Monday, 15 October 2012
ELDER PAISIOS-WE MUST BE AWARE OF OUR ILLNESS
-Elder,I often see and judge the failings and defects of others.
-Do you now what your illness is?
-No
-That's why you know the illness of others.If you knew your own illness,you wouldn't know the illness of others.I am not saying you shouldn't be concerned with their pain and suffering,but you mustn't preoccupy yourself with their faults.If a person is not concerned with his self,the tempter devil will lead him to be concerned with other people's faults.If we work on ourselves,then we know ourselves and come to know others as well.Otherwise,we judge others by wrong assumptions we make about ourselves.
-Elder,what helps the most in correcting ourselves?
-First of all,we need willpower.In a way,willpower provides the good foundation.Secondly,one must become aware that he is sick and take necessary antibiotic treatment;otherwise,if one is sick and hides the sickness,if he refuses to acknowledge it to himself and others, he will suddenly collapse one day before he realises it,and will already be beyond medical help.Let's say someone knows that he has a pretubercular condition that is causing his lack of appetite.People ask him,"Why don't you eat?""And he replies,Oh,I just don't like this food."Then he has aches and pains and can barely walk."Why are you walking like that?"they ask him.And he again says,"Oh,I like to go very slowly,why should i run like crazy."He doesn't admit to them or himself that he has aches and pains and can't walk.Then he has a cough." Why are you coughing?" "It's probably some allergy," he replies.Again,he won't admit that his lungs are a mess.In the meantime,he starts spitting blood but he still refuses to acknowledge his illness and says, "Oh,my throat must be sore!"
-And all this,Elder,simply because he refuses to acknowledge he has tuberculosis?
-Yes,he hides it and he hides from it.And while he is hiding it,he is gradually overtaken by full-scale tuberculosis.The lungs burst,he spits enough blood to fill buckets,then he collapses and the illness is exposed,but by then it is too late.But if he'd acknowledged the symptoms early on and accepted the necessary treatment,he'd have been healthier than the healthy.What I'm trying to say is that when it comes to the spiritual life,those who justify,hide or ignore their passions and faults,will in the end receive such demonic influence that they won't be able to hide.Have you any idea what it is like to accept demonic influence?One becomes like a wild beast,fiercely defensive,foul-mouthed,refusing any help from anyone.
This is why the starting point is for one not to be embarrassed,but to be gladly aware of his illness,his faults.From that point ,he must accept the necessary treatment,the appropriate medicines,and be grateful to his physicians-the Spiritual Father or the Elder-and not resist them.Look at how someone who's ill stretches out his arm to be given a blood transfusion,he's poked with the needle,it hurts,but he accepts the pain for the sake of his health.Or having an operation,we know how painful it is and yet we endure it for the sake of our health.
-Elder,when I know that a very strict remark will help me,why is it that i do not accept it gladly?
-Look,you may not be willing to accept it gladly,but do you at least realise that this is not right?
-Yes ,i do.
-Well then,if you realise it,that's something.You see,a person who is ill takes a pill that may be bitter as poison,but he accepts it better than candy,simply because he understands that it will help him.If we don't accept the bitter medicine,we can't expect to be cured.To be strengthened by Christ,one must recognise his weakness and take the medicine.
Taken from ELDER PAISIOS OF MOUNT ATHOS,Spiritual Counsels Vol3 "Spiritual Struggle"
π. Αθανάσιος Λεμεσού - Το αντίδωτο του φαρισαϊσμού
Μία ὁμιλία τοῦ Πανιερωτάτου Μητροπολίτου Λεμεσοῦ κ.κ. Ἀθανασίου ἡ ὁποία ἀφορᾷ, κυρίως, στὴ διαφορὰ μεταξὺ πίστης καὶ θρησκείας. Τί σημαίνει νὰ εἶσαι πραγματικὰ εὐλαβὴς καὶ εὐσεβὴς καὶ ὄχι εὐσεβιστὴς καὶ ἁπλὸς τηρητὴς κάποιων ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ (ὁμιλία στὸ πλοῖο ἀπὸ Ἅγιον Ὅρος, 16-7-2004).
Ο μικρός Δημήτρης με το διορατικό χάρισμα..
Τόν Σεπτέμβριο κάποιου έτους στο ογκολογικό τμήμα του Πανεπιστημιακού
Νοσοκομείου του Ρίου επικρατεί μεγάλη αναστάτωση. Ο μικρός Δημητράκης
ζητούσε επειγόντως τον ιερέα του Νοσοκομείου. Ήθελε οπωσδήποτε να
κοινωνήση.
Ήταν 13 ετών. Ενάμιση περίπου χρόνο βρισκόταν στην συγκεκριμένη
κλινική. Ένας μικρός πονοκέφαλος τον ώδήγησε εκεί. Οι γιατροί διέγνωσαν
καρκίνο του εγκεφάλου. Η καταγωγή του ήταν από το Φίερι της Αλβανίας. Οι
γονείς του αβάπτιστοι. Έμεναν αρκετά χρόνια στην Πάτρα. Αυτός, λίγο
μετά την είσοδό του στο Νοσοκομείο, θέλησε να βαπτιστή. Άκουγε για τον
Χριστό και ήθελε να γίνη «παιδί» Του. Βαπτίστηκε «εις το όνομα του
Πατρός και του Υϊού και του Αγίου Πνεύματος», κατόπιν κατηχήσεως βέβαια.
Όλοι τον αγαπούσαν πολύ στην κλινική. Ο καρκίνος είχε προχωρήσει
αρκετά και ήδη του είχε στερήσει την όράση. Δεν έβλεπε καθόλου, τίποτε
και κανέναν. Άκουγε όμως με μεγάλη και θαυμαστή υπομονή. Δεν
παραπονιόταν. Έλεγε ότι ο Θεός τον αγαπά πολύ. Προσευχόταν και
παρακαλούσε και τους γονείς του να κάνουν το ίδιο.
Όσοι τον επισκέπτονταν καταλάβαιναν να υπάρχη κάτι διαφορετικό σ΄
αυτό το παιδί. Μιλούσε συνέχεια για τον Θεό. Ήταν πάντα ευγενικό και
χαρούμενο. Το πρόσωπο του έλαμπε. Ήθελε να κοινωνάη συχνά των Τιμίων
Δώρων. Όταν κάποιες φορές η μητέρα του ήταν σε κάποιον άλλο χώρο της
κλινικής, φώναζε: «Μητέρα, ελα γρήγορα. Φτάνει ο παππούλης με τον
Χριστό. Ανεβαίνει τα σκαλιά. Έλα να με ετοιμάσης». Και έτσι γινόταν. Ο
ιερέας ερχόταν και εύρισκε τον Δημητράκη καθισμένο στο κρεββάτι του, με
ανοιχτό το στόμα κάνοντας με ευλάβεια τον σταυρό του. Ενώ δεν εγνώριζε
την ακριβή ώρα της προσελεύσεως του ιερέως με τα Τίμια Δώρα, με
διορατικό χάρισμα τον έβλεπε να έρχεται, μολονότι παρεμβάλλονταν δυο
κλειστές πόρτες πού εχώριζαν το δωμάτιο του από τον διάδρομο πού ερχόταν
ο ιερέας. Αυτό το βεβαιώνει και η ευλαβής κυρία Μαρία Γαλιατσάτου η
οποία εθελοντικώς εφρόντιζε το παιδί αυτό. «Κυρία Μαρία, θέλω κάτι να
σας πώ», της είπε μία ημέρα. «Όταν έρχεται ο παππούλης με τον Χριστό,
τον βλέπω στις σκάλες πού ανεβαίνει και δίπλα του υπάρχουν δυο ψηλοί,
όμορφοι άνθρωποι με ολόασπρη στολή πού γέρνουν προς το Άγιο Ποτήριο και
με ανοιχτά τα χέρια τους το προστατεύουν».
Κάποτε τον ρώτησε ο γιατρός: «Τί κάνεις, Δημητράκη, πώς πάμε;». Του
απάντησε: «Κύριε γιατρέ, μπορώ να σας πώ από κοντά. Εγώ είμαι καλά.
Εσείς μην στενοχωριέστε πού έφυγε η γυναίκα σας. Ο Θεός θα είναι μαζί
σας γιατί είστε καλός άνθρωπος». Ο γιατρός έμεινε λίγο ακίνητος. Κανείς
δεν ήξερε το θλιβερό γεγονός πού είχε συμβή την προηγούμενη ήμερα στο
σπίτι του, ότι δηλαδή η γυναίκα του τον εγκατέλειψε και πήρε άλλον
άνδρα.
«Αυτό είναι παιδί του Θεού», έλεγαν όσοι το γνώριζαν.
Την τελευταία φορά πού κοινώνησε δεν μπορούσε πλέον να σταθή καθιστός
στο κρεββάτι αλλά υποδέχθηκε με χαρά και λαχτάρα τον Χριστό ξαπλωμένος.
«Ευχαριστώ πολύ», ψέλλισε και μετά εκοιμήθη.
Ο ιερέας, όταν την άλλη μέρα πήγε στο νεκροτομείο να διάβαση στον
Δημητράκη το τρισάγιο, είπε:
«Τέτοιο λείψανο πρώτη φορά στην ζωή μου
βλέπω. Το πρόσωπο του είναι χαμογελαστό, λάμπει και έχει το χρώμα του
κεχριμπαριού».
Οι γονείς του αγάπησαν τον Χριστό πολύ και θέλουν και αυτοί να βαπτιστούν.
Little Dimitri with the gift of insight...
In
September of a certain year, there was a great
deal of turmoil observed in the Department of
Oncology of the University Hospital of Rion.
Little Dimitri was asking urgently for
the Hospital's priest. He was
insisting on immediately receiving Holy
Communion...
He was 13. He had been in that specific clinic for about one and a half years. A minor headache had led him there. The doctors had diagnosed brain cancer. His native town was Fieri of Albania; his parents unbaptized. They had lived in Patra for several years. Shortly after his admission to the Hospital, the young boy had asked to be baptized. He had heard about Christ, and wanted to become a "child" of His. He was baptized, "in the name of the Father, and of the Son, and of the Holy Spirit" - after the necessary catechesis of course.
Everyone in the clinic was extremely fond of him. The cancer had progressed considerably, and had by now deprived him of his sight. He was entirely unable to see, anything and anyone. But he could listen, with the utmost and amazing patience. He never complained. He would say that God loved him very much. He prayed, and would ask his parents to do the same.
All those who visited him could perceive that there was something different in that boy. He spoke constantly about God. He was always courteous and happy. His face shone. He wanted to partake of the Precious Gifts frequently. When his mother would sometimes be in another area of the clinic, he would shout out to her:
"Mother, come quickly! Papa is coming, with Christ! He is coming up the stairs! Come and get me ready!"
And that was exactly what would happen: the priest would come, and he would find little Dimitri sitting upright in his bed, with his mouth wide open and crossing himself with reverence. Even though he never knew the exact time of the priest's arrival, he could "see" him coming, with his gift of insight - and despite the two closed doors that came between his room and the corridor that the priest was coming from. This has been verified by the pious Mrs. Maria Galiatsatou, who had volunteered to look after that boy.
"Mrs. Maria, I want to tell you something", he said to her one day. "When Papa comes together with Christ, I can see him approaching as he walks up the stairs, and next to him are two tall, beautiful people with pure white gowns, who lean towards the Holy Chalice to protect it, with their arms outstretched."
One time, when the doctor asked him: "How are you, my little Dimitri?"
He replied: "Mister Doctor, can I tell you something privately? I am just fine. But you shouldn't worry so much because your wife went away. God will be with you, because you are a good person."
The doctor remained frozen for an instant. No-one else knew about the grievous incident that had occurred the previous day at his place: that his wife had abandoned him, to be with another man.....
"Now that is a child of God" was what those who had met him would say.
The last time that he received Holy Communion, he was unable to sit up in his bed, but he did receive Christ with joy and longing as he lay there.
"Thank you very much", he whispered and then went to sleep forever. When the priest went to the morgue the next day to read the Trisaghion Prayer over little Dimitri, he remarked:
He was 13. He had been in that specific clinic for about one and a half years. A minor headache had led him there. The doctors had diagnosed brain cancer. His native town was Fieri of Albania; his parents unbaptized. They had lived in Patra for several years. Shortly after his admission to the Hospital, the young boy had asked to be baptized. He had heard about Christ, and wanted to become a "child" of His. He was baptized, "in the name of the Father, and of the Son, and of the Holy Spirit" - after the necessary catechesis of course.
Everyone in the clinic was extremely fond of him. The cancer had progressed considerably, and had by now deprived him of his sight. He was entirely unable to see, anything and anyone. But he could listen, with the utmost and amazing patience. He never complained. He would say that God loved him very much. He prayed, and would ask his parents to do the same.
All those who visited him could perceive that there was something different in that boy. He spoke constantly about God. He was always courteous and happy. His face shone. He wanted to partake of the Precious Gifts frequently. When his mother would sometimes be in another area of the clinic, he would shout out to her:
"Mother, come quickly! Papa is coming, with Christ! He is coming up the stairs! Come and get me ready!"
And that was exactly what would happen: the priest would come, and he would find little Dimitri sitting upright in his bed, with his mouth wide open and crossing himself with reverence. Even though he never knew the exact time of the priest's arrival, he could "see" him coming, with his gift of insight - and despite the two closed doors that came between his room and the corridor that the priest was coming from. This has been verified by the pious Mrs. Maria Galiatsatou, who had volunteered to look after that boy.
"Mrs. Maria, I want to tell you something", he said to her one day. "When Papa comes together with Christ, I can see him approaching as he walks up the stairs, and next to him are two tall, beautiful people with pure white gowns, who lean towards the Holy Chalice to protect it, with their arms outstretched."
One time, when the doctor asked him: "How are you, my little Dimitri?"
He replied: "Mister Doctor, can I tell you something privately? I am just fine. But you shouldn't worry so much because your wife went away. God will be with you, because you are a good person."
The doctor remained frozen for an instant. No-one else knew about the grievous incident that had occurred the previous day at his place: that his wife had abandoned him, to be with another man.....
"Now that is a child of God" was what those who had met him would say.
The last time that he received Holy Communion, he was unable to sit up in his bed, but he did receive Christ with joy and longing as he lay there.
"Thank you very much", he whispered and then went to sleep forever. When the priest went to the morgue the next day to read the Trisaghion Prayer over little Dimitri, he remarked:
«It's
the first time in my life that I have
seen a corpse like this. His face was
smiling...it was aglow.... and it had
the colour of amber».
His
parents came to love Christ very much, and they
now want to be baptized also....
*
One of the signs that Orthodoxy
acknowledges in a reposed saintly person is
also the colour of the skin, which takes
on a translucent amber appearance.
Taken from the book: "ASCETICS IN THE WORLD"
, pp.378–380, ISBN: 978-960-89593-2-3,
Publications of the Sacred Retreat «Saint John the Forerunner», Metamorphosis, Chalkidiki
Publications of the Sacred Retreat «Saint John the Forerunner», Metamorphosis, Chalkidiki
Non-Action is Essential for Spiritual Growth..
Non-Action
is a state of selflessness and self-abandonment. It is when we give up
our total dependence on our own thinking and analysis for our actions
and instead rely on direction from God. Hieromonk Damascene says, "When
we catch ourselves trying to solve our personal problems with our
minds, we realize the futility of this enterprise and give up the
Problems to the Personal Absolute. We cease trying to be our own
savior, and we commend ourselves to the mercies of our true Savior."
This notion of non-action is one of the primary reasons people fail in their spiritual life. It is because they are trusting and relying on themselves. Abba Dorotheos says, "I know of no fall that does not come from trusting one's own judgment" (Discourses and Sayings p. 126) Hieromonk Damascene points out, "Even if a self-opinionated person calls upon Christ to save him, he is still seeking salvation on his own terms and in his own time (which usually means immediately). He makes his petitions or demands in order to feel better and make his path easier, rather than to know objective truth and be united with his Creator, which is the very purpose of his existence."
How do we practice Non-Action?
Hieromonk damascene advises,
"We must come before our Creator and Savior without an preconceived opinions. We must seek salvation on His terms and in His time, even if it requires that we endure worse suffering that we knew before!"
We cannot expect Him to relieve us of all our burdens now and once-for-all. We must trust that He will continually save us, perfect us through His grace step by step, as long as we submit ourselves to His will.
Hieromonk Damascene says,
"In letting go of our will to prevail through ambitious striving, we find that the will of our Creator is accomplished naturally and spontaneously through us.... When we do His will instead of our own, good appears of its own accord, flowing effortlessly into our life. There is no frustration, no dissatisfaction.
On practicing non-action, we do not try to heal ourselves; rather we allow ourselves to be healed... We find that our problems find their own solution, spontaneously"
This idea of Non-Action does not mean we do not have any thoughts. Any attempt, attempt to stop our thinking is but another prideful effort. What is needed is to develop the ability to observe our thoughts, seeing how they often represent our selfish needs and desires. In observing them, we become watchful and they then end without impacting our action.
This way of Non-Action is the natural way to spiritual healing.
This notion of non-action is one of the primary reasons people fail in their spiritual life. It is because they are trusting and relying on themselves. Abba Dorotheos says, "I know of no fall that does not come from trusting one's own judgment" (Discourses and Sayings p. 126) Hieromonk Damascene points out, "Even if a self-opinionated person calls upon Christ to save him, he is still seeking salvation on his own terms and in his own time (which usually means immediately). He makes his petitions or demands in order to feel better and make his path easier, rather than to know objective truth and be united with his Creator, which is the very purpose of his existence."
How do we practice Non-Action?
Hieromonk damascene advises,
"We must come before our Creator and Savior without an preconceived opinions. We must seek salvation on His terms and in His time, even if it requires that we endure worse suffering that we knew before!"
We cannot expect Him to relieve us of all our burdens now and once-for-all. We must trust that He will continually save us, perfect us through His grace step by step, as long as we submit ourselves to His will.
Hieromonk Damascene says,
"In letting go of our will to prevail through ambitious striving, we find that the will of our Creator is accomplished naturally and spontaneously through us.... When we do His will instead of our own, good appears of its own accord, flowing effortlessly into our life. There is no frustration, no dissatisfaction.
On practicing non-action, we do not try to heal ourselves; rather we allow ourselves to be healed... We find that our problems find their own solution, spontaneously"
This idea of Non-Action does not mean we do not have any thoughts. Any attempt, attempt to stop our thinking is but another prideful effort. What is needed is to develop the ability to observe our thoughts, seeing how they often represent our selfish needs and desires. In observing them, we become watchful and they then end without impacting our action.
This way of Non-Action is the natural way to spiritual healing.
Adapted from Christ the Eternal Tao by Hieromonk Damascene, pp 322-324
Can a sinner repent of his sins in ten days?
By Saint Nikolai Velimirovich.
Can a sinner repent of his sins in ten days?
According to the immeasurable compassion of God he can. During the reign
of Emperor Maurice, there was a well-known bandit in the vicinity of
Constantinople. He inspired fear and trembling both within the capital
and without. One day, the Emperor Maurice himself sent the robber a
cross as a sign of faith that he would do him no harm if he surrendered.
The robber took the cross and surrendered. Arriving in Constantinople,
he fell before the feet of the emperor and begged for forgiveness. The
emperor kept his word, had mercy on him and released him. Immediately
after that, the robber became gravely ill and sensed that death was
drawing near. He bitterly repented of all his sins and tearfully prayed
to God that He forgive him, as the emperor had forgiven him. He shed so
many tears at prayer that his handkerchief was completely soaked.
After ten days of weeping and praying, the repentant man reposed. The
same night he passed away, his physician saw a wondrous vision in a
dream: when the robber had given up his soul, there gathered around him
black, manlike demons with pieces of paper on which were written all
his sins. Two radiant angels also appeared. The angels set a scale
between them, and the joyful demons placed all those papers on it,
weighing down their side of the scale; but the other side was empty.
The angels held counsel: ``What shall we place on it? Let us seek
something good in his life!'' And then that handkerchief soaked with
tears of repentance appeared in the hands of one angel. The angels
quickly placed it on their side of the scale and it outweighed all the
demons' papers. Then the black demons fled, howling sorrowfully, and
the angels took the soul of the repentant thief and carried it to
Paradise, glorifying the man-loving God.
Τα όπλα των δαιμόνων
Οι δαίμονες δημιουργοί των παθών.
Κύριοι δημιουργοί των παθών είναι οι δαίμονες. Ό άνθρωπος βρίσκεται
συνέχεια κάτω από την επιρροή των δαιμόνων πού προσπαθούν με κάθε μέσο
να τον ρίξουν στην αμαρτία καί τα πάθη.
Με τους λογισμούς επιτίθενται στον ανθρώπινο νου καί εισέρχονται στην
ψυχή του με σκοπό να τον καταποντίσουν στην θάλασσα των παθών.
Δεν επιτίθενται σε όλους με τον ίδιο τρόπο καί τα ίδια μέσα. Ανάλογα με
την πνευματική κατάσταση μεταχειρίζονται διάφορα όπλα και διαφορετικό
τρόπο πολέμου.
Έναν μοναχό ποτέ δε θα τον πολεμήσουν κατ' ευθείαν με το λογισμό της
πορνείας. Πρώτα θα τον πολεμήσουν με την κενοδοξία. Κατόπιν με την
κατάκρισι και υστέρα θα αρχίσουν οι σαρκικοί πειρασμοί καί πορνικοί
πόλεμοι.
Παρά τον μανιώδη τρόπο όμως με τον οποίο ό διάβολος πολεμά τον άνθρωπο, ή τελική έκβασης του αγώνος εναπόκειται στην ελεύθερη θέληση του ανθρώπου.
Ό διάβολος πολεμάει με πονηρία καί επιμονή την ψυχή του ανθρώπου. Δεν έχει όμως τη δύναμη καί το δικαίωμα να άσκηση βία. Υποβάλλει, αλλά δεν επιβάλλει. Ή τελική έκβαση της μάχης εξαρτάται από τόν ίδιο τον άνθρωπο.
Παρά τον μανιώδη τρόπο όμως με τον οποίο ό διάβολος πολεμά τον άνθρωπο, ή τελική έκβασης του αγώνος εναπόκειται στην ελεύθερη θέληση του ανθρώπου.
Ό διάβολος πολεμάει με πονηρία καί επιμονή την ψυχή του ανθρώπου. Δεν έχει όμως τη δύναμη καί το δικαίωμα να άσκηση βία. Υποβάλλει, αλλά δεν επιβάλλει. Ή τελική έκβαση της μάχης εξαρτάται από τόν ίδιο τον άνθρωπο.
Τα πάθη μεταξύ τους.
Τα πάθη συνδέονται στενά μεταξύ τους. Είναι μία αλυσίδα. Το ένα.
προέρχεται από τι άλλο. Ό αγ. Ιωάννης της Κλίμακας πολλές φορές
χρησιμοποιεί τους όρους μητέρες των παθών καί θυγατέρες των παθών. Την
υπερηφάνεια λ,χ, ακολουθεί πολλές φορές ή πορνεία και την οίηση ή πλάνη.
Ό μικρόψυχος καί δειλός άνθρωπος πάσχει από δύο πάθη: την φιλοσωματία καί την ολιγοψυχία. Ή φιλοσωματία είναι σημείο της απιστίας, καί ή ολιγοπιστία μητέρα της κολάσεως που γεννά την ακηδία.
Πολλές φορές το ένα πάθος δίνει τόπο στο άλλο. Στην Κλίμακα του ό αγ. Ιωάννης ο Σιναΐτης αναφέρει το έξης: Είδα κάποιον μοναχό πού μέσα στην εκκλησία πολεμήθηκε από τον δαίμονα της ακηδίας πού τον έριξε στον ύπνο. Ξαφνικά βλέπω τον δαίμονα της κενοδοξίας να διώχνει τον δαίμονα της ακηδίας καί να στέλνει τον μοναχό στο ψαλτήριο. Καί ενώ πρώτα νύσταζε, τώρα ήταν καλλίφωνος. Και απόρησα καί είπα" Ποιος δαίμονας είναι δυνατότερος;
Πολλές φορές ακόμη και ή συναναστροφή με εμπαθή άνθρωπο μπορεί να μας οδήγηση στην εμπάθεια. Γι* αυτό καί τονίζουν οι Πατέρες; "Κρεΐσσον λέοντι συνοικεΐν ή άνθρώπω υπερηφάνω". Ύπερηφάνω μη συνοίκησης δια να μην άφαιρεθη από πάνω σου ή ενέργεια του Αγίου Πνεύματος.
Ή αλληλεγγύη μεταξύ των παθών είναι μεγάλη. Άλλα και ό αριθμός των παθών αρκετά μεγάλος. Ό όσιος Πέτρος ό Δαμασκηνός αναφέρει στην Φιλοκαλλία 275 περίπου πάθη. Τα κυριώτερα όμως, αϊ ρίζες όλων των παθών είναι α) φιληδονία, β) ή φιλοδοξία καί γ) ή φιλαργυρία.
Φιλαυτία, γαστριμαργία, πορνεία.
Ό μικρόψυχος καί δειλός άνθρωπος πάσχει από δύο πάθη: την φιλοσωματία καί την ολιγοψυχία. Ή φιλοσωματία είναι σημείο της απιστίας, καί ή ολιγοπιστία μητέρα της κολάσεως που γεννά την ακηδία.
Πολλές φορές το ένα πάθος δίνει τόπο στο άλλο. Στην Κλίμακα του ό αγ. Ιωάννης ο Σιναΐτης αναφέρει το έξης: Είδα κάποιον μοναχό πού μέσα στην εκκλησία πολεμήθηκε από τον δαίμονα της ακηδίας πού τον έριξε στον ύπνο. Ξαφνικά βλέπω τον δαίμονα της κενοδοξίας να διώχνει τον δαίμονα της ακηδίας καί να στέλνει τον μοναχό στο ψαλτήριο. Καί ενώ πρώτα νύσταζε, τώρα ήταν καλλίφωνος. Και απόρησα καί είπα" Ποιος δαίμονας είναι δυνατότερος;
Πολλές φορές ακόμη και ή συναναστροφή με εμπαθή άνθρωπο μπορεί να μας οδήγηση στην εμπάθεια. Γι* αυτό καί τονίζουν οι Πατέρες; "Κρεΐσσον λέοντι συνοικεΐν ή άνθρώπω υπερηφάνω". Ύπερηφάνω μη συνοίκησης δια να μην άφαιρεθη από πάνω σου ή ενέργεια του Αγίου Πνεύματος.
Ή αλληλεγγύη μεταξύ των παθών είναι μεγάλη. Άλλα και ό αριθμός των παθών αρκετά μεγάλος. Ό όσιος Πέτρος ό Δαμασκηνός αναφέρει στην Φιλοκαλλία 275 περίπου πάθη. Τα κυριώτερα όμως, αϊ ρίζες όλων των παθών είναι α) φιληδονία, β) ή φιλοδοξία καί γ) ή φιλαργυρία.
Φιλαυτία, γαστριμαργία, πορνεία.
Ή φιληδονία προέρχεται από την φιλαυτία, ή όποια αποτελεί απαρχή όλων
των παθών. Φιλαυτία είναι ή υπερβολική αγάπη του εαυτού μας. Όταν ό
άνθρωπος δε σκέπτεται το Θεό, αλλά μόνο τον εαυτό του, τότε γίνεται
φίλαυτος.
Το πρώτο πάθος πού προέρχεται από την φιλαυτία είναι ή γαστριμαργία. Γαστριμαργία είναι ή άλογη χρήση τροφής. Ή ύπερπλησμονή της γαστρός με αποτέλεσμα ό νους να μένη αργός. Διότι "παχεϊα γαστήρ λεπτόν νόαν ου τίκτει". Γιατί; Διότι ή γαστριμαργία προκαλεί ζάλη στο κεφάλι καί βάρος στο σώμα μαζί με ατονία. Έτσι ό άνθρωπος εγκαταλείπει το πνευματικό του έργο, επειδή έρχεται σε αυτόν ή οκνηρία. Ακολουθεί ή πνευματική σκότωσις και πνευματική ψυχρότητα της διανοίας, ό μετεωρισμός των λογισμών καί ή ταραχή την ώρα της προσευχής. Τα μέλη του σώματος παραλύουν καί ό άνθρωπος βρίσκεται "πεπλησμένος χαυνώσεως". Ό νους γίνεται αδιάκριτος καί περιέρχεται "όλην την γην". Φαντασίες αισχρές καί άτοπες εικόνες μολύνουν ακόμη και το σώμα στον ύπνο. Οι πονηροί λογισμοί βρίσκονται στο αποκορύφωμα τους. Έτσι μπορεί κανείς να καταλάβη τον λόγο για τον όποιον ό άγ. Ιωάννης της Κλίμακος μετά τον λόγο για την γαστριμαργία τοποθετεί τον περί πορνείας λόγο. Διότι νομίζω, λέγει, ή πρώτη είναι μητέρα της δεύτερης.
Καθώς λοιπόν το σύννεφο σκεπάζει το φως της σελήνης, έτσι καί οι ατμοί της χορτασμένης κοιλίας, οι αναθυμιάσεις των φαγητών καί των ποτών διώχνουν από την ψυχή την σοφία του Θεού. Καί όπως ή ομίχλη σκοτίζει την ατμόσφαιρα, έτσι καί ή γαστριμαργία τον φιλόθεο νου. Και όταν κανείς δεν έχει καθαρό νου, δεν μπορεί να ασχοληθεί με πνευματικά πράγματα. Όπως ακριβώς είναι λάθος μία πόρνη να ομιλεί περί σωφροσύνης.
Καί όπως από τη νηστεία προέρχεται ή σωφροσύνη, έτσι από τη γαστριμαργία προέρχεται ή πορνεία καί οι διάφορες σαρκικές κινήσεις. Από αυτές μολύνονται οι λογισμοί καί από την εμπαθή πύρωση των μελών του σώματος χάνεται ή σωφροσύνη. Εμπαθείς είναι οι κινήσεις πού δημιουργούνται στον άνθρωπο, όταν αυτός συναρπάζεται από τα αισθητά πράγματα, από τα πολλά φαγητά και ποτά, τα άπρεπη θεάματα, τα όποια ανάβουν την φλόγα των σαρκικών επιθυμιών.
Το πρώτο πάθος πού προέρχεται από την φιλαυτία είναι ή γαστριμαργία. Γαστριμαργία είναι ή άλογη χρήση τροφής. Ή ύπερπλησμονή της γαστρός με αποτέλεσμα ό νους να μένη αργός. Διότι "παχεϊα γαστήρ λεπτόν νόαν ου τίκτει". Γιατί; Διότι ή γαστριμαργία προκαλεί ζάλη στο κεφάλι καί βάρος στο σώμα μαζί με ατονία. Έτσι ό άνθρωπος εγκαταλείπει το πνευματικό του έργο, επειδή έρχεται σε αυτόν ή οκνηρία. Ακολουθεί ή πνευματική σκότωσις και πνευματική ψυχρότητα της διανοίας, ό μετεωρισμός των λογισμών καί ή ταραχή την ώρα της προσευχής. Τα μέλη του σώματος παραλύουν καί ό άνθρωπος βρίσκεται "πεπλησμένος χαυνώσεως". Ό νους γίνεται αδιάκριτος καί περιέρχεται "όλην την γην". Φαντασίες αισχρές καί άτοπες εικόνες μολύνουν ακόμη και το σώμα στον ύπνο. Οι πονηροί λογισμοί βρίσκονται στο αποκορύφωμα τους. Έτσι μπορεί κανείς να καταλάβη τον λόγο για τον όποιον ό άγ. Ιωάννης της Κλίμακος μετά τον λόγο για την γαστριμαργία τοποθετεί τον περί πορνείας λόγο. Διότι νομίζω, λέγει, ή πρώτη είναι μητέρα της δεύτερης.
Καθώς λοιπόν το σύννεφο σκεπάζει το φως της σελήνης, έτσι καί οι ατμοί της χορτασμένης κοιλίας, οι αναθυμιάσεις των φαγητών καί των ποτών διώχνουν από την ψυχή την σοφία του Θεού. Καί όπως ή ομίχλη σκοτίζει την ατμόσφαιρα, έτσι καί ή γαστριμαργία τον φιλόθεο νου. Και όταν κανείς δεν έχει καθαρό νου, δεν μπορεί να ασχοληθεί με πνευματικά πράγματα. Όπως ακριβώς είναι λάθος μία πόρνη να ομιλεί περί σωφροσύνης.
Καί όπως από τη νηστεία προέρχεται ή σωφροσύνη, έτσι από τη γαστριμαργία προέρχεται ή πορνεία καί οι διάφορες σαρκικές κινήσεις. Από αυτές μολύνονται οι λογισμοί καί από την εμπαθή πύρωση των μελών του σώματος χάνεται ή σωφροσύνη. Εμπαθείς είναι οι κινήσεις πού δημιουργούνται στον άνθρωπο, όταν αυτός συναρπάζεται από τα αισθητά πράγματα, από τα πολλά φαγητά και ποτά, τα άπρεπη θεάματα, τα όποια ανάβουν την φλόγα των σαρκικών επιθυμιών.
Άλλα πάθη.
Με την πορνεία συνδέεται ή υπερηφάνεια. Συχνά μάλιστα ακολουθεί την υπερηφάνεια.
Καί όταν λέμε υπερηφάνεια εννοούμε μία μόνιμη κατάσταση υπεροψίας μέσα στον άνθρωπο. Τον μοναχό τον προσβάλλει υστέρα από πολύ καιρό μόχθου καί αγώνα αφαιρώντας του έτσι την πνευματική εργασία της ψυχής.
Ό Μ. Βασίλειος θα μας πει ότι είναι αμάρτημα το όποιο καί μόνο του είναι αρκετό "έχθραν ποιήσαι εις Θεόν". Τα δε αίτια τα όποια το προκαλούν είναι: τα χρήματα, οίκων μεγέθη, τα αξιώματα, ή σωματική δύναμης και εύμορφία, ή ανθρωπινή σοφία καί ή φρόνησης.
Τα δε αποτελέσματα είναι: Ή πορνεία, ή αγνοία καί ό σκοτασμός της ψυχής του ανθρώπου.
Διώχνει από την ψυχή του ανθρώπου την ενέργεια του Αγ. Πνεύματος και την μετατρέπει σε κατοικητήριο κάθε πονηρού πάθους.
Καταστροφικό πάθος για τον άνθρωπο έκτός από την υπερηφάνεια είναι ή πολυλογία, ό φθόνος, ή μνησικακία, κ.λ.π.
Ή πολυλογία ψυχραίνει την πνευματική φωτιά πού ανάβει στην ψυχή μας το Αγ. Πνεύμα. Ό θυμός ό όποιος είναι μέθη της ψυχής καί την κάνει "έκφρονα", δηλαδή, εκτός εαυτής, κάνει τον άνθρωπο "ιοβόλον θηρίον", χειρότερο από τον δαιμονισμένο καί εμποδίζει την καρδιά του ανθρώπου να γνωρίσει τα μυστήρια του Θεού.
Ό φθόνος είναι έργο του διαβόλου, "εχθρού έπισπορά, άρραβών κολάσεως, έμπόδιον ευσέβειας, στέρησις βασιλείας". Είναι ακόμη φθορά της ζωής, καί διδάσκαλος θεομαχίας, κατά τον Μέγα Βασίλειο. Όποιος έχει μέσα του τον φθόνο, έχει μέσα του τον διάβολο.
Ή μνησικακία, τέλος, προέρχεται από την ανθρώπινη δόξα. Τα δώρα του Θεού είναι αμετάκλητα. Ή μνησικακία όμως γίνεται αιτία να χάσουμε καί της δωρεές του Θεού. Παράδειγμα ο οφειλέτης των μυρίων ταλάντων. Καί όπως εκείνος πού σπέρνει στα αγκάθια τίποτε δεν μπορεί να κερδίσει, έτσι καί ό μνησίκακος δεν έχει κανένα όφελος από την πνευματική ζωή.
Καί όταν λέμε υπερηφάνεια εννοούμε μία μόνιμη κατάσταση υπεροψίας μέσα στον άνθρωπο. Τον μοναχό τον προσβάλλει υστέρα από πολύ καιρό μόχθου καί αγώνα αφαιρώντας του έτσι την πνευματική εργασία της ψυχής.
Ό Μ. Βασίλειος θα μας πει ότι είναι αμάρτημα το όποιο καί μόνο του είναι αρκετό "έχθραν ποιήσαι εις Θεόν". Τα δε αίτια τα όποια το προκαλούν είναι: τα χρήματα, οίκων μεγέθη, τα αξιώματα, ή σωματική δύναμης και εύμορφία, ή ανθρωπινή σοφία καί ή φρόνησης.
Τα δε αποτελέσματα είναι: Ή πορνεία, ή αγνοία καί ό σκοτασμός της ψυχής του ανθρώπου.
Διώχνει από την ψυχή του ανθρώπου την ενέργεια του Αγ. Πνεύματος και την μετατρέπει σε κατοικητήριο κάθε πονηρού πάθους.
Καταστροφικό πάθος για τον άνθρωπο έκτός από την υπερηφάνεια είναι ή πολυλογία, ό φθόνος, ή μνησικακία, κ.λ.π.
Ή πολυλογία ψυχραίνει την πνευματική φωτιά πού ανάβει στην ψυχή μας το Αγ. Πνεύμα. Ό θυμός ό όποιος είναι μέθη της ψυχής καί την κάνει "έκφρονα", δηλαδή, εκτός εαυτής, κάνει τον άνθρωπο "ιοβόλον θηρίον", χειρότερο από τον δαιμονισμένο καί εμποδίζει την καρδιά του ανθρώπου να γνωρίσει τα μυστήρια του Θεού.
Ό φθόνος είναι έργο του διαβόλου, "εχθρού έπισπορά, άρραβών κολάσεως, έμπόδιον ευσέβειας, στέρησις βασιλείας". Είναι ακόμη φθορά της ζωής, καί διδάσκαλος θεομαχίας, κατά τον Μέγα Βασίλειο. Όποιος έχει μέσα του τον φθόνο, έχει μέσα του τον διάβολο.
Ή μνησικακία, τέλος, προέρχεται από την ανθρώπινη δόξα. Τα δώρα του Θεού είναι αμετάκλητα. Ή μνησικακία όμως γίνεται αιτία να χάσουμε καί της δωρεές του Θεού. Παράδειγμα ο οφειλέτης των μυρίων ταλάντων. Καί όπως εκείνος πού σπέρνει στα αγκάθια τίποτε δεν μπορεί να κερδίσει, έτσι καί ό μνησίκακος δεν έχει κανένα όφελος από την πνευματική ζωή.
Η Θεραπεία των παθών.
Όπως είδαμε τα πάθη είναι ασθένεια της ψυχής. Αιχμαλωτίζουν τον
άνθρωπο, διώχνουν την χάρη του Θεού από πάνω του, τον απομακρύνουν από
τον Θεό και καθιστούν ανέφικτη τη σωτηρία του.
Για να σωθεί ό άνθρωπος, για να φθάσει στην θέωση, πρέπει να καθαρισθεί από τα πάθη. Ή κάθαρσης αυτή από τα πάθη συνιστά την υγεία της ψυχής.
Χωρίς την κάθαρση από τα πάθη ή ψυχή δεν θεραπεύεται από την αμαρτία, ούτε αποκτά την δόξα πού έχασε με την παράβαση καί την πτώση.
Ή κάθαρσης βέβαια είναι έργο της θείας χάριτος, χρειάζεται όμως καί την ανθρωπινή συνεργασία για να πραγματοποιηθεί. Ό άνθρωπος προσφέρει την θέληση του καί ό Θεός τη χάρη Του. Όλα μέσα στην Εκκλησία είναι αποτέλεσμα αυτής της χάριτος καί της ελευθερίας του ανθρώπου. Διότι όλα είναι θεία καί ανθρώπινα μαζί.
Τότε ό άνθρωπος ελευθερώνεται τελείως από τα πάθη, "όταν ό Θεός επινεύσει". Γι' αυτό και ό άνθρωπος πρέπει να παρακαλεί τον Θεό να αφαίρεση το σκέπασμα των παθών πού καλύπτει την ψυχή του. Ό Θεός σέβεται απόλυτα την ελευθερία του ανθρώπου καί βοηθά τον άνθρωπο ανάλογα με την προσευχή του.
Για να σωθεί ό άνθρωπος, για να φθάσει στην θέωση, πρέπει να καθαρισθεί από τα πάθη. Ή κάθαρσης αυτή από τα πάθη συνιστά την υγεία της ψυχής.
Χωρίς την κάθαρση από τα πάθη ή ψυχή δεν θεραπεύεται από την αμαρτία, ούτε αποκτά την δόξα πού έχασε με την παράβαση καί την πτώση.
Ή κάθαρσης βέβαια είναι έργο της θείας χάριτος, χρειάζεται όμως καί την ανθρωπινή συνεργασία για να πραγματοποιηθεί. Ό άνθρωπος προσφέρει την θέληση του καί ό Θεός τη χάρη Του. Όλα μέσα στην Εκκλησία είναι αποτέλεσμα αυτής της χάριτος καί της ελευθερίας του ανθρώπου. Διότι όλα είναι θεία καί ανθρώπινα μαζί.
Τότε ό άνθρωπος ελευθερώνεται τελείως από τα πάθη, "όταν ό Θεός επινεύσει". Γι' αυτό και ό άνθρωπος πρέπει να παρακαλεί τον Θεό να αφαίρεση το σκέπασμα των παθών πού καλύπτει την ψυχή του. Ό Θεός σέβεται απόλυτα την ελευθερία του ανθρώπου καί βοηθά τον άνθρωπο ανάλογα με την προσευχή του.
Τρόποι καί μέσα θεραπείας.
Βασική προϋπόθεσης για να ξεκινήσει ό άνθρωπος τον αγώνα για την
κάθαρση των παθών είναι το να γνωρίσει καλά το πάθος του. "Αν δεν το
γνωρίσει δεν μπορεί να το θεραπεύσει. Αυτός πού αξιώθηκε να δη τον εαυτό
του καί να γνωρίσει τα πάθη του θεωρείται ανώτερος του "άξιωθέντος
ίδείν αγγέλους".
Ή ησυχία προσφέρει μεγάλη βοήθεια στον άνθρωπο για να γνωρίσει τα πάθη του. Είναι "αρχή καθάρσεως των παθών".
Την επίγνωση των αμαρτιών καί των παθών ακολουθεί ή μετάνοια. Με την μετάνοια ό άνθρωπος έρχεται στο χώρο της ελευθερίας των τέκνων της δόξης του Θεού. Μετάνοια δεν είναι μία παροδική συντριβή από την συναίσθηση διαπράξεως κάποιας αμαρτίας, αλλά μία μόνιμη πνευματική κατάστασης, πού σημαίνει σταθερή κατεύθυνση του άνθρωπου προς τον Θεό. Είναι ή δυναμική μετάβασης του ανθρώπου από το παρά φύσιν εις το κατά φύσιν. Από την περιοχή της αμαρτίας στο χώρο της αρετής" αποστροφή για την αμαρτία, επιστροφή στο Θεό. Καί όπως τονίζει ό αγ. Γρηγόριος ό Παλαμάς "μετάνοια εστί το μισήσαι την άμαρτΐαν καί άγαπήσαι την άρετήν έκκλϊναι από του κάκου καί ποιήσαι το αγαθόν".
Ή ησυχία προσφέρει μεγάλη βοήθεια στον άνθρωπο για να γνωρίσει τα πάθη του. Είναι "αρχή καθάρσεως των παθών".
Την επίγνωση των αμαρτιών καί των παθών ακολουθεί ή μετάνοια. Με την μετάνοια ό άνθρωπος έρχεται στο χώρο της ελευθερίας των τέκνων της δόξης του Θεού. Μετάνοια δεν είναι μία παροδική συντριβή από την συναίσθηση διαπράξεως κάποιας αμαρτίας, αλλά μία μόνιμη πνευματική κατάστασης, πού σημαίνει σταθερή κατεύθυνση του άνθρωπου προς τον Θεό. Είναι ή δυναμική μετάβασης του ανθρώπου από το παρά φύσιν εις το κατά φύσιν. Από την περιοχή της αμαρτίας στο χώρο της αρετής" αποστροφή για την αμαρτία, επιστροφή στο Θεό. Καί όπως τονίζει ό αγ. Γρηγόριος ό Παλαμάς "μετάνοια εστί το μισήσαι την άμαρτΐαν καί άγαπήσαι την άρετήν έκκλϊναι από του κάκου καί ποιήσαι το αγαθόν".
Χωρίς την μετάνοια δεν ωφελεί ούτε ή πίστης.
Ή μετάνοια γεννιέται στην καρδιά του άνθρωπου από την πίστη καί τον φόβο του Θεού. Ο αββάς Ισαάκ
ό Σύρος παρομοιάζει την μετάνοια με πλοίο. Καί όπως δεν μπορεί κάποιος
να πέραση την θάλασσα χωρίς πλοίο, έτσι δεν μπορεί καί κάποιος χωρίς την
μετάνοια καί τον φόβο του Θεού να πέραση την ακάθαρτη θάλασσα των
αμαρτιών καί των παθών καί να φθάση στην αγάπη του Θεού. Αυτήν την
θάλασσα μπορεί να την πέραση ό άνθρωπος μόνο με το πλοίο της μετανοίας
το όποιο έχει για κωπηλάτες τον φόβο του Θεού. "Αν οι κωπηλάτες δεν
κυβερνούν καλά το πλοίο, ό άνθρωπος καταποντίζεται στην θάλασσα των
παθών καί δεν φθάνει ποτέ στο θεϊκό λιμάνι της αγάπης του Θεού.
Ό θείος φόβος εξ άλλου είναι αυτός πού προφυλάσσει τον άνθρωπο από τον χειμώνα των παθών, για να μη χαθεί ό καρπός του αγώνα του, τον όποιον έχει αποκτήσει σε όλη του τη ζωή με κόπο καί μόχθο.
Ή μετάνοια βέβαια έχει καί ορισμένες εκδηλώσεις, απτές αποδείξεις θα λέγαμε, πού στην πατερική ορολογία ονομάζονται "καρποί μετανοίας". Όλα αυτά φυσικά προκαλούν την κάθαρση της ανθρώπινης ψυχής από τα πάθη.
Πρώτος καρπός της μετανοίας είναι ή εξομολόγησης. Σ' αυτήν ολοκληρώνεται ή μετάνοια. Προϋπόθεσης της εξομολογήσεως και της μετανοίας είναι ή επίγνωσης των αμαρτημάτων καί το ταπεινό φρόνημα. "Αν ό άνθρωπος δε γνωρίσει τα πάθη καί τις αμαρτίες του καί δεν ταπεινωθεί, ή εξομολόγηση του είναι ανώφελη. Ή εξομολόγησης είναι έκφρασης ταπεινής καρδιάς. Όταν ή καρδιά σκληρυνθεί τότε ό άνθρωπος δεν ομολογεί ότι είναι αιτία των παθών καί των αμαρτιών του ό ίδιος, αλλά προφασίζεται καί αιτιάται τους ανθρώπους ή τους δαίμονες ή καί ακόμη αυτόν τον ίδιο το Θεό. Ή σωστή εξομολόγησης φέρνει στην καρδιά του ανθρώπου κατάνυξη, ή οποία είναι απόρροια της αισχύνης αλλά και της παρηγοριάς που ακολουθεί την επίγνωση καί την ομολογία των αμαρτιών καί την αποδοχή της ευθύνης γι' αυτά.
Οι ιερείς συγχωρούν τις αμαρτίες των εξομολογούμενων καί οι έμπειροι πνευματικοί θεραπεύουν τα ανθρώπινα πάθη. Γι' αυτό καί πρέπει οι πνευματικοί πατέρες να είναι υγιείς, "κεκαθαρμένοι" από τα πάθη για να μπορέσουν να θεραπεύσουν σωστά, αλλά καί για να αποφευχθεί κάθε ενδεχόμενο να πέσουν οι ίδιοι σε "μιαρά καί βδελυκτά πάθη".
Στο μυστήριο βλέπει ό άνθρωπος την μοναδική, την απόλυτη, την όντως καθαρότητα, τον Θεό, καί ταυτόχρονα συνειδητοποιεί την δική του μολυσμένη καί ακάθαρτη ύπαρξη καί αμέσως σπεύδει να την καθαρίσει με την έξομολόγησί πού μοιάζει με το καθάρισμα του αγρού. Όπως το άροτρο καθαρίζει την γη από τα αγκάθια καί τα τριβόλια, έτσι καί ή εξομολόγησης ανασκάβει καί αποβάλλει από την ανθρώπινη καρδιά όλα τα πάθη πού κρύβονται μέσα της, την ετοιμάζει να υποδεχθεί τον ιερό σκοπό της χάριτος καί την βοηθεί να γίνει κατάλληλη για την καλλιέργεια καί την ευφορία των αρετών.
Με την μετάνοια καί την εξομολόγηση συνδέονται τρεις ακόμη πνευματικές αρετές: Το πένθος, τα δάκρυα καί ή αυτογνωσία. Καί οι τρεις αρετές αυτές βοηθούν σημαντικά στην κάθαρση από τα πάθη. Με το πένθος καί τα δάκρυα φθάνει κανείς στην πεδιάδα "της καθαρότητος της ψυχής". Το πένθος καί τα δάκρυα είναι αυτά πού θανατώνουν εύκολα τα πάθη" ή ψυχή δέχεται την ειρήνη των λογισμών καί ανυψώνεται στην καθαρότητα του νου.
Ιδιαίτερα το πένθος καί ή λύπη καταπολεμούν το πάθος της βλασφημίας, ενώ ή αυτομεμψία τους λογισμούς της υπερηφάνειας. Γι' αυτό καί ό αββάς Ισαάκ ό Σύρος συμβουλεύει: "Όταν έλθει σοι λογισμός της υπερηφάνειας -ότι έφθασες σε κάποια πνευματικά μέτρα - ειπέ' γέρων βλέπε την πορνείαν σου". Γι' αυτό τονίζει, πρέπει να παρακαλάμε τον Θεό να μας δώσει αυτό το χάρισμα. "Αν μας το δώσει "ου μη άρθή άφ' ημών ή καθαρότης έως της εξόδου ημών εκ του βίου τούτου".
Ό αγ. Γρηγόριος ό Παλαμάς ακολουθώντας την γνήσια εκκλησιαστική παράδοση, κρίνει αναγκαία την υπακοή σε πνευματικό πατέρα, στον όποιο καί πρέπει ό χριστιανός "να έξαγγέλλη τα πονηρά πάθη της ψυχής" καί να δέχεται την "πνευματικήν ιατρείαν".
Ή σύνδεσης με πνευματικό πατέρα είναι απαραίτητη για την πνευματική μας τελείωση. Χωρίς την υπακοή στο πνευματικό μας πατέρα δεν είναι δυνατή καί ή υπακοή μας στον Κύριο. Καί χωρίς υπακοή δεν μπορεί να ύπαρξη πνευματική πρόοδος καί διαφύλαξης από τον εγωισμό καί την πλάνη. Μάλιστα στα μοναστήρια υπάρχει το σύνθημα" "Υπακοή = ζωή, παρακοή = θάνατος".
Ό αγώνας για την κάθαρση από τα πάθη χρειάζεται φροντίδα και προσοχή. Πρέπει να γίνεται με σύνεση καί απαραίτητη γνώση καί "ουχί εν παιγνίω, αλλά τεχνικώς". Με επίγνωση των κανόνων, αλλά καί των δυσκολιών. Δεν θεραπεύονται με το ίδιο φάρμακο όλες οι σωματικές ασθένειες. Το ί'διο καί οι πνευματικές. "Πάν άρρώστημα τοις οικείοι φαρμάκοις θεραπεύεται".
Είναι σημαντικό να πολεμά κανείς το πάθος καί να το ξεριζώσει όσο ακόμη είναι μικρό καί τρυφερό. "Αν "πλατυνθη καί περκάση", είναι πολύ δύσκολο να ξεριζωθεί. Όταν είναι μικρά τα πάθη μοιάζουν με σκύλους πού είναι σε κρεοπωλεία καί απομακρύνονται μόνον με την φωνή' όταν όμως μεγαλώσουν γίνονται λιοντάρια ασυγκράτητα καί επικίνδυνα. Ό αγώνας αυτός ακόμη χρειάζεται επιμονή καί σταθερότητα. Θεωρείται αναγκαία ή καθημερινή προσπάθεια για το ξερρίζωμα των παθών. Ενώ ή αμέλεια καί ή ραθυμία έχουν ως αποτέλεσμα την αύξηση των παθών στην καρδιά του ανθρώπου. Καί ή πιο μικρή πνευματική έργασία που γίνεται σταθερά και καθημερινά, έχει μεγάλη δύναμη καί μπορεί να απαλύνει την σκληρότητα των παθών. Γι' αυτό χρειάζεται πρόγραμμα. Όπως δεν μπορεί να λειτουργήσει κάποια υπηρεσία χωρίς πρόγραμμα, έτσι καί ό πνευματικός αγώνας δεν γίνεται ή δε λειτουργεί σωστά χωρίς πρόγραμμα. Χρειάζεται επιμονή καί σταθερότητα μέχρι θανάτου.
Πρέπει ακόμη ό άνθρωπος να αποφεύγει τις αίτιες των παθών Ή απομάκρυνσης αυτή δεν έχει μόνο προληπτικό, αλλά καί θεραπευτικό χαρακτήρα. Βοήθα τον άνθρωπο στον αγώνα κατά της καθάρσεως των παθών. Όταν ή επιθυμία βρίσκεται δίπλα στον άνθρωπο, τότε δύσκολα νικάται το πάθος. Ό αγώνας του είναι διπλός" εσωτερικός καί εξωτερικός. Για παράδειγμα, για να πολεμηθεί το πάθος της πορνείας ισχυρό όπλο είναι "το άπέχεσθαι εκ της θέας του προσώπου". Έτσι κλείνεται το εξωτερικό μέτωπο καί μένει μόνον το εσωτερικό.
Για να μπόρεση ό άνθρωπος να απομακρυνθεί καί να θεραπευθεί από τα πάθη του, πολύ βοηθητικά είναι ακόμη δύο πράγματα: Ή ησυχία καί ή έρημος. Λέγοντας έρημο οι πατέρες, δεν εννοούν μόνο την σωματική απομάκρυνση από τον κόσμο, όσο κυρίως την εσωτερική απομάκρυνση από τα πράγματα του κόσμου. Είναι απαραίτητο να αγωνίζεται κανείς "οπού δ' αν ή" για να ξερριζώση τα πάθη από την ψυχή του.
Ό θείος φόβος εξ άλλου είναι αυτός πού προφυλάσσει τον άνθρωπο από τον χειμώνα των παθών, για να μη χαθεί ό καρπός του αγώνα του, τον όποιον έχει αποκτήσει σε όλη του τη ζωή με κόπο καί μόχθο.
Ή μετάνοια βέβαια έχει καί ορισμένες εκδηλώσεις, απτές αποδείξεις θα λέγαμε, πού στην πατερική ορολογία ονομάζονται "καρποί μετανοίας". Όλα αυτά φυσικά προκαλούν την κάθαρση της ανθρώπινης ψυχής από τα πάθη.
Πρώτος καρπός της μετανοίας είναι ή εξομολόγησης. Σ' αυτήν ολοκληρώνεται ή μετάνοια. Προϋπόθεσης της εξομολογήσεως και της μετανοίας είναι ή επίγνωσης των αμαρτημάτων καί το ταπεινό φρόνημα. "Αν ό άνθρωπος δε γνωρίσει τα πάθη καί τις αμαρτίες του καί δεν ταπεινωθεί, ή εξομολόγηση του είναι ανώφελη. Ή εξομολόγησης είναι έκφρασης ταπεινής καρδιάς. Όταν ή καρδιά σκληρυνθεί τότε ό άνθρωπος δεν ομολογεί ότι είναι αιτία των παθών καί των αμαρτιών του ό ίδιος, αλλά προφασίζεται καί αιτιάται τους ανθρώπους ή τους δαίμονες ή καί ακόμη αυτόν τον ίδιο το Θεό. Ή σωστή εξομολόγησης φέρνει στην καρδιά του ανθρώπου κατάνυξη, ή οποία είναι απόρροια της αισχύνης αλλά και της παρηγοριάς που ακολουθεί την επίγνωση καί την ομολογία των αμαρτιών καί την αποδοχή της ευθύνης γι' αυτά.
Οι ιερείς συγχωρούν τις αμαρτίες των εξομολογούμενων καί οι έμπειροι πνευματικοί θεραπεύουν τα ανθρώπινα πάθη. Γι' αυτό καί πρέπει οι πνευματικοί πατέρες να είναι υγιείς, "κεκαθαρμένοι" από τα πάθη για να μπορέσουν να θεραπεύσουν σωστά, αλλά καί για να αποφευχθεί κάθε ενδεχόμενο να πέσουν οι ίδιοι σε "μιαρά καί βδελυκτά πάθη".
Στο μυστήριο βλέπει ό άνθρωπος την μοναδική, την απόλυτη, την όντως καθαρότητα, τον Θεό, καί ταυτόχρονα συνειδητοποιεί την δική του μολυσμένη καί ακάθαρτη ύπαρξη καί αμέσως σπεύδει να την καθαρίσει με την έξομολόγησί πού μοιάζει με το καθάρισμα του αγρού. Όπως το άροτρο καθαρίζει την γη από τα αγκάθια καί τα τριβόλια, έτσι καί ή εξομολόγησης ανασκάβει καί αποβάλλει από την ανθρώπινη καρδιά όλα τα πάθη πού κρύβονται μέσα της, την ετοιμάζει να υποδεχθεί τον ιερό σκοπό της χάριτος καί την βοηθεί να γίνει κατάλληλη για την καλλιέργεια καί την ευφορία των αρετών.
Με την μετάνοια καί την εξομολόγηση συνδέονται τρεις ακόμη πνευματικές αρετές: Το πένθος, τα δάκρυα καί ή αυτογνωσία. Καί οι τρεις αρετές αυτές βοηθούν σημαντικά στην κάθαρση από τα πάθη. Με το πένθος καί τα δάκρυα φθάνει κανείς στην πεδιάδα "της καθαρότητος της ψυχής". Το πένθος καί τα δάκρυα είναι αυτά πού θανατώνουν εύκολα τα πάθη" ή ψυχή δέχεται την ειρήνη των λογισμών καί ανυψώνεται στην καθαρότητα του νου.
Ιδιαίτερα το πένθος καί ή λύπη καταπολεμούν το πάθος της βλασφημίας, ενώ ή αυτομεμψία τους λογισμούς της υπερηφάνειας. Γι' αυτό καί ό αββάς Ισαάκ ό Σύρος συμβουλεύει: "Όταν έλθει σοι λογισμός της υπερηφάνειας -ότι έφθασες σε κάποια πνευματικά μέτρα - ειπέ' γέρων βλέπε την πορνείαν σου". Γι' αυτό τονίζει, πρέπει να παρακαλάμε τον Θεό να μας δώσει αυτό το χάρισμα. "Αν μας το δώσει "ου μη άρθή άφ' ημών ή καθαρότης έως της εξόδου ημών εκ του βίου τούτου".
Ό αγ. Γρηγόριος ό Παλαμάς ακολουθώντας την γνήσια εκκλησιαστική παράδοση, κρίνει αναγκαία την υπακοή σε πνευματικό πατέρα, στον όποιο καί πρέπει ό χριστιανός "να έξαγγέλλη τα πονηρά πάθη της ψυχής" καί να δέχεται την "πνευματικήν ιατρείαν".
Ή σύνδεσης με πνευματικό πατέρα είναι απαραίτητη για την πνευματική μας τελείωση. Χωρίς την υπακοή στο πνευματικό μας πατέρα δεν είναι δυνατή καί ή υπακοή μας στον Κύριο. Καί χωρίς υπακοή δεν μπορεί να ύπαρξη πνευματική πρόοδος καί διαφύλαξης από τον εγωισμό καί την πλάνη. Μάλιστα στα μοναστήρια υπάρχει το σύνθημα" "Υπακοή = ζωή, παρακοή = θάνατος".
Ό αγώνας για την κάθαρση από τα πάθη χρειάζεται φροντίδα και προσοχή. Πρέπει να γίνεται με σύνεση καί απαραίτητη γνώση καί "ουχί εν παιγνίω, αλλά τεχνικώς". Με επίγνωση των κανόνων, αλλά καί των δυσκολιών. Δεν θεραπεύονται με το ίδιο φάρμακο όλες οι σωματικές ασθένειες. Το ί'διο καί οι πνευματικές. "Πάν άρρώστημα τοις οικείοι φαρμάκοις θεραπεύεται".
Είναι σημαντικό να πολεμά κανείς το πάθος καί να το ξεριζώσει όσο ακόμη είναι μικρό καί τρυφερό. "Αν "πλατυνθη καί περκάση", είναι πολύ δύσκολο να ξεριζωθεί. Όταν είναι μικρά τα πάθη μοιάζουν με σκύλους πού είναι σε κρεοπωλεία καί απομακρύνονται μόνον με την φωνή' όταν όμως μεγαλώσουν γίνονται λιοντάρια ασυγκράτητα καί επικίνδυνα. Ό αγώνας αυτός ακόμη χρειάζεται επιμονή καί σταθερότητα. Θεωρείται αναγκαία ή καθημερινή προσπάθεια για το ξερρίζωμα των παθών. Ενώ ή αμέλεια καί ή ραθυμία έχουν ως αποτέλεσμα την αύξηση των παθών στην καρδιά του ανθρώπου. Καί ή πιο μικρή πνευματική έργασία που γίνεται σταθερά και καθημερινά, έχει μεγάλη δύναμη καί μπορεί να απαλύνει την σκληρότητα των παθών. Γι' αυτό χρειάζεται πρόγραμμα. Όπως δεν μπορεί να λειτουργήσει κάποια υπηρεσία χωρίς πρόγραμμα, έτσι καί ό πνευματικός αγώνας δεν γίνεται ή δε λειτουργεί σωστά χωρίς πρόγραμμα. Χρειάζεται επιμονή καί σταθερότητα μέχρι θανάτου.
Πρέπει ακόμη ό άνθρωπος να αποφεύγει τις αίτιες των παθών Ή απομάκρυνσης αυτή δεν έχει μόνο προληπτικό, αλλά καί θεραπευτικό χαρακτήρα. Βοήθα τον άνθρωπο στον αγώνα κατά της καθάρσεως των παθών. Όταν ή επιθυμία βρίσκεται δίπλα στον άνθρωπο, τότε δύσκολα νικάται το πάθος. Ό αγώνας του είναι διπλός" εσωτερικός καί εξωτερικός. Για παράδειγμα, για να πολεμηθεί το πάθος της πορνείας ισχυρό όπλο είναι "το άπέχεσθαι εκ της θέας του προσώπου". Έτσι κλείνεται το εξωτερικό μέτωπο καί μένει μόνον το εσωτερικό.
Για να μπόρεση ό άνθρωπος να απομακρυνθεί καί να θεραπευθεί από τα πάθη του, πολύ βοηθητικά είναι ακόμη δύο πράγματα: Ή ησυχία καί ή έρημος. Λέγοντας έρημο οι πατέρες, δεν εννοούν μόνο την σωματική απομάκρυνση από τον κόσμο, όσο κυρίως την εσωτερική απομάκρυνση από τα πράγματα του κόσμου. Είναι απαραίτητο να αγωνίζεται κανείς "οπού δ' αν ή" για να ξερριζώση τα πάθη από την ψυχή του.
agioritis.pblogs.gr/
Ο Άγιος Ονούφριος που συνομιλούσε με το βρέφος Ιησούς!..
Υπάρχει ένα θαυμάσιο γεγονός από τη ζωή του Αγίου Ονουφρίου, τον οποίο εορτάζει η εκκλησία μας στις 12 Ιουνίου.
Όταν
ήταν πολύ μικρός, μπήκε σ' ένα κοινόβιο, άγνωστο πως. Μεγάλος ανεχώρησε
για την έρημο, όπου έζησε 60 χρόνια χωρίς να δει ποτέ άνθρωπο.
Ήταν
γυμνός, αλλά ολόκληρο το σώμα του επικαλύπτετε από την μακρυά γενειάδα
του, που έφθανε μέχρι το έδαφος, καθώς και από τα μαλλιά του και τις
μεγάλες τρίχες του όλου σώματος.
Τον μεγάλο αυτό Άγιο τον ανακάλυψε ο Όσιος Παφνούτιος, στον οποίο διηγήθη τα της οσιακής και ερημικής ζωής του.
Όταν λοιπόν ήταν πολύ μικρός, 5-6 ετών, και ζούσε στο Κοινόβιο, συνέβη το εξής:
Ως
μικρός που ήταν, έτρωγε συχνότερα από τους άλλους πατέρες. Όταν
πεινούσε, έτρεχε στον τραπεζάρη και του ζητούσε ψωμί, ελιές,
φρούτα....Κάποτε όμως ο τραπεζάρης πρόσεξε ότι έπαιρνε συχνότερα ψωμί
και εξαφανιζόταν.
- Κάποιο ζωάκι θα ταΐζει σκέφτηκε.
Αυτό συνεχίστηκε για καμιά εβδομάδα.
- Ας πάω να δω, είπε μέσα του ο τραπεζάρης, που τα πηγαίνει αυτά που του δίνω.
Πράγματι,τον παρακολούθησε και τον είδε να μπαίνει στο Καθολικό της Μονής και να κλείνει πίσω του την πόρτα.
Έτρεξε
γρήγορα στο παράθυρο και μ' αυτά που είδε, γούρλωσαν τα μάτια του... Ο
μικρός κουβέντιαζε με το βρέφος Ιησούς, που ευρίσκετο στην αγκαλιά της
Θεοτόκου, στην εικόνα του Τέμπλου!
-Σου έφερα και σήμερα ψωμάκι, έλεγε στον Χριστούλη, μια και δε Σε ταΐζει κανείς...ούτε και η μαμά Σου...Και άπλωσε το χέρι και Του έδωσε μια φέτα ψωμί..Και
ο Κύριος Ιησούς Χριστός, που ήταν μικρό παιδάκι στην ιερή εικ΄να,
άπλωσε το χεράκι, πήρε το ψωμί και όπως μάζεψε το χεράκι του μαζί με το
ψωμάκι, εξαφανίστηκε το ψωμί μέσα στην εικόνα.
Ευθύς
αμέσως ο τραπεζάρης, με την ψυχή γεμάτη έκπληξη και δέος,έτρεξε στον
Ηγούμενο και του διηγήθηκε τι συνέβη. Τότε ο Ηγούμενος του έδωσε εντολή
να μην δώσουν του παιδιού καθόλου ψωμί, αλλά όταν παρακλητικά θα
ζητούσε, να του λέγουν:
- Να πας να ζητήσεις και να σου δώσει ψωμί Εκείνος, τον οποίον μέχρι χθες εσύ τάιζες.
Την
επομένη ημέρα, βλέποντας ο μικρός Ονούφριος ότι δεν του δίδουν ψωμί και
τον στέλνουν να ζητήσει από Εκείνον, που μέχρι τότε έτρεφε, έτρεξε
αμέσως στην Εκκλησία και πηγαίνοντας μπροστά στην εικόνα είπε στον
Χριστούλη:
-
Χριστούλη μου, δεν μου δίνουν ψωμάκι και μου είπαν να Σου πω να μου
δώσεις από το δικό Σου. Τώρα, που θα το βρεις Εσύ, δέν ξέρω! Και ω του
θαύματος! άπλωσε το μικρό Του χεράκι το βρέφος Ιησούς από την αγκάλη της
Παναγίας Μητρός Του, και του έδωσε ένα τεράστιο ψωμί, τόσο μεγάλο, που
δεν μπορούσε να το σηκώσει! Μοσχομύριζε δε τόσο πολύ, που το ουράνιο
αυτό άρωμα απλώθηκε όχι μόνο μέσα στον Ναό, αλλά και σ' όλο το μοναστήρι
και στον γύρω τόπο.
Έκπληκτοι
και έκθαμβοι οι μοναχοί από τα γενόμενα, είδαν τον πενταετή Ονούφριο να
βγάζει τον τεράστιο αυτό άρτο έξω, μετά πολλού-πολλού κόπου. Έτρεξαν
δύο μοναχοί να βοηθήσουν, αλλά ήταν πολύ βαρύς! Για πολλές ημέρες
έτρωγαν, έτρωγαν, χόρταιναν, αλλά ο ουράνιος άρτος ήταν και παρέμενε
αδαπάνητος. Είναι αυτό, που έχει βεβαιωτικά η Εκκλησία μας στη Θεία
Λατρεία: " Ο πάντοτε εσθιόμενος και μηδέποτε δαπανώμενος".
Από
τότε ευλαβούντο πολύ τον μικρό Ονούφριο, διότι εγνώριζαν πλέον ότι με
την αύξηση της ηλικίας του θα αυξάνετο και η αγιότης του. Θα εγίνετο
ένας μεγάλος Άγιος όπως και έγινε.
Από τέτοιον όμοιο ουράνιο άρτο ετρέφετο ο Άγιος Ονούφριος, όταν για εξήντα ολόκληρα χρόνια ζούσε στην έρημο.
Αναδημοσίευση απο Ωφελήματα από το βιβλίο: Εμπειρίες κατα την Θεία Λειτουργία.