ, ὁποῦ βρίσκεται ὁ ἄνθρωπος, τὸν ὁποῖον ἀπάτησε. «Γενηθήτω τὸ θέλημά σου» σημαίνει νὰ ἔλθῃ εἰρήνη στὴν γῆ, ὅπως ὑπάρχει στὸν οὐρανό.
Τὸν ἄρτον ἡμῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς ἡμῖν σήμερον
Προτοῦ ἐκφωνήσει ὁ ἱερέας, κατὰ τὴν Θ. Εὐχαριστία, τὰ λόγια τοῦ Χριστοῦ: «Λάβετε φάγετε… πίετε ἐξ αὐτοῦ πάντες…», αὐτὸ ποὺ προσφέρομε ὀνομάζεται ἄρτος. Μετὰ τὴν ἐκφώνησι δὲν τὸ ὀνομάζομε πιὰ ἄρτο, ἀλλὰ Σῶμα. Γιατί, ὅμως, στὴν Κυριακὴ προσευχή, τὴν ὁποίαν ἀπαγγέλλομε μετὰ τὸν καθαγιασμό, λέμε «τὸν ἄρτον ἡμῶν»; … Ἀλλά, προσθέτομε «τὸν ἐπιούσιον», δηλαδὴ τὸν ἀπαραίτητο γιὰ τὴν συντήρησι τῆς οὐσίας· τὴν ὑπόστασι τῆς ψυχῆς μας δὲν τὴν ἐνισχύει ὁ ἄρτος ὁ ὑλικός, ποὺ μπαίνει στὸ σῶμα μας, ἀλλ᾿ ὁ ἄρτος ὁ οὐράνιος· τὸν ὀνομάζομε, ὅμως, κι «ἐπιούσιο», ποὺ σημαίνει ἐπίσης «καθημερινό», γιατὶ οἱ ἀρχαῖοι ὀνόμαζαν τὴν «αὔριον»: «ἐπιοῦσαν ἡμέραν». Ἔτσι ἐκφράζομε δύο ἔννοιες μὲ μιὰ λέξι.
Ἐάν, ὅμως, ὁ ἄρτος αὐτὸς εἶναι καὶ καθημερινὸς καὶ ἀπαραίτητος γιὰ τὴν συντήρησι τῆς οὐσίας, γιατὶ περιμένομε νὰ περάση ἕνας ὁλόκληρος χρόνος, γιὰ νὰ μεταλάβωμε; ἂς λάβωμε κάθε ἡμέρα αὐτὸ ποὺ μᾶς χρειάζεται κάθε ἡμέρα. Ἂς ζοῦμε κατὰ τέτοιο τρόπο, ὥστε νὰ εἴμεθα ἄξιοι νὰ μεταλαμβάνωμε κάθε ἡμέρα. Γιατί, ἐκεῖνος ποὺ δὲν εἶναι ἄξιος νὰ τὸν λαμβάνῃ κάθε ἡμέρα, δὲν θὰ εἶναι ἄξιος νὰ τὸν δεχθῇ οὔτε μιὰ φορὰ τὸν χρόνο. Ὁ Ἰὼβ προσέφερε κάθε ἡμέρα θυσία γιὰ τοὺς γιούς του, ἀπὸ φόβο μήπως διέπραξαν κανένα ἁμάρτημα μὲ τὰ λόγια ἢ μὲ τὶς ἐνθυμήσεις τῆς καρδιᾶς τους (Ἰώβ α´, 5). Καὶ μεῖς ἀκοῦμε πώς, κάθε φορὰ ποὺ προσφέρεται ἡ ἀναίμακτος θυσία, ἀναπαριστάνεται ὁ θάνατος καὶ ἡ Ἀνάστασι καὶ ἡ Ἀνάληψι τοῦ Κυρίου, καὶ ξαναδίδεται ἡ συγχώρησι τῶν ἁμαρτιῶν, καὶ δὲν δεχώμεθα τὸν ἄρτο τῆς ζωῆς; Ὅποιος ἔχει μιὰ πληγὴ ζητάει κάποιο φάρμακο. Τὸ νὰ εἴμαστε ὑποταγμένοι στὴν ἁμαρτία εἶναι μιὰ πληγή. Τὸ οὐράνιο φάρμακο εἶναι τὰ ἄχραντα Μυστήρια.
Ἄν μεταλαμβάνωμε κάθε ἡμέρα, τότε ἡ κάθε ἡμέρα εἶναι γιὰ μᾶς μία «σήμερον». Ἐὰν σήμερα ὁ Χριστὸς εἶναι μέσα μας, ἀναγεννάει κι ἀνασταίνει τὴν σημερινή μας ἡμέρα. Μὲ ποιὸν τρόπο; Ὁ Πατήρ ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς λέγει στὸν Ἰησοῦ: «Υἱός μου εἶ σύ, ἐγὼ σήμερον γεγέννηκά σε» (Ψαλμ. β´, 7). Τὸ «σήμερον» εἶναι ἡ ἡμέρα κατὰ τὴν ὁποίαν ὁ Χριστὸς ἀνασταίνεται. Ὑπάρχει τὸ χθές καὶ τὸ σήμερα· ὅμως, ὁ Ἀπόστολος λέγει: «Ἡ νύξ προέκοψεν, ἡ δὲ ἡμέρα ἤγγικεν» (Ρωμ. ιγ´, 12). Ἡ νύχτα τῆς «χθές» πέρασε. Ἡ σημερινὴ ἡμέρα ἔφθασε.
Ἄφες ἡμῖν τὰ ὀφειλήματα ἡμῶν, ὡς καὶ ἡμεῖς ἀφίεμεν τοῖς ὀφειλέταις ἡμῶν
Ποιὸ ἄλλο εἶναι τὸ «ὀφείλημα», τὸ χρέος, ἐκτὸς ἀπὸ τὴν ἁμαρτία; ἄν δὲν δεχώμασταν χρήματα ἀπὸ ἕναν ξένο δανειστή, δὲν θὰ χρωστούσαμε. Ἀκριβῶς γι᾿ αὐτὸν τὸν λόγο μᾶς καταλογίζεται ἁμαρτία.
Εἴχαμε στὴν διάθεσί μας τὸ «χρῆμα» καὶ ὠφείλαμε μ᾿ αὐτὸ νὰ γεννηθοῦμε πλούσιοι. Ἤμασταν πλούσιοι, πλασμένοι «κατ᾿ εἰκόνα καὶ καθ᾿ ὁμοίωσιν Θεοῦ» (Γεν. α´, 26-27). Ἐχάσαμε αὐτὸ ποὺ κατείχαμε, δηλαδὴ τὴν ταπείνωσι, ὅταν ἀπὸ ὑπερηφάνεια προεβάλαμε διεκδικήσεις. Ἐχάσαμε τὸ χρῆμα μας. Ἐμείναμε γυμνοὶ σὰν τὸν Ἀδάμ. Πήραμε ἀπὸ τὸν διάβολο ἕνα δάνειο, ποὺ δὲν μᾶς ἦταν ἀπαραίτητο. Κι ἔτσι ἐμεῖς, ποὺ ἤμασταν ἐλεύθεροι «ἐν Χριστῷ», ἐγίναμε αἰχμάλωτοι τοῦ διαβόλου. Ὁ ἐχθρὸς κρατοῦσε τὸ γραμμάτιο. Ἀλλ᾿ ὁ Κύριος τὸ κάρφωσε πάνω στὸν Σταυρὸ καὶ τὸ ἔσβησε μὲ τὸ Αἶμα Του (Κολ. β´, 14-15). Ἐξάλειψε τὸ χρέος καὶ μᾶς ἐλευθέρωσε. Ἑπομένως ἔχει ἰδιαίτερη σημασία αὐτὸ ποὺ λέμε: «Ἄφες ἡμῖν τὰ ὀφειλήματα ἡμῶν, ὡς καὶ ἡμεῖς ἀφίεμεν τοῖς ὀφειλέταις ἡμῶν». Ἂς τὸ προσέξωμε: «ἄφες ἡμῖν…, ὡς καὶ ἡμεῖς ἀφίεμεν…», (Συγχώρησέ μας…, ὅπως κι ἐμεῖς συγχωροῦμε). Ἄν συγχωροῦμε, τότε κάνομε κάτι ποὺ εἶναι ἀπαραίτητη προϋπόθεσι γιὰ νὰ συγχωρηθοῦμε. Ἄν δὲν συγχωροῦμε, πῶς ζητοῦμε, πῶς ἀπαιτοῦμε ἀπὸ τὸν Θεὸ νὰ μᾶς συγχωρήση;
Καὶ μὴ εἰσενέγκης ἡμᾶς εἰς πειρασμόν, ἀλλὰ ῥῦσαι ἡμᾶς ἀπὸ τοῦ πονηροῦ
Ἂς τὸ προσέξωμε αὐτό: «Μὴ εἰσενέγκης», μὴ μᾶς ἀφήνεις νὰ πέσωμε σὲ πειρασμό, στὸν ὁποῖο δὲν μποροῦμε νὰ ἀντισταθοῦμε. Δέν λέγει: «Μὴ μᾶς ὁδηγεῖς στὸν πειρασμό». Ἀλλὰ σάν ἀθλητές, ποὺ θέλουμε νὰ ἀγωνιστοῦμε, ζητᾶμε νὰ ἔχωμε τὴν δύναμι ν᾿ ἀντισταθοῦμε στὸν ἐχθρό, δηλαδὴ στὴν ἁμαρτία. Ὁ Κύριος, ποὺ σήκωσε στούς ὤμους Του τίς ἁμαρτίες μας καὶ συγχώρησε τὰ λάθη μας, εἶναι ἱκανὸς νὰ μᾶς προστατεύσῃ καὶ νὰ μᾶς φυλάξῃ ἀπὸ τὰ τεχνάσματα τοῦ διαβόλου, ποὺ μᾶς πολεμάει, ὥστε ὁ ἐχθρός, ποὺ γεννάει συνεχῶς τὸ κακό, νὰ μὴ μᾶς κατακτήσῃ· ὅποιος ἐμπιστεύεται στὸν Θεό, δὲν φοβᾶται τὸν διάβολο. Γιατὶ «εἰ ὁ Θεὸς ὑπὲρ ἡμῶν, τίς καθ᾿ ἡμῶν;» (Ρωμ. η´, 31). Σ᾿ Αὐτόν, λοιπόν, ἀνήκει ἡ τιμὴ καὶ ἡ δόξα, νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.